W naszym kraju ponad 10 mln osób nosi okulary. Suche powietrze, dym z papierosów, spaliny, godziny spędzone przed komputerem i telewizorem bardzo szkodzą naszym oczom. A przecież wzrok to nasz najcenniejszy zmysł, dlatego powinniśmy o niego szczególnie dbać. Oczom można pomóc, odpowiednio modyfikując dietę. W naszym codziennym jadłospisie powinny znaleźć się składniki niezbędne do ich prawidłowego funkcjonowania.
Witamina A
Żeby długo cieszyć się dobrym wzrokiem, należy przede wszystkim zadbać o to, by organizmowi dostarczać witaminy A. Jej brak może doprowadzić m.in. do „kurzej ślepoty”, która objawia się zaburzeniami widzenia w warunkach słabego oświetlenia. Jeśli w menu znajdzie się witamina A, ryzyko zwyrodnienia plamki żółtej oka zmniejszy się aż o połowę! Poza tym regularne spożywanie tej witaminy pobudza produkcję specjalnego śluzu nawilżającego oko. Należy spożywać przede wszystkim warzywa oraz owoce bogate w beta-karoten, czyli prowitaminę A, która w organizmie przekształca się w witaminę A – ma ona zdolność zwalczania wolnych rodników, które szkodzą oczom.
Które produkty mają jej najwięcej? Przede wszystkim marchew, pomidory, brokuły, morele, brzoskwinia, mango, szpinak, szczaw, botwina, czerwona papryka, dynia, cykoria i papaja. Niezbędny jest także tłuszcz, dlatego w naszej kuchni nie powinno zabraknąć oleju czy oliwy z oliwek. Witaminę A można również znaleźć w wątróbce, maśle, margarynie, rybach, pełnotłustym mleku czy żółtku jaja, gdzie występuje w postaci retinolu.
Kwasy tłuszczowe
Oczom potrzebne są również kwasy tłuszczowe omega-3. Dlatego należy spożywać tłuste ryby, takie jak łosoś, makrela, tuńczyk, śledź, a także oleje roślinne – olej słonecznikowy, lniany i rzepakowy. Przyszłe mamy powinny pamiętać, że kwasy omega-3 biorą udział w rozwoju siatkówki oka u płodu. Co więcej, ich spożywanie pozwala złagodzić objawy zespołu suchego oka, a także chroni przed jaskrą, ponieważ obniża ciśnienie śródgałkowe. Wzrok będzie dobry przez długie lata, jeśli zaczniesz jeść pieczywo pełnoziarniste i będziesz unikać produktów light, ponieważ oczy potrzebują tłuszczu. Smaruj pieczywo masłem lub margaryną, a do warzyw dolewaj olejów roślinnych. Nabiał nie jest dobrym źródłem witaminy A.
Witaminy C i E
Jednak dla prawidłowego funkcjonowania wzroku niezbędne są także inne witaminy, m.in. C i E. Ta pierwsza potrzebna jest do procesu fotosyntezy kolagenu, który zapewnia trwałość naczyń krwionośnych oka. W przypadku jej braku może dojść do krwotoków i wylewów przedspojówkowych. Witamina C występuje m.in. w cytrusach, porzeczkach, truskawkach, kiwi, winogronie i ziemniakach. Z kolei witamina E zwiększa wchłanianie beta-karotenu w jelicie cienkim, co ma wpływ na przyswajenie witaminy A. Można ją znaleźć – podobnie jak witaminę A – w produktach pochodzenia zwierzęcego, czyli mięsie, podrobach, nabiale i warzywach takich, jak orzechy, marchew, brokuły, szpinak i soja.
Pamiętaj jednak, że z dostarczaniem organizmowi witamin nie należy przesadzać – jeśli chodzi o wzrok, hiperwitaminoza może być równie niebezpieczna jak awitaminoza. W przypadku uzupełniania niedoborów witamin A, C i E z suplementacji, należy najpierw skontaktować się z lekarzem.
Minerały
Dla oczu niezbędne są minerały – mangan, selen i cynk. Ten ostatni bierze udział w wytwarzaniu rodopsyny. Rodopsyna potęguje także działanie enzymów usuwających wolne rodniki oraz umożliwia wykorzystanie zapasów witaminy A, które zbierają się w wątrobie. Selen, miedź i mangan także wymiatają wolne rodniki. Ponadto, miedź utrzymuje wiązania kolagenowe, co zapewnia trwałość naczyń krwionośnych oka. Cynk można znaleźć przede wszystkim w nasionach strączkowych (grochu i fasoli), kaszy gryczanej, owocach morza, orzechach, produktach zbożowych, mięsie i rybach. Z kolei selen znajdziesz w kukurydzy, orzechach i rybach. Manganu szukaj przede wszystkim w czarnej herbacie, orzechach i syropie klonowym.
Prawidłowa dieta nie tylko chroni wzrok, ale także pomaga uporać się ze zmęczonymi oczami. Odpowiedni dobór składników odżywczych i witamin zapobiega m.in. zaczerwienieniu, łzawieniu, szybszemu męczeniu, puchnięciu oka czy uczuciu piasku pod powieką.
Antocyjany
Żeby przez długie lata cieszyć się dobrym wzrokiem, same witaminy nie wystarczą. Niezbędne są również tzw. antocyjany, czyli naturalne, rozpuszczalne w wodzie barwniki występujące w owocach i warzywach. Dlatego śmiało sięgajmy po jagody, aronię, żurawinę, winogrona, borówkę, truskawkę, wiśnie i czerwoną kapustę. Te produkty poprawiają jakość widzenia u osób krótkowzrocznych. Antocyjany chronią także naczynia krwionośne, usprawniają przepływ krwi w nich i pobudzają wytwarzanie rodopsyny – dzięki niej widzimy po zmroku. Mają również działanie przeciwzapalne i przeciwbakteryjne. Innymi naturalnymi barwnikami, które mają bardzo duże znaczenie dla oczu, są karotenoidy. To przede wszystkim luteina i zeaksantyna. Zapobiegają one m.in. zaćmiu czy zwyrodnieniu plamki żółtej. Barwnik luteina występuje przede wszystkim w białku jaja kurzego i w komórkach tłuszczowych. Z kolei zeaksantyna znajduje się głównie w roślinach zbożowych (kukurydza), zielonym groszku oraz szpinaku.