Czym jest zegar biologiczny człowieka i jak go przestawić?

Jak zadbać o jego prawidłowe działanie?
Czym jest zegar biologiczny człowieka i jak go przestawić?
Fot.materiałpartnera
03.06.2024

Ludzkie ciało i umysł funkcjonują w pewnym określonym rytmie, który wyznaczają zachodzące w organizmie liczne procesy fizjologiczne i biochemiczne. Każdy proces wykazuje swoją cykliczność, której czas definiuje się w sekundach, tygodniach, miesiącach. Wiele z nich ma związek z obrotami kuli ziemskiej czy nawet rytmem dobowym, podczas którego większą aktywność zachowuje się w dzień, a noc pozostawia na regenerację i odpoczynek. Właśnie taki rytm i cykliczność jest jednym z najistotniejszych dowodów na to, że zegar biologiczny istnieje. Czym on jest w odniesieniu do ludzkiego organizmu?

Zegar biologiczny człowieka — czym jest?

Zegar biologiczny to wewnętrzny mechanizm organizmu umożliwiający synchronizację procesów życiowych i nieustanny pomiar czasu. Dzięki niemu organizm człowieka może dostosować swoje procesy fizjologiczne i biochemiczne do rytmu dobowego. Mechanizm ten wykształcił się w drodze ewolucji człowieka i jest warunkowany cyklicznym następowaniem po sobie dnia i nocy.

Zegar biologiczny warunkuje działanie i cykl życia nawet najmniejszej komórki w organizmie. Idąc tym tropem, wpływa również na tkanki, poszczególne narządy wewnętrzne, a w konsekwencji na całe ciało. W ten sposób człowiek współistnieje z otoczeniem, dostosowuje się do funkcjonowania całego świata, przyrody i reguluje swoje funkcje względem narzucanego z zewnątrz rytmu.

Omawiany zegar biologiczny prowadzi nieustanną synchronizację rytmu organizmu zgodnie z taktem zmian, jakie zachodzą w środowisku. Czynniki, które decydują o synchronizacji, to m.in. światło, temperatura czy przyjmowany pokarm.

Gdzie znajduje się zegar biologiczny w ludzkim ciele?

Biorąc pod uwagę, iż bodźce świetlne mają największe znaczenie w regulacji całego rytmu, część zegara biologicznego umiejscowiona jest w jądrze nadskrzyżowaniowym w przedniej części podwzgórza. Ta część odpowiada za współpracę z komórkami siatkówki oka, które są światłoczułe i zajmują się produkcją fotopigmentu. Ten sposób unerwienia powoduje, że neurony reagują na zmiany związane z oświetleniem otoczenia.

Pozostałe bodźce wspomniane wyżej przyczyniają się do synchronizacji i prawidłowego działania zegara biologicznego dzięki unerwieniu w strukturach mózgowia. Zalicza się do nich jądro pnia mózgu oraz listek ciała kolankowatego wzgórza.

Inne części znajdują się w poszczególnych narządach wewnętrznych, całych układach organizmu, do których z pomocą układu nerwowego i hormonów wysyłane są sygnały i impulsy elektryczne z głównego zegara biologicznego. Dzięki temu praca wszystkich układów organizmu może być zsynchronizowana.

Jak zadbać o prawidłowe działanie zegara biologicznego?

Dla prawidłowego funkcjonowania ludzkiego organizmu niezwykle ważna jest właściwa praca i synchronizacja zegara biologicznego. Jedną z podstawowych kwestii, która ma kluczowy wpływ na jego działanie, jest dobowy rytm — w tym wystarczająca ilość i jakość snu. To z kolei wiąże się z pewnymi nawykami, poddaniem się cykliczności, która polega chociażby na pójściu spać i wstawaniu o tej samej porze. Będzie to miało wpływ na lepszą pracę ludzkiego organizmu, a także na nastrój i samopoczucie. 

W zależności od indywidualnych potrzeb i uwarunkowań człowiek potrzebuje od 7 do 9 godzin snu. Poza regularnymi porami snu warto zadbać o odpowiednie przygotowanie sypialni. Pomieszczenie takie powinno być zaciemnione i wolne od światła niebieskiego emitowanego przez urządzenia elektroniczne, które mogą utrudniać wydzielanie melatoniny, zwanej też hormonem snu.

Nie bez znaczenia jest także pora przyjmowanych posiłków. W tym obszarze również warto zachować regularność, by system trawienny mógł pracować zgodnie ze swoim rytmem. Ważna jest nie tylko pora posiłków, ale też odpowiednia odległość między nimi. Należy też pamiętać, by ostatni posiłek w ciągu dnia spożyć nie później niż 2 godziny przed snem..

Jeśli Twój rytm dobowy jest zaburzony, dzięki tym podstawowym zaleceniom możesz postarać się przywrócić prawidłowe działanie Twojego zegara biologicznego. Pamiętaj jednak, że jest to proces, który wymaga cierpliwości i czasu.

Źródła:

  1. https://senamina.pl/zegar-biologiczny-jak-dziala-i-jakie-ma-znaczenie-dla-snu/
  2. https://kosmos.ptpk.org/index.php/Kosmos/article/view/2622/2578
  3. https://diagnostykalaboratoryjna.eu/article/01.3001.0013.7993/pl
  4. https://bibliotekanauki.pl/articles/856682.pdf
  5. https://kosmos.ptpk.org/index.php/Kosmos/article/download/2159/2135

Informacje o leku:

Nazwa produktu leczniczego: Senamina, 12,5 mg, tabletki powlekane. Nazwa powszechnie stosowana substancji czynnej: Doksylamina. Dawka/stężenie substancji czynnej. Każda tabletka powlekana zawiera 12,5 mg doksylaminy wodorobursztynianu. Każda tabletka produktu leczniczego Senamina zawiera 50,0 mg mannitolu. Postać farmaceutyczna: Tabletka powlekana. Różowe, owalne, obustronnie wypukłe tabletki powlekane z rowkiem dzielącym. Rowek dzielący jedynie ułatwia przełamanie tabletki w celu ułatwienia jej połknięcia, nie umożliwia podzielenia tabletki na równe dawki. Wskazanie lub wskazania terapeutyczne do stosowania: Krótkotrwałe, objawowe leczenie sporadycznie występującej bezsenności u osób dorosłych. Podmiot odpowiedzialny: Adamed Pharma S.A. Pieńków, ul. M. Adamkiewicza 6A, 05-152, Czosnów, Polska. Informacja została przygotowana na podstawie ChPL. Senamina, 12,5 mg, tabletki powlekane zatwierdzonej 31.10.2022, z którą należy się zapoznać przed zastosowaniem leku.

To jest lek. Dla bezpieczeństwa stosuj go zgodnie z ulotką dołączoną do opakowania. Nie przekraczaj maksymalnej dawki leku. W przypadku wątpliwości skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą.

OTC/15560/03/24

 

Artykuł sponsorowany

Komentarze
Ocena: 5 / 5
Polecane dla Ciebie