Staw skokowy ma skomplikowaną budowę. Jego stabilność i prawidłowe funkcjonowanie zapewnia duża grupa więzadeł, mięśni, ścięgien oraz sama budowa powierzchni stawowych i torebki stawowej. Dolegliwości stawu skokowego, czyli przeciążenia (skręcenia kostki), są najczęstszymi urazami sportowymi. [1] Jak dbać o prawidłową rehabilitację i zniwelować silny ból po przeciążeniu stawu skokowego?
Skręcenie stawu skokowego, czyli jego bardzo silne przeciążenie, jest najczęstszym urazem aparatu kostno-stawowego człowieka. Do skręcenia dochodzi w wyniku przeciążenia stawu w jego nieodpowiednim ułożeniu np. podczas zeskoku, szybkiego marszu po nierównym podłożu czy osunięcia się stopy z krawężnika. [1] Ból w stawie skokowym wywołany przeciążeniem jest charakterystyczny dla osób uprawiających sport. [1]
Niestety całkowite zapobiegnięcie takim urazom nie jest możliwe. Niekiedy wystarczy "krzywe stąpnięcie", by pojawił się ostry ból stawu i obrzęk. Warto wiedzieć, że nie zawsze muszą one oznaczać poważną kontuzję. Klasyfikacja skręceń kostki obejmuje trzy stopnie [3]:
rozciągnięcie więzadeł – stopień pierwszy,
częściowe rozerwanie więzadeł — stopień drugi,
całkowitego rozerwanie więzadeł – trzeci stopień.
Jak łatwo się domyślić, rehabilitacja stawu skokowego po każdym z urazów będzie wyglądała inaczej. Warto również wspomnieć o innych przyczynach bólu. Może go wywoływać reumatoidalne zapalenie stawów, podłoże zwyrodnieniowe, a także złamanie stawu skokowego.
Aby zrozumieć, z czego wynika ból stawu skokowego, warto przyjrzeć się pokrótce jego budowie. Stawem skokowym najczęściej określa się połączenie kości podudzia z kością skokową. Faktycznie jednak u człowieka można wyróżnić staw skokowy górny, staw skokowy dolny oraz staw skokowy górny. [3]
Powierzchnie stawowe stawu skokowego tworzy główka oraz panewka stawowa. Główkę stanowi bloczek kości skokowej. Panewka to natomiast powierzchnia stawowa kostki przyśrodkowej i bocznej. Torebka stawowa przyczepia się wzdłuż powierzchni stawowych do brzegów chrząstek, jest napięta po bokach, a luźna z przodu i z tyłu. [3] Bardzo ważnym elementem stawu skokowego są wiązadła. Jest ich w tym miejscu aż kilkanaście. [3] To właśnie one ulegają naciągnięciu lub zerwaniu, jeśli mowa o przeciążeniu stawu skokowego. [2]
Leczenie uszkodzenia stawu skokowego tuż po urazie wygląda inaczej od tego, które podejmuje się w ramach rehabilitacji. Od razu po skręceniu stawu pacjent powinien unieruchomić nogę. Niekiedy stosuje się w tym celu gips. [2] Zależy to od stopnia przeciążenia stawu skokowego. Zastosowaniu opatrunku gipsowego zmniejsza dolegliwości bólowe i pozwala na gojenie tkanek miękkich bez ich podrażniania. [2]
Leczenie czynnościowe polega natomiast na odciążeniu kończyny i zastosowaniu zasady RICE, czyli [2]:
• Rest – odpoczynek, czyli odciążenie kończyny,
• Ice – czyli zimne okłady stosowane w ostrej fazie przez pierwsze 2 dni,
• Compression, czyli ucisk — poprzez zastosowanie opaski elastycznej, ortezy lub stabilizatora,
• Elevation – uniesienie kończyny zmniejszające obrzęk.
Zalecane jest też przyjmowanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych. Działają przeciwbólowo oraz pomagają uśmierzyć stan zapalny wywołany urazem. Niekiedy konieczne jest leczenie operacyjne, które polega na rekonstrukcji uszkodzonych całkowicie więzadeł. Jest to jednak ostateczność. [2]
Rehabilitacja po urazie stawu skokowego zawsze powinna być prowadzona w sposób dobrany do potrzeb i stanu zdrowia pacjenta. Każdy uraz jest inny, dlatego nie ma jednej metody, która sprawdzi się u każdego. [3] Przyjmuje się, że wiodącymi metodami rehabilitacji jest fizjoterapia i terapia manualna wykonywana przez specjalistę. [3]
Nie można jednak zapominać o tym, że bardzo ważne jest zaangażowanie pacjenta w czynności lecznicze. Kluczowa jest również systematyczność. [3] Dochodzenie do zdrowia po urazie jest długotrwałym procesem. Przywracanie prawidłowej ruchomości przez fizjoterapeutę może również niekiedy nasilać ból i dyskomfort. Warto mieć tego świadomość przed podjęciem rehabilitacji. Przede wszystkim trzeba pamiętać, że rola pacjenta w procesie leczenia chorego stawu jest bardzo istotna.
Na zlecenie marki 4Flex
1. Pedrycz A., Frąckiewicz M., Cichacz B., Siermontowski P. Urazy w obrębie stawu skokowego. Diagnostyka, profilaktyka, leczenie operacyjne, POLISH HYPERBARIC RESEARCH 4(49)2014 Journal of Polish Hyperbaric Medicine and Technology Society, wyd. 49, rozdz. 4 s. 51 – 58, 2014: https://yadda.icm.edu.pl/baztech/element/bwmeta1.element.baztech-0ffb9e91-113e-41e6-82f4-f6396c6e4432/c/pedrycz_PHR4_49_2014_pl.pdf
2. Sułko J. Skręcenie stawu skokowego, Medycyna Praktyczna: https://www.mp.pl/pacjent/ortopedia/choroby-urazy/165580,skrecenie-stawu-skokowego
3. Radlak K., Staw skokowy - anatomia, Portal Fizjoterapeuty, 24 stycznia 2022: https://fizjoterapeuty.pl/anatomia/staw-skokowy.html
Ta strona używa plików cookies w celu świadczenia Państwu usług na najwyższym poziomie.
Więcej szczegółów w naszej