Problemy z włosami i skórą owłosionej głowy należą do najczęstszych powodów wizyt zarówno w gabinecie dermatologicznym, jak i trychologicznym. Coraz bogatsza oferta poradni i kliniki medycyny estetycznej sprawia, że pacjenci niejednokrotnie zastanawiają się, czy wypadanie włosów, łupież lub swędzenie skóry głowy wymagają konsultacji u dermatologa, czy może u trychologa.
Dermatolog to lekarz medycyny, który po ukończeniu sześcioletnich studiów odbywa pięcioletnią specjalizację z dermatologii i wenerologii. Zakres jego kompetencji obejmuje diagnostykę i leczenie chorób skóry, włosów, paznokci. Dermatolog może:
wykonywać pełną diagnostykę laboratoryjną, dermatoskopową, histopatologiczną i immunologiczną,
ordynować leki na receptę (w tym preparaty doustne o działaniu ogólnoustrojowym),
zlecać badania obrazowe (np. USG skóry) lub konsultacje innych specjalistów,
wykonywać zabiegi chirurgiczne (np. biopsje skóry głowy, usuwanie zmian barwnikowych),
kwalifikować pacjentów do leczenia biologicznego w łuszczycy lub atopowym zapaleniu skóry.
W Polsce dermatolog jest także uprawniony do diagnostyki i terapii łysienia androgenowego, plackowatego czy telogenowego, a jego działania opierają się na wytycznych międzynarodowych towarzystw dermatologicznych, takich jak European Academy of Dermatology and Venereology (EADV) czy American Academy of Dermatology (AAD).
Trycholog zajmuje się analizą stanu włosów i skóry głowy, jednak w odróżnieniu od dermatologa nie musi być lekarzem. W Polsce funkcjonują dwa profile zawodowe:
Trycholog lekarski – dermatolog lub lekarz innej specjalności, który ukończył podyplomowe szkolenia trychologiczne. Może diagnozować choroby włosów i wdrażać farmakoterapię.
Trycholog kosmetolog – absolwent kosmetologii lub pokrewnych kierunków, który odbył kursy z trychologii estetycznej. Może wykonywać nieinwazyjne zabiegi pielęgnacyjne, prowadzić trychoskopię (mikroskopową ocenę włosów), ale nie ma prawa przepisywać leków ani stawiać rozpoznania choroby w rozumieniu ustawy o zawodach lekarza i dentysty.
Warto podkreślić, że trycholog kosmetolog może być doskonałym wsparciem w profilaktyce oraz pielęgnacji skóry głowy, jednak w przypadku podejrzenia choroby (np. łysienia plackowatego) konieczna jest konsultacja lekarska.
Łysienie androgenowe
Najczęstsza postać utraty włosów u mężczyzn i kobiet. Wymaga różnicowania z łysieniem telogenowym. Dermatolog zleca badania hormonalne, trychoskopię i wdraża leczenie miejscowe (minoksydyl), ogólnoustrojowe (finasteryd, dutasteryd) lub procedury wspomagające (mezoterapia osoczem bogatopłytkowym). Trycholog może monitorować efekty terapii i prowadzić zabiegi stymulujące odrost, np. mikronakłuwanie.
Łysienie plackowate
Choroba autoimmunologiczna charakteryzująca się ogniskową utratą włosów. Diagnostyka obejmuje badania immunologiczne, a leczenie wymaga leków immunosupresyjnych, co należy do kompetencji dermatologa. Trycholog wspiera pacjenta w pielęgnacji skóry głowy i redukcji stresu oksydacyjnego.
Łupież i łojotokowe zapalenie skóry
Zmiany rumieniowo-złuszczające wywołane nadmierną kolonizacją drożdżaków Malassezia. Dermatolog może zalecić szampony z ketokonazolem, itrakonazol doustnie lub fototerapię UVB-311 nm. Trycholog wdraża zabiegi oczyszczające, peelingi kwasowe i doradztwo w zakresie kosmetyków myjących.
Infekcje grzybicze skóry owłosionej
Tinea capitis powoduje ogniska zapalne z złamanymi włosami. Rozpoznanie potwierdza badanie mykologiczne lub PCR. Leczenie ogólne (terbinafina, gryzeofulwina) prowadzi dermatolog; trycholog wspomaga higienę i monitoruje odrost.
Nadmierne przetłuszczanie
Objaw nadaktywności gruczołów łojowych lub zaburzeń endokrynologicznych. Dermatolog różnicuje z PCOS. Trycholog zaleca kuracje normalizujące pracę sebocytów i prawidłowe mycie włosów.
Gdy zauważasz pierwsze oznaki przerzedzenia włosów, a wyniki badań są prawidłowe.
W celu doboru pielęgnacji do rodzaju skóry głowy (sucha, tłusta, wrażliwa).
Aby wykonać trychoskopię kontrolną i ocenić dynamikę miniaturyzacji mieszków.
W ramach terapii wspomagających – mezoterapia mikroigłowa, infuzja tlenowa, karboksyterapia.
Kiedy wypadanie włosów nasila się gwałtownie (ponad 100-150 włosów dziennie) lub trwa dłużej niż 3–6 miesięcy.
Jeśli towarzyszy mu świąd, ból, zaczerwienienie lub strupy.
Przy nagłych łysych plackach lub bliznowaceniu skóry głowy.
Gdy utrata włosów wiąże się z objawami ogólnoustrojowymi (gorączka, spadek masy ciała, nieregularne cykle miesięczne).
U dermatologa
Wywiad uwzględnia choroby przewlekłe, leki, czynniki stresowe, dietę i hormonalną. Badanie fizykalne obejmuje skórę całego ciała. Podstawą diagnostyki jest trichoskopia (powiększenie ×20–70), ocena wzoru łysienia i łodygi włosowej. Często zleca się morfologię, ferrytynę, TSH, kortyzol, androgeny, witaminę D. W przypadku niejasności wykonuje się biopsję 4-mm z badaniem histopatologicznym mieszków.
U trychologa
Konsultacja oparta jest na analizie aparatem trychoskopowym, ocenie poziomu nawilżenia, sebumetrycznego i pH skóry. Pacjent otrzymuje plan pielęgnacji i harmonogram zabiegów. Wyniki niepokojące (np. ubytki bliznowaciejące) są wskazaniem do skierowania do dermatologa.
Najlepsze efekty terapeutyczne uzyskuje się dzięki modelowi, w którym dermatolog odpowiada za diagnostykę, farmakoterapię i monitorowanie chorób przewlekłych, a trycholog za bieżącą pielęgnację, zabiegi wzmacniające i edukację pacjenta. W praktyce oznacza to, że:
trycholog prowadzi regularną trichoskopię co 3 miesiące i przekazuje raport lekarzowi,
dermatolog koryguje terapię na podstawie obiektywnych wskaźników: gęstość włosa, średnica, liczba mieszków telogenowych,
pacjent otrzymuje spójny plan leczenia farmakologicznego i zabiegowego.
Zbilansowana dieta – odpowiednia podaż białka (1 g/kg m.c.), żelaza, cynku, witaminy D i kwasów omega-3.
Higiena skóry głowy – mycie dostosowane do typów skóry, unikanie nadmiernie agresywnych detergentów (SLS).
Minimalizacja stresu oksydacyjnego – aktywność fizyczna, sen 7–8 h/d, techniki relaksacyjne.
Ograniczenie stylizacji termicznej – temperatura suszarki ≤60 °C, ochrona termiczna przed prostownicą.
Tylko trycholog, który jest jednocześnie lekarzem, ma uprawnienia do wystawiania recept i diagnostyki chorób w rozumieniu prawa medycznego.
W Polsce konsultacja dermatologiczna prywatnie to średnio 250–400 zł, natomiast wizyta u trychologa kosmetologa 150–250 zł. Wiele świadczeń dermatologicznych jest finansowanych w ramach NFZ.
Jako monoterapia nie zastąpi minoksydylu ani finasterydu, ale przyspiesza odrost i poprawia gęstość włosów, jeśli jest stosowana w schemacie co 4 tyg przez minimum 3 miesiące.
Wybór między trychologiem a dermatologiem zależy przede wszystkim od charakteru problemu. Gdy obserwujesz nasilone wypadanie włosów, objawy stanu zapalnego skóry głowy lub masz choroby ogólnoustrojowe, pierwszym krokiem powinna być wizyta u dermatologa, który przeprowadzi pełną diagnostykę i wdroży leczenie przyczynowe. Trycholog, zwłaszcza posiadający wykształcenie medyczne, jest znakomitym partnerem w profilaktyce, monitorowaniu postępów terapii i zabiegach wspomagających. W praktyce najlepsze efekty osiąga się dzięki współpracy obu specjalistów i świadomemu zaangażowaniu pacjenta w codzienną pielęgnację.
Artykuł sponsorowany