Stopa cukrzycowa stanowi jedno z poważniejszych powikłań cukrzycy, które może prowadzić do trwałego uszczerbku na zdrowiu, a nawet amputacji kończyny. Rozpoznanie jej objawów we wczesnym stadium jest konieczne do zapobiegania progresji schorzenia. Jakie symptomy powinny wzbudzić czujność chorego i skłonić do konsultacji ze specjalistą? Jak współczesna medycyna podchodzi do diagnostyki i leczenia tego groźnego powikłania cukrzycy?
Stopa cukrzycowa to rodzaj dolegliwości, pojawiających się w obrębie kończyny dolnej u cukrzyków typu 1 i 2. Przypadłość ta dotyczy głównie osób, które już od wielu lat zmagają się z chorobą. Charakterystyczne objawy stopy cukrzycowej to zakażenie, owrzodzenie lub destrukcja tkanek głębokich stopy (zwłaszcza kości). Spowodowane jest to uszkodzeniem nerwów obwodowych lub naczyń krwionośnych o różnym stopniu zaawansowania. Ryzyko powstania owrzodzeń stóp u cukrzyka wynosi od 12 do 25%. Prawdopodobieństwo amputacji jest od 30 do 40 razy wyższe niż u osób zdrowych.
Do czynników ryzyka stopy cukrzycowej zalicza się m.in.:
Neuropatia (uszkodzenie czuciowych włókien nerwowych), od której często zaczyna się problem stopy cukrzycowej, prowadzi do zaburzenia odczuwania bólu, dlatego zarówno drobne, jak i większe skaleczenia nie powodują bólu i mogą przez długi czas pozostawać niezauważone przez cukrzyka. Ryzyko powstawania urazów zwiększa się, gdy u chorego występuje dodatkowo neuropatia motoryczna, która prowadzi do zniekształcenia stopy – noszone dotychczas obuwie przestaje pasować, czego chorzy często nie zauważają, ponieważ nie odczuwają dyskomfortu. Dochodzi do ucisku i przeciążenia szczytów palców, okolic głów kości śródstopia, pięt – w tych miejscach powstają obszary twardego zrogowaciałego naskórka, które wywołują uszkodzenie leżących głębiej tkanek i mogą doprowadzić do owrzodzeń, czyli trudno gojących się ran.
Lekarz stawia diagnozę stopy cukrzycowej na podstawie badań bakteriologicznych oraz stopnia uszkodzenia tkanki kostnej. W leczeniu stosowana jest antybiotykoterapia, której celem jest opanowanie infekcji toczącej się w obrębie stopy. Jeśli zakażenie obejmuje kość, konieczne może okazać się operacyjne usunięcie zmienionego fragmentu (tzw. mała amputacja). W zaawansowanych stadiach choroby konieczna jest amputacja.
Wspomagająco w terapii stopy cukrzycowej stosuje się również takie metody, jak: komora hiperbaryczna, leczenie podciśnieniem, leki poprawiające ukrwienie, preparaty heparyny drobnocząsteczkowej, kwas acetylosalicylowy czy trening marszowy.
Ważnym elementem leczenia stopy cukrzycowej jest wyrównanie metaboliczne cukrzycy dzięki zastosowaniu insulinoterapii lub doustnych leków przeciwcukrzycowych. Istotne jest również odciążenie chorej kończyny poprzez zastosowanie np.:
Żaden diabetyk nie jest skazany na występowanie stopy cukrzycowej. Problemów ze stopami można uniknąć poprzez:
Bibliografia:
Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u osób z cukrzycą 2023 Stanowisko Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego. https://ptdiab.pl/zalecenia-ptd/zalecania-aktywni-czlonkowie-2023
Korzon-Burakowska A. (2008). Zespół stopy cukrzycowej – patogeneza i praktyczne aspekty postępowania. In Forum Medycyny Rodzinnej, Vol. 2, No. 3, pp. 234-241. https://journals.viamedica.pl/forum_medycyny_rodzinnej/article/viewFile/10226/8726
Artykuł sponsorowany
