Wybierasz się na wymarzony urlop? Sprawdź te porady, aby nic ci go nie zepsuło!

Co jeść i pić, aby ustrzec się przed
Wybierasz się na wymarzony urlop? Sprawdź te porady, aby nic ci go nie zepsuło!
fot. Fezbot2000 / Unsplash
15.07.2019

Zaparcia to niemal powszechna dolegliwość turystów. Problemom z wypróżnianiem sprzyja ograniczenie aktywności podczas podróży, niedostatek wypijanych płynów, opór przed korzystaniem z publicznych toalet, które nie spełniają standardów higieny i świadome hamowanie aktu defekacji. Długi lot i zmiana rytmu dobowego również mogą powodować zaparcia. Jak radzić sobie z dolegliwością na urlopie? Co robić, by zaparcia nie zepsuły nam humoru i wakacji?

Jedz błonnik!

Po pierwsze: dieta bogatoresztkowa. Na urlopie warto zwiększyć spożycie błonnika pokarmowego. Sezonowe warzywa i owoce w surówkach czy sałatkach powinny stanowić punkt obowiązkowy każdego posiłku. To znakomity dodatek do grubo mielonych produktów zbożowych i gruboziarnistego pieczywa. Przy uporczywych zaparciach można rozważyć wprowadzenie otrąb pszennych do jadłospisu.

Tzw. włókna roślinne nie ulegają trawieniu w naszym przewodzie pokarmowym. Dlatego wyższa podaż błonnika z dietą zwiększa objętość mas kałowych, zapobiega ich nadmiernemu odwodnieniu i poprawia perystaltykę jelita grubego. Wpływa na rozciąganie ściany odbytnicy, wspierając odruch defekacji.

Jak zatem planować posiłki? Ułatwienie stanowić może tabela zawartości błonnika w wybranych produktach spożywczych:

Zawartość błonnika (g/100 g produktu)[1]:

- otręby pszenne: 42,4

- siemię lniane: 28

- muesli z owocami suszonymi: 8

- chrupki kukurydziane: 7,6

- płatki owsiane: 6,9

- chleb żytni razowy: 5,9

- płatki kukurydziane: 7,6

- porzeczki czarne: 7,9

- porzeczki czerwone: 7,7

- śliwki suszone: 9,4

- maliny: 6,7

- jabłka: 2

- płatki jęczmienne: 9,6

- ryż brązowy: 8,7

- rodzynki: 6,5

- pumpernikiel: 6,4

- chleb chrupki: 6

- groszek zielony: 6

- kasza gryczana: 5,9

- kasza jęczmienna: 5,4

- bób: 5,8

- seler: 4,9

Pij więcej wody (nie tylko w upały)

Zaparciom sprzyja niedostateczna podaż płynów, która bywa szczególnie niebezpieczna w upalne dni. Pamiętajmy, że woda stanowi połowę masy naszego ciała, a przecież jest nieustannie wydalana z organizmu drogą nerkową (z moczem), drogą płucną (z parą wodną) oraz przez skórę, a więc z potem. Pot pełni głównie funkcje chłodzące (termoregulacyjne); zabezpiecza przed przegrzaniem, wykorzystując zjawisko parowania z powierzchni ciała. To roztwór wodny, w którym znajdują się też jony (Na+, K+, Cl–) i mocznik. Wydzielanie potu nasila się w wysokich temperaturach i bywa nieodłączną częścią wakacyjnych podróży. Regularne uzupełnianie płynów latem (stosownie do zapotrzebowania) chroni nie tylko przed problemami z wypróżnianiem, ale i przed groźnymi skutkami odwodnienia. W przypadku zaparć zaleca się przyjmować ok. 3 litrów płynów dziennie.

Co pić na zaparcia w wakacje? Prócz wody wysokozmineralizowanej sięgajmy po świeżo wyciskane soki i domowe kompoty z sezonowych owoców. Dobry wybór stanowią fermentowane produkty mleczne – korzystny wpływ na pracę jelit wywierają kefiry, jogurty i maślanki. Odrobina soli dodana do soku pomidorowego pomoże uzupełnić sód (Na) i potas (K), które tracimy m.in. z potem.

U osób ze spowolnionym pasażem jelitowym objawy zaparcia może łagodzić filiżanka małej czarnej. Warto jedynie pamiętać o umiarkowanym działaniu moczopędnym kofeiny. Uwaga! W słoneczne, letnie dni unikajmy substancji i ziół fotouczulających (np. naparów z nagietka lekarskiego, arniki górskiej, dziurawca).

Spędzaj czas aktywnie

Codzienna aktywność fizyczna to warunek sine qua non udanego urlopu i efektywnego wypoczynku. Górskie wędrówki, spacery po lesie, pływanie, jazda na rowerze czy poranny jogging na plaży wspomagają działanie tłoczni brzusznej w trakcie defekacji i pobudzają ruchy perystaltyczne okrężnicy. Dlaczego to tak istotne?

Pamiętajmy, że w warunkach prawidłowych na akt defekacji składa się szereg skoordynowanych działań, takich jak wzrost ciśnienia w jamie brzusznej, relaksacja zwieraczy odbytu i mięśnia odbytowo-odbytniczego. Nawet drobne zaburzenie jednego z procesów może spowodować zaparcie. Niewystarczające siły parcia czy nieprawidłowy rozkurcz lub skurcz mięśni dna miednicy odpowiadają za nieskuteczne opróżnianie odbytnicy i dystalnego (końcowego) odcinka okrężnicy. Konsekwencją są problemy z wypróżnianiem.

Więcej o przyczynach zaparć przeczytacie na http://www.stopzaparciom.pl/.

Pamiętaj o spakowaniu apteczki!

Jeśli zmiana diety, większa regularna aktywność fizyczna i wyższa podaż płynów nie przynoszą oczekiwanych rezultatów, warto rozważyć farmakoterapię. Do dobrze przebadanych środków o udowodnionej skuteczności należy bisakodyl, czyli pochodna difenylometanu. Bisakodyl to lek o działaniu drażniącym do doraźnego leczenia zaparć, który zwiększa wydzielanie wody i elektrolitów przez błonę śluzową jelita grubego oraz wzmaga perystaltykę jelitową (w wyniku pobudzenia zwojów śródściennych). W efekcie prowadzi do uwodnienia i rozmiękczenia stolca, przyspieszenia pasażu treści jelitowej oraz pobudzenia defekacji.

Nie zapominajmy, że leki powinny być przechowywane w ściśle określonych warunkach, w oryginalnych, zamkniętych opakowaniach i odpowiedniej temperaturze, zgodnie z informacją producenta zamieszczoną w ulotce (najczęściej w temperaturze pokojowej: 15–25 st. C). Nie wolno zostawiać leków na słońcu czy w nagrzanym samochodzie. Należy trzymać je z dala od dzieci, zwierząt, wilgoci i źródeł zbyt wysokiej oraz zbyt niskiej temperatury. Leki powinno się chronić przed zakurzeniem, zabrudzeniem i zniszczeniem.

 

Źródła:

- Kamm M., Mueller-Lissner S., Wald A. et al. Stimulant laxatives are effective in chronic constipation: multi-center, 4-week, double-blind, randomized, placebo-controlled trial of bisacodyl. Gastroenterology 2010. 138 (Suppl 1): S228.

- Patcharatrakul T., Valestin J., Schmeltz A. et al. Factors Associated With Response to Biofeedback Therapy for Dyssynergic Defecation. Clinical Gastroenterology and Hepatology 2018. 16 (5): 715–721. 

- Chirurgia Sabistona. Tom 4. Brzuch. Popiela T. (red. wyd. pol.). Wydawnictwo Elsevier Urban & Partner, Wrocław 2011.

- Pepin C., Ladabaum U. The yield of lower endoscopy in patients with constipation: survey of a university hospital, a public county hospital, and a Veterans Administration medical center. Gastrointestinal Endoscopy 2002. 56: 325–332.

- Vitton V., Damon H., Benezech A. et al. Clinical practice guidelines from the French National Society of Coloproctology in treating chronic constipation. European Journal of Gastroenterology & Hepatology 2018. 30: 357–363.

- Dzierżanowski T., Rydzewska G. Zaparcie stolca – trudny problem leczniczy. Przegląd Gastroenterologiczny. 2012; 7 (5): 249–263.

- Chiarioni G., Salandini L., Whitehead W.E. Biofeedback benefits only patients with outlet dysfunction, not patients with isolated slow transit constipation. Gastroenterology 2005. 129: 86–97.

- Kienzle-Horn S., Vix J.M., Schuijt C. et al. Efficacy and safety of bisacodyl in the acute treatment of constipation: a double-blind, randomized, placebo-controlled study. Aliment Pharmacology & Therapeutics 2006. 23: 1479–1488.

- Ciesielski P., Kołodziejczak M. Znaczenie objawów klinicznych w rozpoznawaniu chorób dolnego odcinka przewodu pokarmowego. Nowa Medycyna; 2009; 3: 163–168.

- Jarosz M., Dzieniszewski J. Zaparcia – porady lekarzy i dietetyków. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2004.

Bielecki K. Nazewnictwo w proktologii. Podstawowe pojęcia i definicje. Postępy Nauk Medycznych. 2013; 8 (26): 526–530.

- Konturek J. Gastroenterologia i hepatologia kliniczna, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2006.

- Jarosz M., Dzieniszewski J. Zespół jelita drażliwego. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2006.

- Jarosz M. Normy żywienia dla populacji polskiej. Instytut Żywności i Żywienia, Warszawa 2017.

- Czerwionka-Szaflarska M., Romańczuk B. Postępowanie w zaparciu czynnościowym stolca u dzieci i młodzieży. Forum Medycyny Rodzinnej. 2008; 5 (2): 349–357.

- Payne A., Barker H. Dietetyka i żywienie kliniczne. Elsevier Urban&Partner, Wrocław 2013.

- Hermann J., Kościński T., Drews M. Praktyczne zasady postępowania w zaparciach u dorosłych. Ginekologia Polska. 2012; 83: 849–853.

- Szota M. Postępowanie w zaparciach. Lek w Polsce. 2013; 4 (264): 53–58.

- Lacy B.E., Mearin F., Chang L. et al. Bowel disorders. Gastroenterology. 2016; 150: 1393–1407.

- Matyja M., Haberka M., Olszanecka-Glinianowicz M. Żywienie i styl życia – najnowsze wytyczne AHA 2017. Medycyna po Dyplomie 2017; 26 (9): 20–23.

- Gajewski P.(red.). Interna Szczeklika 2018. Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, Kraków 2018.

- eMPendium leki. Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, Kraków 2018.

- Charytoniuk A., Simon K. Diagnostyka i leczenie zaparć u młodych osób. Medycyna po Dyplomie. 2013; 5, [dostęp online].

- Mounsey A., Raleigh M., Wilson A. Management of constipation in older adults. American Family Physician. 2015; 92 (6): 500–504.

- Ford A.C., Quigley E.M., Lacy B.E. et al. Efficacy of prebiotics, probiotics, and synbiotics in irritable bowel syndrome and chronic idiopathic constipation: systematic review and meta-analysis. American Journal of Gastroenterology. 2014; 109: 1547–1561.

- Postępowanie w zaparciu. Podsumowanie wytycznych American Gastroenterological Association 2013. Medycyna Praktyczna. 2013; 12: 44–50.

- Szczepanek M., Goncerz G., Strzeszyński Ł.: Choroby czynnościowe układu pokarmowego – wytyczne rzymskie IV (2016). Część III: Choroby czynnościowe jelit. Medycyna Praktyczna 2018; 6: 18–29.

- Postępowanie w nienowotworowych chorobach odbytnicy i odbytu. Podsumowanie wytycznych American College of Gastroenterology. Medycyna Praktyczna. 2014; 2015; 3: 26–34.

- Bove A., Bellini M., Battaglia E.et al. Consensus statement AIGO/SICCR diagnosis and treatment of chronic constipation and obstructed defecation (Part II: Treatment). World Journal of Gastroenterology 2012. 18: 4994–5013.

- Bharucha A.E., Pemberton J.H., Locke G.R. American Gastroenterological Association technical review on constipation. Gastroenterology 2013. 144: 218–238.

- [1] Oprac. na podst. Jarosz M., Dzieniszewski J. Zaparcia – porady lekarzy i dietetyków. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2004.

 

Materiał partnera

Advertisement

Komentarze
Ocena: 5 / 5

Polecane dla Ciebie