Tabletki antykoncepcyjne to jedna z najchętniej stosowanych metod zabezpieczania się przed niechcianą ciążą. Z obserwacji ekspertów wynika, że wybierają ją coraz młodsze kobiety. Amerykańscy naukowcy z Instytutu Guttmacher odkryli, że pigułki bierze co trzecia nastolatka. I nie tylko w celach antykoncepcyjnych. Młode dziewczyny łykają tabletki, żeby mieć ładną cerę, uchronić się przed bolesną menstruacją albo wyregulować cykle. Uczeni przeprowadzili ankietę wśród ponad 7 tys. kobiet między 15. a 44. rokiem życia. Dla 14 proc. ochotniczek zapobieganie ciąży było ostatnim powodem, dla którego zdecydowały się na taką formę antykoncepcji. Co ciekawe, aż połowa z tej grupy nie była aktywna seksualnie.
Od kiedy można rozważać przyjmowanie pigułek? „Podstawowe warunki w przypadku rozpatrywania zastosowania antykoncepcji hormonalnej u młodych pacjentek to czas wystąpienia pierwszej miesiączki, ich wiek oraz decyzja rodziców w przypadku niepełnoletnich kobiet. Najwcześniej tabletki mogą zostać przypisane po 2-3 latach od pojawienia się pierwszej miesiączki. Jest to niezbędny okres, po którym cykl jest już częściowo lub całkowicie wyregulowany, a gruczoły produkujące hormony osiągnęły dojrzałość. Jednak należy podkreślić, że antykoncepcji hormonalnej nie przypisujemy dziewczynom poniżej 16. roku życia. Dodatkowo, jeżeli pacjentka nie ma 18 lat, konieczna jest zgoda jednego z rodziców” – mówi prof. dr hab. n. med. Romuald Dębski, ginekolog, ekspert programu „Zdrowa ONA”.
Jeśli więc trafiłaś do ginekologa, który chce przepisać ci pigułki, mimo że dopiero zaczęłaś miesiączkować albo jesteś bardzo młoda, zamiast się z tego cieszyć, w trosce o swoje zdrowie zmień specjalistę.
Lekarz może przepisać młodej kobiecie pigułki nie tylko w celach antykoncepcyjnych. Mogą być to powody wymienione przez respondentki biorące udział w badaniach Instytutu Guttmacher. Chodzi m.in. o zmniejszenie bólu menstruacyjnego czy pomoc w leczeniu trądziku.
Pozostaje jeszcze kwestia płodności. „Po odstawieniu tabletek antykoncepcyjnych płodność u kobiety, z medycznego punktu widzenia, powraca dość szybko” – przekonuje prof. dr hab. n. med. Romuald Dębski. W praktyce jednak bywa z tym różnie. Nierzadko zdarza się, że po odstawieniu tabletek kobiety w ogóle nie mają miesiączki albo ich cykle są nieregularne. Pierwsze cykle mogą być też bezowulacyjne.
Niepokojące wnioski płyną natomiast z badań poświęconych pigułkom antykoncepcyjnym i rakowi piersi. Naukowcy z Seattle są zdania, że kobiety w wieku 20-49 lat przyjmujące pigułki antykoncepcyjne są o 50 proc. bardziej narażone na ten typ nowotworu. Badania naukowe wykazały, że ryzyko zachorowania zwiększa zwłaszcza przyjmowanie tabletek w młodym wieku. Do grup podwyższonego ryzyka należą m.in. młode kobiety, które nigdy nie rodziły, zażywające pigułki antykoncepcyjne przez długi czas, a także kobiety, w rodzinach których wystąpił już rak piersi.
Ewa Podsiadły-Natorska
Jeżeli jesteś zdecydowana, by przyjmować pigułki antykoncepcyjne, najpierw porozmawiaj z lekarzem; specjalista przeprowadzi dokładny wywiad. Konieczne będą też badania. Jeśli współżyjesz już od jakiegoś czasu, lekarz może zalecić wykonanie m.in. USG ginekologicznego lub jamy brzusznej oraz cytologię. „Dla młodych kobiet najczęściej najlepszym rozwiązaniem jest zastosowanie niskodawkowej dwuskładnikowej tabletki antykoncepcyjnej (DTA), czyli zawierającej jednocześnie estrogeny i progestageny. Dostępne są różne rodzaje tych pigułek i powinny być dobierane indywidualnie” – uważa prof. dr hab. n. med. Romuald Dębski.
Uwaga! Najbardziej nierozsądne jest zaopatrywanie się w pigułki antykoncepcyjne pokątnie, np. odkupując preparat od koleżanek albo przez internet. Przede wszystkim tabletki zabezpieczają nas przed ciążą, jeśli zachowana jest ciągłość ich przyjmowania. Poza tym preparat zawsze (!) powinien być dobrany indywidualnie. Stosowanie tabletek antykoncepcyjnych może powodować skutki uboczne. Preparat, po którym dobrze czuje się twoje koleżanka, dla ciebie może okazać się nieodpowiedni. „Tabletki muszą być dobrane indywidualnie, nie można ich brać na własną rękę” – zaznacza psycholog Dorota Gromnicka, ekspert programu „Zdrowa ONA”.
W trakcie wywiadu lekarskiego konieczne jest przekazanie specjaliście wszystkich informacji o stanie zdrowia – przebytych i aktualnych chorobach (zwłaszcza przewlekłych), przyjmowanych lekach itp. To bardzo ważne, możesz bowiem nie łączyć niektórych problemów zdrowotnych z antykoncepcją. Niektóre choroby mogą być przeciwwskazaniem do stosowania tabletek antykoncepcyjnych, np. cukrzyca, zakrzepica czy nadciśnienie tętnicze.
Musisz zastanowić się, czy poradzisz sobie ze stosowaniem pigułek. Teoretycznie chodzi jedynie o przyjmowanie tabletek, w praktyce jednak wymaga to dyscypliny. Pigułki przyjmuje się codziennie, o stałej porze.
Większość młodych kobiet wstydzi się rozmawiać na ten temat z rodzicami. Jeżeli jednak chcesz brać pigułki, nie warto tego ukrywać. „Rozmowa matki z córką na temat antykoncepcji, seksualności zwiększa pewność, że córka podejmie decyzję o współżyciu w odpowiednim momencie i w odpowiedni sposób, ochroni ją przed skorzystaniem z niewłaściwych rozwiązań niosących negatywne skutki psychiczne i fizyczne. Rozmowa z córką to również czas na budowanie relacji, przekazanie wartości oraz przekonań, które staną się jej zasobem w podejmowaniu odpowiedzialnych decyzji o sobie. Znalezienie właściwego momentu i przeprowadzenie takiej rozmowy zawsze jest trudne” – mówi psycholog Dorota Gromnicka.
Musisz również mieć świadomość, że podczas przyjmowania tabletek antykoncepcyjnych obowiązuje zakaz palenia. Jeśli palisz papierosy, antykoncepcja hormonalna jest ryzykowna, ponieważ połączenie palenia ze składnikami tabletek zwiększa prawdopodobieństwo wystąpienia zakrzepicy żylnej. Trzeba również liczyć się z tym, że tabletki mogą powodować spadek libido, wahania nastroju, przyrost masy ciała czy plamienia.