Do jamy ustnej malucha często trafia nie tylko jedzenie. Przecież to najlepszy sposób na odkrywanie świata! Wraz z rączkami, zabawkami i innymi znaleziskami – do ust dostają się także drobnoustroje. Następstwem takich doświadczeń mogą być bolesne zmiany w jamie ustnej. Czy wiesz, jak rozpoznać stan zapalny u niemowląt i starszych dzieci? Poznaj najczęściej spotykane dolegliwości w obrębie jamy ustnej dziecka i dowiedz się, jakie mają objawy.
Zapalenie jamy ustnej to stan zapalny jamy ustnej i dziąseł, który może być wywołany m.in. przez infekcje wirusowe, bakteryjne lub grzybicze. Objawia się bolesnymi zmianami, zaczerwienieniem oraz obrzękiem błony śluzowej. Dolegliwości z nim związane mogą utrudniać jedzenie i picie, a tym samym codzienne funkcjonowanie malucha.
Stany zapalne w jamie ustnej u dzieci mogą mieć różne przyczyny, często niezależne od człowieka. Wśród nich znajdują się m.in.:
infekcje bakteryjne,
infekcje wirusowe (np. wirus opryszczki),
zakażenia grzybicze,
choroby autoimmunologiczne (np. choroba Leśniowskiego-Crohna),
czynniki zewnętrzne (np. urazy mechaniczne, podrażnienia). [1][2]
Płacz, rozdrażnienie, niechęć do jedzenia i picia oraz ogólna apatia – to sposoby manifestacji dyskomfortu i bólu spowodowanego stanem zapalnym jamy ustnej. Nie są jednak oczywistymi objawami. Jak zatem rozpoznać zapalenie jamy ustnej u dziecka?
Zapalenie jamy ustnej u dzieci objawia się:
nieprzyjemnym zapachem z ust,
pieczeniem oraz bólem w obrębie jamy ustnej – szczególnie podczas jedzenia i picia,
brakiem apetytu,
zaczerwienieniem i obrzękiem błony śluzowej. [3][4]
Zależnie od przyczyny, mogą pojawić się także symptomy charakterystyczne dla danej jednostki chorobowej. Ich rozpoznanie pozwala na skuteczną diagnozę i skuteczne leczenie grzybicznego, wirusowego czy bakteryjnego zapalenia jamy ustnej.
Wysiękowe zapalenie jamy ustnej
Wysiękowe zapalenie jamy ustnej wywoływane jest przez drobnoustroje, które migrują np. z dłoni do jamy ustnej – i stąd potocznie nazywane jest chorobą brudnych rąk. Wśród objawów wymienia się podwyższoną temperaturę ciała, ból i zaczerwienienie w obrębie jamy ustnej i gardła oraz brak apetytu. [5]
Opryszczkowe zapalenie jamy ustnej
Opryszczkowe zapalenie jamy ustnej, wywołane przez wirusa, może przybrać formę pierwotną lub wtórną. Charakterystycznym objawem są pęcherzyki w jamie ustnej, które pękają. Tworzą bolesne nadżerki, prowadząc do dyskomfortu podczas jedzenia i picia. [5]
Aftowe zapalenie jamy ustnej
Aftowe zapalenie jamy ustnej objawiają się jako nadżerki na błonach śluzowych, które mogą powodować silny ból. Afta u dzieci może występować na wargach, na języku i błonach śluzowych. To niewielkie, owalne zmiany zapalne o charakterze miejscowym. [5]
Grzybica jamy ustnej
Stan zapalny o podłożu grzybiczym jest spowodowany przeważnie przez drożdżaki z rodzaju Candida. To schorzenie pojawia się najczęściej po antybiotykoterapii, w przebiegu chorób metabolicznych czy u dzieci leczonych onkologicznie. Występuje również u niemowląt jako pleśniawki. Charakterystycznym objawem jest biały nalot na błonach śluzowych z widocznymi grudkami. [4]
Kontaktowe zapalenie jamy ustnej
Kontaktowe zapalenie jamy ustnej pojawia się po kontakcie z czynnikiem uczulającym. Objawia się jako wrzodziejące nadżerki i bolesne plamy na błonach śluzowych. Często towarzyszy temu dyskomfort, który może utrudniać jedzenie i mówienie. [5]
Cały proces leczenia ma na celu złagodzenie objawów, przyspieszenie procesu gojenia i zmniejszenie ryzyka nawrotów choroby. W przypadku wystąpienia stanu zapalnego śluzówki u dziecka niezbędna jest konsultacja z pediatrą. Lekarz oceni stan jamy ustnej dziecka i postawi diagnozę. W wielu przypadkach stosuje się leczenie zachowawcze. Specjalne preparaty do stosowania miejscowego, takie jak żele czy płyny do pędzlowania jamy ustnej, łagodzą stany zapalne i zabezpieczają zmiany w jamie ustnej przed środowiskiem zewnętrznym, ograniczając rozwój drobnoustrojów. W przebiegu wirusowego zapalenia jamy ustnej u dzieci konieczne może być zastosowanie doustnych leków przeciwwirusowych. Specjalista może zarekomendować także leki przeciwzapalne i przeciwgorączkowe w celu złagodzenia bólu i obniżenia temperatury ciała. [3][5]
Leczenie stanu zapalnego błony śluzowej i gardła u najmłodszych to proces, który wymaga uwagi i odpowiednich działań. Gdy maluch cierpi z powodu dolegliwości związanych ze stanem zapalnym, najważniejszym krokiem jest utrzymanie higieny w jamie ustnej. Poza codziennym myciem zębów ważne jest także utrzymanie czystości akcesoriów, takich jak smoczek czy butelka. Pilnowanie, aby maluch nie wkładał brudnych rąk i przedmiotów do ust, pozwoli zapobiec rozwojowi bakterii. [3][5]
Artykuł powstał przy współpracy z Bausch + Lomb
Bibliografia
[1] Stomatitis in a child, Dentysta Birmingham, https://www.dentystabirmingham.co.uk/en/inflammation-of-the-mouth-in-a-child/ [dostęp online 21.05.2024]
[2] Wypych A., Gadomski A., Matysiak M., Zapalenia jamy ustnej u dzieci, z uwzględnieniem pacjentów w trakcie terapii przeciwnowotworowej, https://www.czytelniamedyczna.pl/1118,zapalenia-jamy-ustnej-u-dzieci-z-uwzgldnieniem-pacjentlw-w-trakcie-terapii-przec.html [dostęp online 21.05.2024]
[3] Nowak M., Afty nawracające - diagnostyka, różnicowanie i leczenie, Praktyczna Stomatologia – Wydawnictwo Medyczne: https://www.praktycznastomatologia.pl/artykul/afty-nawracajace-diagnostyka-roznicowanie-i-leczenie [dostęp online 22.05.2024]
[4] Petkowicz B., Skiba-Tatarska M., Wysokińska-Miszczuk J., Kandydoza jamy ustnej, Katedra i Zakład Periodontologii Akademii Medycznej w Lublinie: https://gerontologia.org.pl/wp-content/uploads/2016/05/2006-04-5.pdf
[dostęp online 22.05.2024]
[5] Zapalenie jamy ustnej u dzieci, Stomatologia bez przemocy: https://stomatologiabezprzemocy.pl/zapalenie-jamy-ustnej-dzieci/ , [dostęp online 21.05.2024]
