Kaszel u dzieci jest częstym objawem i na ogół nie jest powodem do niepokoju. Normalne jest, że u zdrowego dziecka występuje nawet kilkanaście epizodów kaszlu w ciągu dnia, bo jest to naturalna reakcja organizmu w celu usunięcia wszelkich zanieczyszczeń lub ciał obcych. Jednak są sytuacje, takie jak kaszel w nocy, które powinny być powodem do niepokoju. Zobacz, kiedy tak się dzieje.
Kaszel jest naturalnym odruchem i ważnym elementem obrony organizmu przed chorobami układu oddechowego. U dzieci kaszel pojawia się często, głównie ze względu na wciąż rozwijający się układ odpornościowy i oczyszczanie dróg oddechowych z zalegającej wydzieliny lub ciał obcych [1]. Jednak określenie rodzaju kaszlu może pomóc w zrozumieniu jego przyczyny, a tym samym w ustaleniu sposobu leczenia.
Najczęściej występujące rodzaje kaszlu u dzieci to [2]:
suchy kaszel – jest zwykle drażniący i nie powoduje powstawania flegmy; bywa reakcją na podrażnienia i drobne niedrożności; może to być też oznaka grypy lub nawet choroby wymagającej większej uwagi, np. astmy;
mokry kaszel, produktywny – charakteryzuje się obecnością wydzieliny w drogach oddechowych i odkrztuszaniem flegmy; jest to reakcja organizmu na oczyszczenie dróg oddechowych; towarzyszy również zapaleniu oskrzeli lub płuc;
przewlekły kaszel, uporczywy – trwa powyżej 8 tygodni; często jest spowodowany astmą, przewlekłym zapaleniem oskrzeli lub inną długotrwałą chorobą.
Kaszel może pojawiać się w różnych porach w ciągu doby. Dość często jego ataki u dzieci są intensywne w nocy. Po położeniu się do łóżka, kiedy maluch przebywa w pozycji leżącej, nagle dostaje ataku kaszlu. Ta niedogodność nie tylko utrudnia zasypianie, ale także przerywa ciągłość snu i jest uciążliwa zarówno dla dzieci, jak i ich opiekunów.
Kaszel w nocy zwykle jest suchy. Powoduje uczucie drapania i swędzenia w gardle, które nasila ataki kaszlu. Do tego jest na tyle męczący, że wysiłek spowodowany kasłaniem może prowadzić do dławienia się i łzawienia oczu. W przypadku mokrego kaszlu pojawia się problem z zaleganiem wydzieliny w drogach oddechowych i jej efektywnym odkrztuszeniem [1]. To również jest nieprzyjemne i może wywołać u dziecka odruch wymiotny.
Zdarza się, że kaszel, który występuje w pozycji leżącej, nie jest tylko oznaką zadławienia się, utknięcia ciała obcego lub podrażnienia błon śluzowych np. przez zbyt suche lub zadymione powietrze. Niekiedy kaszel w nocy u dzieci jest objawem choroby.
Powodem do niepokoju są sytuacje, gdy w nocy [1, 3]:
następuje ściekanie wydzieliny po tylnej ścianie gardła, co może oznaczać ostre zapalenie oskrzeli;
napady kaszlu są uporczywe z odkrztuszaniem flegmy, co może mieć związek m.in. przewlekłym zapaleniem oskrzeli;
kaszel jest suchy i powoduje uczucie dławienia się, co może wynikać z rozwijającej się lub nieleczonej od dawna astmy oskrzelowej;
kaszel utrzymuje się od 3 do 8 tygodni i występuje po przebytym zakażeniu wirusowym (może oznaczać powikłania pochorobowe);
odkrztuszana plwocina ma żółte lub czerwone zabarwienie.
Napady kaszlu w nocy mogą mieć również związek z chorobami układu pokarmowego np. refluksem żołądkowo-przełykowym lub chorobami układu krążenia np. lewokomorową niewydolnością serca [1].
Jeżeli to nie jakość powietrza (zbyt suche, za gorące, zadymione, z włączoną klimatyzacją itp.) jest powodem tego, że dziecko kaszle w nocy, należy skonsultować się z pediatrą. Niepokój powinien wzbudzić również nocny kaszel, przy którym występują inne objawy np. wysoka gorączka, duszność, osłabienie organizmu, nadpotliwość, utrata masy ciała, wymioty, zaburzenia połykania, krwioplucie, a nawet utrata przytomności. Wówczas trzeba niezwłocznie odbyć z dzieckiem konsultację lekarską [1, 2].
Nie wolno lekceważyć również nocnych ataków kaszlu, które bez wyraźnej przyczyny trwają dłużej niż 3 tygodnie. Wizyta u lekarza jest niezbędna, by ustalić przyczynę kaszlu w nocy i wdrożyć odpowiednie leczenie.
Artykuł na zlecenie marki Deflegmin
1. Sałacki A.J., Kaszel, 2017, witryna internetowa: https://podyplomie.pl/medycyna/27865,kaszel (dostęp: 26.11.2024).
2. Szczeklik W. in., Kaszel, 2020, witryna internetowa: https://www.mp.pl/interna/chapter/B16.I.1.16 (dostęp: 26.11.2024).
3. Wiercińska M., Kaszel: kaszel mokry i suchy, sposoby na kaszel, kiedy zgłosić się do lekarza?, 2022, witryna internetowa: https://www.mp.pl/pacjent/objawy/70135,kaszel (dostęp 26.11.2024).