Badania dotyczące jakości snu Polaków nie napawają optymizmem. Wynika z nich, że aż połowa osób po trzydziestce ma problemy ze snem. Około 25 proc. z nas niedosypia. Aż co piąty Polak przynajmniej raz w miesiącu sięga po środki i leki ułatwiające zasypianie. Natomiast co trzeci Polak po 30. roku życia przyznaje, że zła jakość snu może być przyczyną pogorszonego funkcjonowania w ciągu dnia i złego humoru. Dobrze, że przynajmniej mamy tego świadomość, choć niestety nie wszyscy. Oto, czym grozi niedosypianie i zarywanie nocy.
Rakotwórcza praca na zmiany
Brak snu to ogromne obciążenie dla organizmu. `Sen jest zjawiskiem tak powszechnym i naturalnym, że zwykle nie poświęcamy mu zbyt wiele uwagi, mimo że w sumie przesypiamy około jednej trzeciej swojego życia. Dopiero pojawienie się kłopotów ze snem uświadamia nam, jak ważna jest jego rola w naszym codziennym funkcjonowaniu` – pisze dr n. med. Michał Skalski w poradniku `Zaburzenia snu. Porady i wskazówki`. Z analiz naukowców wynika, że brak snu może doprowadzić do prawdziwej rewolucji biologicznej w organizmie. Co najważniejsze, zwiększenia się ryzyko zachorowania na nowotwory – Międzynarodowa Agencja ds. Badań nad Rakiem alarmuje wręcz, że praca na zmiany, czyli również w godzinach nocnych, w przypadku ludzi jest `prawdopodobnie rakotwórcza`.
To zniszczy twoją skórę
Niedobór snu wpływa nie tylko na zdrowie, ale również na nasz wygląd. Krótki sen przyśpiesza proces starzenia się skóry i upośledza zdolność do regeneracji uszkodzeń, które powstają pod wpływem działania czynników środowiskowych. Udowodnili to badacze z amerykańskiego University Hospitals Case Medical Center. Na podstawie analizy wyglądu skóry i wyników kilku testów naukowców udało się stwierdzić, że tkanka skórna niedosypiających kobiet ma dwukrotnie więcej oznak wewnętrznego starzenia się – takich jak jak zmarszczki, przebarwienia, mały poziom napięcia i elastyczności niż u kobiet, które nie mają problemów ze snem. Poza tym skóra osób, które niedosypiają, regeneruje się znacznie wolniej.
Co zrobić, aby spać dobrze? Radzi dr n. med. Michał Skalski:
- Staraj się utrzymywać regularne pory snu i czuwania, nawet w dni wolne od pracy.
- Wprowadź w miarę regularnie przed pójściem do łóżka zajęcia relaksujące, takie jak gorąca kąpiel lub gorący prysznic, a po nich czytanie książek czy słuchanie łagodnej muzyki.
- Zadbaj o takie warunki w sypialni, które sprzyjają dobremu spaniu – ciemność, cisza, odpowiedni komfort, świeże powietrze, odpowiednia temperatura (niezbyt wysoka).
- Śpij na wygodnym łóżku i używaj odpowiednich poduszek.
- Używaj swojego łóżka wyłącznie do snu i seksu. Wszelkie urządzenia związane z pracą czy aktywnością (telewizor, komputer) trzymaj poza sypialnią.
- Spożywaj ostatni posiłek na 2-3 godziny przed pójściem do łóżka.
- Stosuj regularne ćwiczenia fizyczne, dostosowane do twoich możliwości, ale staraj się zakończyć je co najmniej kilka godzin przed snem.
- Unikaj nikotyny. Palenie przed pójściem do łóżka może pogorszyć sen.
- Unikaj kofeiny (np. kawa, herbata, cola) oraz alkoholu. Spożywane przed pójściem do łóżka mogą utrudnić zasypianie i zwiększyć ilość wybudzeń.
Ewa Podsiadły-Natorska
Groźne dla kobiet
Brak snu rodzi problemy z poczęciem dzieci, sprzyja rozwojowi chorób umysłowych i zaburzeń trawienia, powoduje kłopoty z koncentracją, pogarsza samopoczucie. Badania dowiodły, że kobietom pracującym w nocy częściej zdarzają się poronienia, a ich dzieci nierzadko mają niższą wagę urodzeniową. Badania laboratoryjne i epidemiologiczne wykazały także, że niedobór snu wpływa na zwiększenie ryzyka wystąpienia cukrzycy. Również w tym przypadku zależność między ograniczeniem ilości snu a cukrzycą można wytłumaczyć zmianami dotyczącymi metabolizmu glukozy, zwiększeniem łaknienia i obniżonym wydatkiem energetycznym. Analizy eksperckie wskazują, że długotrwałe ograniczenie snu (mniej niż 6,5 godz. dziennie) mogą obniżyć tolerancję glukozy aż o 40 procent.
Trzy doby bez odpoczynku
Doba bez snu sieje spustoszenie w organizmie – układ immunologiczny traci wydajność i zaczyna produkować coraz mniej białych krwinek. Z tego powodu pogarsza się nasza zdolność zapamiętywania, rytm produkcji testosteronu i estrogenu zostaje zakłócony, co z kolei wpływa na spadek libido. Jeśli nie prześpimy 36 godzin, nasz organizm będzie aż czterokrotnie wolniejszy niż po przespanej nocy. Trzy doby bez odpoczynku prowadzą do utraty poczucia rzeczywistości. Pojawiają się halucynacje, drętwienie nóg oraz rąk, wydaje nam się, że jesteśmy kimś innym. Wysiłek fizyczny może doprowadzić do zapaści spowodowanej zmęczeniem. Długotrwały brak snu nierzadko prowadzi do stanów paranoidalnych oraz do psychozy.