Staw łokciowy – budowa i funkcje w organizmie

Staw łokciowy to jeden z najbardziej złożonych stawów w ludzkim ciele, mimo że nie jest stawem przenoszącym ciężar. Jest niezbędny do prawidłowego funkcjonowania górnej kończyny, umożliwiając szeroki zakres ruchów i zapewniając stabilność podczas codziennych czynności. Jego złożona budowa oraz precyzyjne działanie więzadeł i mięśni są niezbędne dla utrzymania sprawności i funkcjonalności rąk.

Budowa stawu łokciowego

Staw łokciowy to złożony staw maziowy, który umożliwia znaczną ruchomość głównie w zakresie zginania i prostowania, ale także rotacji przedramienia w kierunku supinacji i pronacji. Stabilność stawu łokciowego wynika przede wszystkim z jego struktur kostnych: bloczka kości ramiennej oraz wyrostka łokciowego. Wyrostek łokciowy, przypominający kształtem łopatkę lub klucz, obejmuje bloczek kości ramiennej niemal na 180 stopni, co zapewnia stabilne dopasowanie i dodatkową stabilność stawu.

Połączenia kostne stawu łokciowego, takie jak staw ramienno-łokciowy, zapewniają główną stabilność, podczas gdy dodatkowe wsparcie pochodzi z dwóch silnych więzadeł: więzadła pobocznego przyśrodkowego i więzadła pobocznego bocznego. Oba te więzadła integrują się z kapsułą stawową, dodatkowo zwiększając stabilność stawu.

Więzadło poboczne przyśrodkowe

Więzadło poboczne przyśrodkowe ma kształt trójkąta i składa się z trzech mniejszych więzadeł: więzadła przedniego skośnego, więzadła tylnego skośnego i więzadła poprzecznego (czasami nazywanego więzadłem Coopera). Więzadło przednie skośne jest najsilniejszym stabilizatorem przyśrodkowym stawu łokciowego. Więzadło tylne skośne biegnie od nadkłykcia przyśrodkowego kości ramiennej do wyrostka łokciowego kości łokciowej, natomiast więzadło poprzeczne łączy wyrostek łokciowy z wyrostkiem łokciowym.

Więzadło poboczne boczne

Więzadło poboczne boczne składa się z trzech części: więzadła pierścieniowatego, bocznego więzadła promieniowo-łokciowego i bocznego więzadła łokciowo-promieniowego. Części te zapewniają stabilność podczas obciążenia oraz stabilność rotacyjną.

Kanał łokciowy

Kanał łokciowy jest przestrzenią umożliwiającą przejście nerwu łokciowego. Tworzy je więzadło łukowate i więzadło poboczne przyśrodkowe. Ściany boczne kanału łokciowego tworzą nadkłykieć przyśrodkowy, przyśrodkowa głowa mięśnia trójgłowego ramienia i wyrostek łokciowy.

zdrowie

Najlepsze męskie koszulki na siłownię – jakie wybrać?

Unaczynienie stawu łokciowego

Staw łokciowy jest miejscem, przez które przechodzą główne naczynia krwionośne górnej kończyny. Tętnica ramienna, która jest przedłużeniem tętnicy pachowej, jest głównym źródłem krwi dla stawu łokciowego. Tętnica ramienna dzieli się na dwie główne gałęzie: tętnicę promieniową i łokciową. W okolicy stawu znajdują się także węzły limfatyczne (chłonne) głębokie i powierzchowne, które odpowiadają za odpływ limfy z kończyny górnej do węzłów pachowych.

Nerwy znajdujące się w łokciu i ich funkcje

Nerwy, które przechodzą przez staw łokciowy, odpowiadają za funkcjonowanie przedramienia i ręki. Wymienić można: [2]

• nerw mięśniowo-skórny – unerwia mięśnie zginające przedramię (biceps) oraz część mięśnia odpowiedzialnego za zginanie łokcia;

• nerw promieniowy – przebiega od wnętrza kości ramiennej, przechodzi przez staw łokciowy i unerwia mięśnie odpowiedzialne za prostowanie oraz rotację przedramienia;

• nerw łokciowy – biegnie wzdłuż wewnętrznej strony ramienia i wchodzi do kanału łokciowego; unerwia mięśnie przedramienia i ręki, kontrolując ich ruchy;

• nerw pośrodkowy – przechodzi przez staw łokciowy z przodu i unerwia mięśnie przedramienia i ręki, odpowiedzialne za precyzyjne ruchy dłoni;

• nerwy skórne – nerw skórny boczny i przyśrodkowy przedramienia, pochodzące od nerwu mięśniowo-skórnego i promieniowego, dostarczają informacje czuciowe ze skóry przedramienia.

Ruchomość kończyn górnych w dużym stopniu zależy od prawidłowo funkcjonującego stawu łokciowego. Stanowi on ważne ogniwo w systemie dźwigni, który umożliwia m.in. ustawienie dłoni. Jego główne funkcje to: [3]

• ruchomość - staw łokciowy działa jako staw zawiasowy, umożliwiając zgięcie i wyprost, a także jako staw obrotowy, pozwalając na rotację przedramienia (supinację i pronację). Dzięki temu kończyna górna może wykonywać ruchy w dwóch płaszczyznach: zgięcie-wyprost oraz obrót przedramienia.

• stabilizowanie - staw łokciowy pełni rolę punktu podparcia w systemie dźwigni kończyny górnej. Zapewnia stabilność przedramienia podczas ruchów i obciążeń. Umożliwia precyzyjne ustawienie ręki i utrzymanie stabilnej pozycji podczas wykonywania różnych czynności.

• przenoszenie obciążeń - staw łokciowy, dzięki swojej budowie, jest przystosowany do przenoszenia obciążeń, a to umożliwia podnoszenie i przenoszenie przedmiotów oraz wykonywanie innych czynności wymagających siły w kończynie górnej.

Dzięki tym funkcjom staw łokciowy umożliwia pełne wykorzystanie kończyny górnej w codziennych aktywnościach, zapewniając jednocześnie mobilność i stabilność.

Artykuł na zlecenie marki 4flex

Źródła:

[1] Card RK.. i in., Anatomy, Shoulder and Upper Limb, Elbow Joint, Study Guide from StatPearls Publishing, Treasure Island (FL), 14 Nov 2018: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK532948/ 

[2] Bernard F. Morrey et al., Anatomy of elbow joints, in: Morrey's the Elbow and its Disorders, 5th Edition, 2018, page 33: https://books.google.it/books?hl=pl&lr=&id=ZHbODgAAQBAJ&oi=fnd&pg=PA66&dq=elbow+joint+function&ots=QYBIMEwWEm&sig=lEJxS5TkkCHcRlHPhYn3_a70-Sc&redir_esc=y#v=onepage&q=func&f=false

[3] Kai Nan-An, Bernard F. Morrey, Biomechanics of the elbow, in: Morrey's the Elbow and its Disorders, 5th Edition, 2018, page 33: https://books.google.it/books?hl=pl&lr=&id=ZHbODgAAQBAJ&oi=fnd&pg=PA66&dq=elbow+joint+function&ots=QYBIMEwWEm&sig=lEJxS5TkkCHcRlHPhYn3_a70-Sc&redir_esc=y#v=onepage&q=func&f=false