Spis treści
Przyczyny i objawy zapalenia zatok
Rodzaje zapalenia zatok
Dlaczego odczuwamy ból podczas zapalenia zatok?
Domowe sposoby przy zapaleniu zatok
Zatoki to puste przestrzenie w kościach twarzy wyścielone błoną śluzową, których infekcja prowadzi do zapalenia. Wyróżnia się cztery rodzaje symetrycznie położonych zatok, a mianowicie zatoki nosowe, komórki sitowe, zatoki klinowe oraz zatoki szczękowe. Lekarze szacują, że przynajmniej co trzeci Polak raz przeszedł ostre zapalenie zatok, które może trwać od 3. do 4. tygodni i zwykle ma dość łagodny przebieg, a co piąty cierpi na infekcję przewlekłą trwającą nawet 3 miesiące (dane z Portalu Farmaceutyczno-Medycznego).
Niestety, objawy są często bagatelizowane, ponieważ mylone są z dokuczliwymi objawami przeziębienia lub innej infekcji, której towarzyszą bóle głowy, ucha, oczu i zębów. Specjaliści szacują, że siedem na dziesięć przypadków bólów głowy uznawanych za bóle migrenowe (i tak leczone) w rzeczywistości jest objawem chorych zatok.
Zapalenie zatok najczęściej wywoływane jest przez infekcję wirusową i bakteryjną, rzadko ma podłoże grzybicze. Drobnoustroje w jamach zatok mają dobre warunki do namnażania, jak wysoka temperatura i odpowiednia wilgotność, jeśli do tego jest ograniczona drożność na przykład przez obrzęk czy katar, wtedy szybko dochodzi do ich nadmiernego rozwoju i ucisku na otaczające tkanki. Niedrożne ujście spowalnia odpływ śluzu, przez co wydzielina się gromadzi i staje się doskonałą pożywką dla bakterii wywołujących zapalenie, gorączkę czy uszkodzenia nabłonka śluzówki zatok.
Do najczęstszych objawów zaliczają się: bóle głowy lub części głowy, stan podgorączkowy, uczucie zatkanego nosa oraz dość rzadka, ale intensywna wydzielina spływająca do gardła, dochodzi do tego złe samopoczucie ogólne. Symptomy te są również typowe dla przeziębienia, które jest zapaleniem górnym dróg oddechowych wywołanym przez wirusy.
W przypadku zapalenia zatok objawy nasilają się zwłaszcza w przypadku nieleczonych i nawracających infekcji górnych dróg oddechowych, ponadto częściej dotyczą osób, które mają próchnicę zębów, a także astmatyków. Do zapalenia może dojść również na skutek nieprawidłowości anatomicznych jak przerost migdałków podniebiennych czy skrzywienie przegrody nosa.
Zapalenie zatok związane jest z zaburzoną wentylacją zatok, czyli rozwija się wtedy, kiedy nie dociera do nich powietrze. Objawy zależą od miejsca, w którym rozwinęło się zapalenie, czyli dla zapalenia zatok czołowych, szczękowych, sitowych czy klinowych będą różne.
Aby upewnić się, czy dane objawy dotyczą zatok, należy przeprowadzić test dotykowy. Wystarczy dotknąć palcem bolącego miejsca i upewnić się, że właśnie tam jest zlokalizowana zatoka.
- W przypadku zapalenia zatoki czołowej ból powinien się nasilić po naciśnięciu środka górnej ścianki oczodołu po bolącej stronie twarzy lub całej powierzchni czoła.
- Zapalenie zatoki szczękowej – dotknij dołka na szczęce tuż nad trzecim zębem lub poniżej oczu i w okolicach kości policzkowych.
- O zapaleniu zatok sitowych może świadczyć nasilający się ból po naciśnięciu nasady nosa blisko miejsca, w którym zbiegają się brwi.
- Zapalenie zatok klinowych można podejrzewać przy bólu w oczodołach i zlokalizowanego w tyle głowy.
Samo zapalenie zatok może przebiegać w różny sposób. Ostre zapalenie zatok trwa z reguły krócej niż 3 tygodnie i często powiązane jest z inną infekcją. Podostre zapalenie zatok może trwać nawet do 3. miesięcy, a najcięższą formą jest przewlekłe zapalenie, które ma tendencję do nawracania i jego objawy mogą być trudne do leczenia.
Jednym z głównych objawów zapalenia zatok przynosowych jest zatokowy ból głowy, który najbardziej dokucza rano, nasila się przy pochylaniu głowy lub unoszeniu głowy oraz przy gwałtownej zmianie temperatury. Określany jest jako pulsujący i przeszywający. Obejmuje zwykle górną część twarzy, może być odczuwany jako ból oka, nosa, szczęki, zębów.
Przyczyna tkwi w zatokach. Dochodzi w nich do obrzęku śluzówki oraz gromadzenia się wydzieliny, która nie ma możliwości wydostania się na zewnątrz. Lokalizacja bólu zależy od tego, która zatoka jest zajęta, ból może też promieniować od skroni do wierzchołka głowy. Jeśli ból opisywany jest jako rozpierający w okolicy czoła i oczodołu, może wskazywać na zapalenie zatoki czołowej, jeśli odczuwany jest jako ból oka, to zwykle jest to zapalenie zatoki szczękowej lub sitowej, a ból ucha (ból skroni i z tyłu głowy promieniujący do policzka) może świadczyć o zapaleniu zatoki klinowej.
Zatokowy ból głowy najczęściej towarzyszy ostremu zapaleniu zatok, w przewlekłym może w ogóle nie wystąpić. Aby trwale się go pozbyć, w pierwszej kolejności należy wyleczyć zatoki. Pomocne mogą okazać się dostępne leki przeciwbólowe bez recepty na przykład na bazie kwasu acetylosalicylowego, który jest popularnym środkiem o działaniu przeciwbólowym, przeciwgorączkowym i przeciwzapalnym, jednak nie można go stosować w połączeniu z imbirem ze względu na działanie przeciwzakrzepowe, co może spowodować zaburzenia krzepnięcia i doprowadzić do krwawienia na przykład z dziąseł lub z przewodu pokarmowego. Jest to bardzo ważne, ponieważ w przypadku zatok lub przeziębienia często jako domowy sposób stosuje się rozgrzewające napary z imbirem, który również działa przeciwzakrzepowo. Zawsze przez stosowaniem leku należy zapoznać się z ulotką!
Zdecydowanie większość ostrych zapaleń zatok przynosowych jest wywołana przez infekcję wirusową i mają łagodny przebieg, na początek więc można próbować objawy złagodzić, stosując domowe sposoby na zatoki. Przy czym te metody nie leczą przyczyny schorzenia – ich zadaniem jest tylko zmniejszenie dokuczliwych dolegliwości.
- Najważniejsze jest dbanie o czystość zatok, dlatego domowe płukanie (irygacja) można wykonywać samodzielnie za pomocą zestawów dostępnych w aptece. Zawierają irygator (gruszkę, aplikator lub specjalny dzbanek) oraz proszek do przygotowywania roztworu – wystarczy stosować się do załączonej instrukcji oraz pamiętać, aby po zabiegu nie wychodzić na zewnątrz przez minimum godzinę.
- Ból zatok oraz objawy zapalenia zmniejszyć mogą również wszelkiego rodzaju inhalacje ziołowe lub z izotonicznym roztworem słonej wody, gorące kąpiele, sauna, a nawet wizyta w grocie solnej. Z ziół cenne są zwłaszcza rumianek oraz szałwia, warto też stosować olejki jak miętowy, eukaliptusowy czy z drzewa herbacianego w nawilżaczu powietrza (w tym celu można zakupić aerozol wodny lub wieszać na kaloryferach mokre ręczniki lub pojemniki z wodą). Inhalacje i nawilżanie powietrza ułatwią rozrzedzenie wydzieliny i jej wydmuchanie z nosa.
- Przy chorych zatokach należy wypijać co najmniej 2 litry wody dziennie, co również pomoże oczyścić zatoki i tym samym może przyczynić się do zmniejszenia bólu głowy.
- Pomocne mogą okazać się także okłady i kompresy przykładane do miejsca odczuwanego bólu. Najczęściej wykorzystywana jest tu sól jodowo-bromowa oraz groch.
- Zatoki w domu można leczyć objawowo z wykorzystaniem leków na zatoki bez recepty w postaci tabletek jak niesteroidowe leki przeciwzapalne (np. ibuprofen czy kwas acetylosalicylowy często wzbogacony o dodatkowe składniki obkurczające błonę śluzową jak pseudoefedryna) oraz preparatów donosowych zmniejszających przekrwienie i obkurczających błonę śluzową (np. oksymetazolina). Można wybrać również preparaty ziołowe na bazie między innymi korzenia goryczki, kwiatu pierwiosnka, prawoślazu, które wspomagają terapię stanów zapalnych zatok.
- Ważna jest profilaktyka. Jeśli problemem jest alergiczne zapalenie zatok, należy ograniczyć kontakt z alergenami, zadbać o czyste powietrze (na przykład stosując oczyszczacze powietrza w domu lub maski na zewnątrz), unikać dymu papierosowego. Powietrze powinno być odpowiednio wilgotne. Wychodząc na zimne powietrze, należy zakładać czapkę, ponieważ zatoki lubią ciepło – z tego względu warto je też ogrzewać termoforem, gorącym prysznicem, poduszką elektryczną.
Bezwzględnie należy skonsultować się z lekarzem, jeśli stosowane metody nie przynoszą ulgi i nie łagodzą objawów, zwłaszcza wtedy, kiedy się nasilają lub nie odnotowano braku poprawy przez 7 dni od rozpoczęcia domowej kuracji.
Do lekarza pierwszego kontaktu najlepiej udać się już w pierwszych dniach infekcji. Wskazaniem do natychmiastowego umówienia wizyty są:
- bardzo silne bóle głowy lub części twarzy,
- temperatura ciała powyżej 39 stopni Celsjusza,
- całkowita niedrożność nosa lub gęsta ropna wydzielina z nosa oraz obrzęk powiek.
Lekarz diagnozuje, czy jest to nadkażenie bakteryjne zatok, i może wypisać receptę na antybiotyk na zatoki jak amoksycylinę lub zlecić krótkotrwałą miejscową donosową sterydoterapię na przykład flutykazonem. Dodatkowo stosuje się środki farmakologiczne obkurczające błonę śluzową oraz mukolityczne rozrzedzające zalegającą wydzielinę, najczęściej w postaci kropli do nosa lub sprayu.
Na wizytę do specjalisty laryngologii lekarz wysyła w przypadku zdiagnozowanego zapalenia zatok i braku poprawy. Jeśli podjęło się antybiotykoterapię, a mimo to odnotowano brak poprawy w ciągu 7-10 dni lub stan wyraźnie się pogorszył, wtedy chory kierowany jest do laryngologa w celu poszerzenia diagnostyki i dalszego specjalistycznego leczenia.
Pamiętać należy, że nawet jak typowe objawy zapalenia zatok miną, infekcja nadal może się utrzymywać i przekształcić się w przewlekłe zapalenie zatok, zatem nie można bagatelizować żadnego symptomu. We wczesnym stadium choroby leczeniu przebiega szybko przy pomocy preparatów farmakologicznych. Zaniedbana infekcja może wymagać długiego leczenia, czasem nawet interwencji chirurga.
Źródła:
- https://polki.pl/zdrowie/choroby,zapalenie-zatok-objawy-i-leczenie-zapalenia-zatok,10016165,artykul.html
- https://www.poradnikzdrowie.pl/zdrowie/laryngologia/zapalenie-zatok-przynosowych-przyczyny-objawy-leczenie-aa-xSLf-XH6d-JWYR.html
- https://www.pfm.pl/baza_chorob/grypa-i-przeziebienie/infekcje-a-zapalenie-zatok/418
- https://www.doz.pl/czytelnia/a13141-Przewlekle_zapalenie_zatok_8211_objawy_i_leczenie
- http://wyborcza.pl/TylkoZdrowie/7,166613,24055951,przeziebienie-i-zapalenie-zatok-czy-czosnek-naprawde-pomaga.html
- https://www.poradnikzdrowie.pl/zdrowie/laryngologia/zatokowy-bol-glowy-przyczyny-objawy-i-leczenie-aa-nvzF-pUZT-ckyN.html
- http://wyborcza.pl/TylkoZdrowie/1,137474,17648930,Nie_mieszaj____imbiru_z_aspiryna.html
- http://zdrowie.gazeta.pl/Zdrowie/1,105912,7275859,Jak_dbac_o_zatoki_przynosowe.html
- https://wylecz.to/laryngologia/jak-leczyc-zatoki/
- https://wylecz.to/laryngologia/zatoki-przynosowe-jak-je-leczyc-i-kiedy-isc-do-lekarza/
Ta strona używa plików cookies w celu świadczenia Państwu usług na najwyższym poziomie.
Więcej szczegółów w naszej