Czym jest nerwica natręctw?

Natręctwa mogą skutecznie zatruć życie. Jak je przezwyciężyć?
Czym jest nerwica natręctw?
23.11.2014

Oglądałaś „Dzień świra”? Marek Kondrat perfekcyjnie wcielił się w rolę Adasia Miauczyńskiego, neurotycznego inteligenta, który pracuje jako nauczyciel języka polskiego. Bohater cierpi na nerwicę natręctw. Siedem razy miesza herbatę. Wszystkie zajęcia rozpoczyna o pełnych godzinach. Wraca do domu sprawdzić, czy zamknął drzwi. Podobne zaburzenie dotyka wiele kobiet i mężczyzn.

Nerwica natręctw to grupa zaburzeń obsesyjno-kompulsywnych (ZOK, zespół anankastyczny) – nazywamy tak zaburzenie psychiczne z grupy zaburzeń lękowych charakteryzujące się występowaniem u chorego natrętnych (obsesyjnych) myśli oraz/lub zachowań przymusowych (kompulsyjnych).

ZOK po raz pierwszy opisano w XIX wieku – natręctwa znane były jednak znacznie wcześniej; pojawiały się zarówno w obserwacjach medycznych, jak i w dziełach literackich. Napoleon Bonaparte mawiał zresztą, że „Umysł ludzki ma szczególny pociąg do przesady”. W nerwicy natręctw pewne czynności wykonuje się rytualnie, schematycznie. Podstawą do stwierdzenia zaburzeń obsesyjno-kompulsywnych są, zgodnie z ich nazwą, obsesje i kompulsje.

Obsesje

Nazywamy tak występowanie u człowieka irracjonalnych myśli, które pojawiają się w świadomości automatycznie i powodują cierpienie oraz chęć uwolnienia się od nich. Myśli najczęściej dotyczą przemocy, religii czy seksualności, jak również dążenia do porządku (czystości) i symetrii (układanie przedmiotów w symetryczny sposób).

Przykładowe obsesje:

- Obsesja na punkcie zachowania czystości ciała – u chorego pojawiają się myśli w rodzaju: jeśli dotkniesz tego przedmiotu lub usiądziesz w tym miejscu, będziesz brudny. Taka obsesja wywołuje kompulsję mycia.

- Konkretna reakcja na niektóre przedmioty – u człowieka cierpiącego na obsesje po zobaczeniu noża (lub innego ostrego przedmiotu) występują myśli (obrazy) przedstawiające skrzywdzenie tym nożem jakiejś osoby.

OCD

Przykładowe kompulsje:

- Wielokrotnie mycie rąk w ciągu dnia, połączone z ich szorowaniem, czasem do krwi.

- Kompulsje kontrolujące – zachowania, które mają zapobiec nieszczęściu (np. wracanie się, dotykanie przedmiotów określoną ilość razy, wielokrotne sprawdzanie, czy zamknęło się drzwi, czy żelazko jest wyłączone itp.).

- Kompulsywne zbieractwo – gromadzenie przedmiotów, najczęściej zupełnie nieprzydatnych i w ogromnych ilościach.

- Przesadny pedantyzm, porządkowanie – np. układanie skarpetek kolorami, dążenie do symetrii, układanie przedmiotów według konkretnego schematu, przesadne porządkowanie biurka, pokoju, obsesyjne segregowanie śmieci.

OCD

Nerwica natręctw może być objawem klinicznym depresji maskowanej (takiego rodzaju depresji, w której endogenny zespół depresyjny maskowany jest przez inne objawy). ZOK może się też pojawić w następstwie urazów mózgu. Istnieje podejrzenie o genetycznym podłożu choroby. Często z ZOK zmagają się osoby bardzo wrażliwe, podatne na stres.

Jak leczyć?

Nerwica natręctw utrudnia codzienne funkcjonowanie, wymaga więc leczenia. Diagnozę stawia lekarz psychiatra (i/lub psycholog kliniczny) po przeprowadzeniu wywiadu i po zbadaniu pacjenta. Jak przebiega leczenie? Najskuteczniejsze są leki przeciwdepresyjne (zarówno TLPD – trójcykliczne leki przeciwdepresyjne, jak i nowsze SSRI – selektywne inhibitory zwrotnego wychwytu serotoniny). W literaturze wskazuje się, że w przypadku nerwicy natręctw potwierdzono skuteczność psychoterapii, zwłaszcza poznawczo-behawioralnej.

Ewa Podsiadły-Natorska

OCD

- Obsesje religijne – mogą pojawiać się bluźniercze myśli dotyczące postaci religijnych (głównie o tematyce seksualnej). W przypadku obsesji religijnej może pojawić się skrupulatyzm, czyli obsesja, w której głównym tematem staje się grzech. Osoba nim dotknięta nie ma pewności, czy poprawnie odbyła spowiedź, czy nie zataiła grzechu, dostrzega grzech w najmniejszym uchybieniu itp.

- Obsesje kontrastowe – agresywne, nigdy niezrealizowane zamiary wobec osób bliskich (np. obsesyjna i niechciana myśl o zabiciu dziecka bądź rodzica).

Kompulsje

To czynności (rytuały), które chory wykonuje, by zapobiec jakiemuś wydarzeniu, które miałoby się dokonać, jeśli dana czynność nie zostanie wykonana. Jest to natręctwo dotyczące działania. Większość czynności przymusowych dotyczy czystości i sprawdzania wszystkiego w celu niedopuszczenia do niebezpiecznej sytuacji.

OCD

- Liczenie – mijanych w czasie podróży znaków drogowych, samochodów konkretnego koloru, słupów telegraficznych, okien w budynkach (natręctwo liczenia to arytmomania).

- Przymus chodzenia określoną trasą, omijania rys płyt chodnikowych itp.

Niepokój, który trzeba rozładować

Co istotne, osoby doświadczające obsesji i kompulsji zdają sobie sprawę z irracjonalności swoich myśli i zachowań (co różni obsesje i kompulsje od urojeń), jednak z powodu lęku są one zmuszone do wykonywania określonych czynności. Osoba z ZOK jest świadoma absurdalności swojego zachowania, ale ulega im, aby zmniejszyć albo całkowicie rozładować napięcie psychiczne. Może nawet pojawić się chęć postawienia oporu chorobie, jednak wiążę się to z narastającym niepokojem i drażliwością, które mijają, gdy osoba z zaburzeniem powraca do swoich rytuałów.

Polecane wideo

Komentarze (26)
Ocena: 5 / 5
Ilona (Ocena: 5) 25.07.2017 17:10
Niestety, sama cierpiałam na tą przykrą przypadłość... Na szczęście dzięki regularnym sesjom w warszawskiej klinice psychiatrycznej "Psychomedic" (tel.: 22 253 88 88) i dużemu samozaparciu, udało mi się z niej wyleczyć.
odpowiedz
Anonim (Ocena: 5) 06.11.2015 21:34
Cały czas chodziłam przygnębiona, wszystko mnie denerwowało. Nie potrafiłam się kompletnie odnaleźć na świecie. Moje życie było zwykłą egzystencją, czasem nie chciało mi się nawet wstawać z łóżka. Szukałam dla siebie pomocy, ale nie chciałam faszerowac się lekami. Zamówiłam oczyszczanie energetyczne na stronie moc-energii.pl - i naprawdę mi to pomogło. Teraz przez większość dnia mam całkiem dobry humor, umiem docenić to co mam, a obowiązki przestały mnie przerastać. Czuję się jakbym wstała z kolan.
odpowiedz
Czym jest nerwica natręctw? (Ocena: 5) 27.11.2014 20:46
Dobry artykuł. Ja zauważyłam ,ze mam nerwice natręctw jakies 5 lat temu,ale nie wiedziałam ,ze tak sie nazywa to,co robię, te cholerne rytuały. Ostatnio dowiedziałam sie,ze jest to choroba kompulsywna. To jest coś strasznego, ta choroba weszła w moje życie z brudnymi buciorami i nie chce wyjść. Jestem studentka prawa,boje sie iść do psychiatry,bo nie chce mieć pozniej problemów z zasranymi papierami,ale jest mi strasznie cieżko i chyba czas najwyższy zacząć sie leczyć. Nerwica natręctw objawia sie u mnie liczeniem do 4 przy każdej wykonywanej czynności, notorycznym wyciskaniem pryszczy,po czym czuje ogromna ulgę. Także przeszkadza mi każde mlaskniecie,stekniecie,głośne oddychanie,chrzakanie.. To zmywa mi uśmiech z twarzy,bo cały czas chodzę niezadowolona i nie mam czasu na wiele rzeczy,bo pochłania mnie,np. Obracanie wszystkich przedmiotów po cztery razy czy zamykanie szafki także dociskajac ja 4 razy..
odpowiedz
Anonim (Ocena: 5) 24.11.2014 18:25
W końcu dobry artykuł. Sama miałam nerwicę natręctw i praktycznie udało mi się z niej wyleczyć - psychoterapią i lekami, czuję się zupełnie inną osobą i mogę na nowo układać swoje życie. Piętnowanie osób cierpiących na takie schorzenia sprawia, że ludzi wstydzą się swojego problemu i pójścia z nim do specjalisty. Apeluję więc aby nie bać się iść do psychiatry, gdy występują jakieś lęki i niepokoje, bo są sytuacje, z którymi człowiek nie może i NIE MUSI radzić sobie sam. Wizyta u psychiatry to wizyta lekarska jak każda inna. A efekty terapii mogą być bardzo zaskakujące i o wiele lepsze od oczekiwanych. Sama na początku myślałam, że przecież to nie zadziała, lęki nie miną, a jednak po paru miesiącach zorientowałam się, że nawet zachowania kompulsywne można pokonać i wrócić do życia bez strachu. Wszystkim walczącym o zdrową psychikę życzę wytrwałości - to NAPRAWDĘ DA SIĘ POKONAĆ!
odpowiedz
Anonim (Ocena: 5) 24.11.2014 07:23
ja bez przerwy myję ręce, nie sądziłam, że to jest choroba... :/
odpowiedz

Polecane dla Ciebie