Choroba zwyrodnieniowa stawów, znana również jako artroza, dotyka głównie osoby po 60. roku życia. Głównym jej objawem jest ból, który powoduje duży dyskomfort i utrudnia pacjentowi codzienną aktywność. Dlatego warto dowiedzieć się, co wpływa na dolegliwości bólowe oraz co może je uśmierzyć. Poznaj sprawdzone sposoby na ból przy zwyrodnieniu stawów.
Zmiany zwyrodnieniowe stawów są naturalną częścią starzenia się, jednak u niektórych osób mogą występować szybciej i z większym nasileniem. Na poziomie komórkowym zwyrodnienie stawów zaczyna się, gdy dochodzi do zaburzenia jakości i ilości chrząstki stawowej odpowiedzialnej za amortyzowanie ruchów stawu i sprawne przesuwanie się powierzchni stawowej. Gdy zdolność organizmu do jej naprawy i regeneracji maleje, z czasem zużyciu ulegają też powierzchnie otaczające staw m.in. mięśnie, ścięgna i więzadła. W efekcie pojawiają się różne objawy choroby zwyrodnieniowej stawów [1].
Do najczęstszych dolegliwości doświadczanych przy zwyrodnieniu stawów należą [1, 2]:
ból – na początku pojawiający się tylko podczas ruchu i ustępujący podczas odpoczynku, z czasem przybierający na sile i nieustępujący bez środków przeciwbólowych;
uczucie sztywności – zwłaszcza o poranku po wstaniu z łóżka lub po dłuższym przebywaniu w jednej pozycji np. po siedzeniu w fotelu;
tkliwość okolicy stawu – ból podczas dotyku;
ograniczona ruchomość stawowa – pojawiają się problemy np. z wyprostowaniem kończyny;
trzeszczenie podczas ruchu – spowodowane tarciem o siebie powierzchni stawowych;
zniekształcenie i poszerzenie obrysów stawu – związane np. z wysiękiem lub tworzeniem się osteofitów (wyrośli kostnych).
W walce z bólem przy chorobie zwyrodnieniowej stawów konieczne bywa przyjmowanie leków przeciwbólowych, które uśmierzą ten objaw i pomogą zmniejszyć stan zapalny. Do najczęściej stosowanych należą [1, 3]:
paracetamol – skuteczny w przypadku bólu łagodnego i umiarkowanego;
niesteroidowe leki przeciwzapalne – uśmierzają łagodny i umiarkowany ból oraz dodatkowo działają przeciwzapalnie; mogą być podawane doustnie, domięśniowo lub miejscowo w postaci żelu / maści do stosowania na skórę;
tramadol (opioidy) – zalecane jedynie przez lekarza w przypadku nagłego, silnego zaostrzenia choroby;
blokady – leki (np. glikokortykosteroidy) podawane do wnętrza stawu w czasie punkcji dla uśmierzenia silnego bólu w czasie fazy zaostrzenia choroby.
Skuteczne mogą okazać się również środki poprawiające jakość chrząstki stawowej, zawierające np. siarczan glukozaminy, siarczan chondroityny i kwas hialuronowy [1].
W leczeniu zwyrodnienia stawów i w walce z bólem dużą rolę odgrywają metody niefarmakologiczne. Pozwalają zmniejszyć objawy choroby i ograniczają ilość przyjmowanych leków [1].
Bardzo ważna jest praca nad mobilnością stawów, dążenie do zmniejszenia odczuwanej sztywności i wspierania zdrowych wzorców ruchu. Regularny trening i ćwiczenia fizyczne poprawiają krążenie płynu stawowego i wzmacniają mięśnie otaczające staw. Warto pamiętać, że niekorzystnie na obciążenie stawów wpływa zbyt duża masa ciała, dlatego zrzucenie zbędnych kilogramów i utrzymywanie właściwej wagi są niezbędne do zachowania sprawności [1].
Kiedy zwyrodnienie stawów powoduje ból, pomóc mogą także [1, 3]:
sprzęt ortopedyczny pozwalający odciążyć staw np. kule, laski, ortezy, wkładki korekcyjne do butów, chodziki;
krioterapia (okłady z lodu) lub terapia ciepłem;
fizjoterapia obejmująca ćwiczenia rozciągające, przyrządowe, oporowe itp. wykonywane pod okiem profesjonalisty;
zabiegi fizykoterapeutyczne z wykorzystaniem pola magnetycznego, ultradźwięków, jonizacji, laseroterapii, akupunktura itp.;
masaż klasyczny.
Ulgę może przynieść leczenie uzdrowiskowe, w tym np. korzystanie z kąpieli w wodach mineralnych [2].
Przy chorobie zwyrodnieniowej stawów liczy się także profilaktyka. Dlatego warto zadbać o zdrowy styl życia, pamiętać o zrównoważonej diecie, dbać o odpoczynek i unikać przeciążania stawów.
Artykuł na zlecenie marki 4flex
1. Guła Z., Korkosz M., Choroba zwyrodnieniowa stawów (artroza), 2023, witryna internetowa: https://www.mp.pl/pacjent/reumatologia/choroby/65000,choroba-zwyrodnieniowa-stawow-artroza (dostęp: 24.07.2025).
2. Klupiński K., Choroba zwyrodnieniowa stawów – jak radzić sobie z bólem?, 2020, witryna internetowa: https://www.magazynswiatseniora.pl/artykul/choroba-zwyrodnieniowa-stawow-jak-radzic-sobie-z-bolem (dostęp: 24.07.2025).
3. Łęgosz P. i in., Farmakologiczne leczenie bólu w chorobie zwyrodnieniowej stawów, 2018, witryna internetowa: https://www.praktyczna-ortopedia.pl/artykul/farmakologiczne-leczenie-bolu-w-chorobie-zwyrodnieniowej-stawow (dostęp: 24.07.2025).
