8 faktów na temat rezonansu magnetycznego

1. Zjawisko rezonansu magnetycznego odkryto już w 1946 roku

Rezonans magnetyczny został odkryty przez dwóch niezależnych naukowców – Felixa Blocha i Edwarda Purcella – w 1946 roku. Obu uczonych w 1952 roku uhonorowano Nagrodą Nobla w dziedzinie fizyki za pracę nad rozwinięciem nowych metod w obszarze precyzyjnych magnetycznych metod jądrowych. Na początku rezonans magnetyczny wykorzystywano do badania dyfuzji i do wczesnych lat 80. służył głównie do celów naukowych. Za protoplastę użycia zjawiska w badaniach klinicznych uznaje się Raymonda Vahana Damadiana, który w 1977 roku jako pierwszy dokonał skanowania ciała człowieka do rozpoznania choroby nowotworowej. Rok później założył firmę FONAR, która zajęła się produkcją aparatów do rezonansu magnetycznego. Pierwszy sprzęt pojawił się na rynku w 1980 roku.

2. Pierwszy w Polsce aparat do rezonansu magnetycznego sprowadzono w 1990 roku

Dla polskich radiologów wykorzystanie aparatu do rezonansu było możliwe dopiero na początku lat 90. Pierwszy sprzęt używany do badania pojawił się w Szpitalu Kolejowym w Warszawie-Międzylesiu z inicjatywy ginekologa Włodzimierza Czarneckiego w 1990 roku, a za pioniera badań wykonywanych tą metodą nad Wisłą uznaje się szefa tamtejszego oddziału radiologicznego, prof. Jerzego Waleckiego. Do badania pierwszych pacjentów doszło w 1991 roku. Trzeba zaznaczyć, że w podobnym czasie w Instytucie Fizyki Jądrowej w Krakowie trwały badania nad polskim aparatem.

3. Badanie rezonansem magnetycznym jest bezbolesne i nieinwazyjne

Dziś w Polsce „pracują” setki aparatów wykorzystywanych do rezonansu magnetycznego. Na czym polega to badanie? Specjalistyczny sprzęt wysyła do ludzkich tkanek silne pole magnetyczne. Co najważniejsze, samo badanie jest bezbolesne i nieinwazyjne – promieniowanie emitowane przez aparat nie wpływa niekorzystnie na ludzki organizm. Dzięki temu diagnostyka rezonansem magnetycznym to jedna z najbezpieczniejszych metod.

Fot. adobe.stock.com

4. Po rezonansie magnetycznym można wrócić do codziennych zajęć

Samo badanie może trwać od 15 do 90 minut (w zależności od analizowanego obszaru) i nie wymaga od pacjenta dużego zaangażowania. Wykonywane jest w pozycji leżącej – pacjent najczęściej leży na plecach. Niekiedy może być poproszony o wstrzymanie oddechu na pewien czas, o czym informuje odpowiedni personel. Po zakończeniu badany może normalnie funkcjonować i wrócić do wykonywanych na co dzień czynności.

5. Badanie wymaga odpowiedniego przygotowania

Aby badanie rezonansem magnetycznym było w pełni bezpieczne, a uzyskany wynik wiarygodny, konieczne jest jednak prawidłowe przygotowanie. Co należy przez to rozumieć?

1. Pozostanie na czczo co najmniej 3 godziny przed samym badaniem (rekomenduje się spożywanie wody).
2. Przygotowanie się na to, że w czasie badania będzie trzeba pozostać nieruchomo w jednej pozycji.
3. Jeśli konieczne będzie badanie z użyciem środka kontrastującego, wykonanie wcześniej badania krwi określającego poziom kreatyniny – bez prawidłowego wyniku rezonans magnetyczny nie będzie możliwy.
4. Zażycie leków przyjmowanych na stałe (chyba że kierujący na badanie uzna inaczej).
5. Przyjście na badanie w odzieży niezawierającej metalowych elementów oraz bez sprzętów elektronicznych (telefon, tablet) czy kart kredytowych. Nie należy zabierać ze sobą na badanie protez zębowych, aparatów słuchowych, okularów czy dodatków takich jak zegarki.
6. Przygotowanie cieplejszej odzieży – w pomieszczeniu, gdzie dochodzi do badania, może być chłodno.

2

medycyna

Fakty i mity o ochronie przed COVID-19

6. Istnieje kilka przeciwwskazań do wykonania tego badania

Przeciwwskazania do rezonansu magnetycznego dzieli się na dwie grupy: względne i bezwzględne.

• Przeciwwskazania względne: pompa insulinowa (musi być odłączona w czasie badania), duże tatuaże, II i III trymestr ciąży, magnetyczne implanty związane z układem kostnym.
• Przeciwwskazania bezwzględne: elektrosymulator serca, I trymestr ciąży, implanty wewnątrzuszne, neurosymulator, niektóre klamry chirurgiczne, inne metalowe ciała w tkankach pacjenta (np. płytki ortopedyczne).

7. Badanie umożliwia diagnozę wielu schorzeń

Rezonans magnetyczny jest nieocenionym badaniem w diagnostyce chorób właściwie każdego układu w ludzkim organizmie. Stosuje się je m.in. do oceny:

• kręgosłupa: wszystkich odcinków, więzadeł, mięśni (pozwala wykryć np. zmiany zwyrodnieniowe czy guzy międzykręgowe),
• jamy brzusznej: narządów np. wątroby, śledziony, dróg żółciowych,
• miednicy i narządów takich jak macica czy gruczoł krokowy,
• stanu układu kostno-stawowego,
• układu krążenia.

Badanie wykorzystuje się również przy podejrzeniu choroby nowotworowej czy schorzeń takich jak stwardnienie rozsiane.

8. Rezonans magnetyczny ma również zastosowanie terapeutyczne

Zjawisko rezonansu magnetycznego pomocne jest w diagnostyce schorzeń układu kostnego, ale zyskuje również zastosowanie w terapii takich chorób jak osteoporoza, zwyrodnienia stawów czy osłabienie struktury przestrzennej kości. Technologia wykorzystująca rezonans wspomaga symulację komórek – wspiera odbudowę uszkodzonych lub utraconych tkanek czy kości.

Materiał partnera