Dyskryminacja w pracy - co możesz z tym zrobić? Jakie są Twoje prawa?

Płeć, wiek, wygląd, poglądy – zdarza się, że w pracy jesteśmy szykowani z różnych powodów. Nie musisz tolerować dyskryminacji.
Dyskryminacja w pracy - co możesz z tym zrobić? Jakie są Twoje prawa?
27.01.2014

Zacznijmy od teorii. Dyskryminacja (z łac. discriminatio – rozróżnianie) to z punktu widzenia psychologii forma marginalizacji (wykluczenia społecznego) objawiająca się poprzez traktowanie danej osoby mniej przychylnie niż innej w porównywalnej sytuacji ze względu na jakąś cechę, np. okres rozwojowy, niepełnosprawność, orientację seksualną, wiek, płeć, wyznawaną religię, światopogląd, narodowość, rasę.

Dyskryminacja może być bezpośrednia (ma miejsce, gdy jakaś osoba jest traktowana w sposób mniej korzystny niż inna osoba będąca w podobnej sytuacji) oraz pośrednia (gdy na skutek pozornie neutralnego postanowienia wprowadzono warunki krzywdzące jedną grupę ludzi bardziej niż inną, np. kandydat do pracy na stanowisku księgowego jest zmuszany do napisania testu z języka angielskiego, choć znajomość tego języka nie jest wymagana na danym stanowisku).

Bo miał kolczyki…

Jeden z internautów pisze: „Wczoraj byłem na rozmowie kwalifikacyjnej w związku z odbywaniem stażu. Staż miał odbywać się w sądzie rejonowym. Rozmowa kwalifikacyjna przebiegała bardzo dobrze, pani, która ją przeprowadzała, stwierdziła nawet, że jestem najbardziej obiecującym kandydatem na stanowisko pracownika biurowego z uwagi na wykształcenie i chęci. Przeszkodą w tym wszystkim był fakt, że mam kolczyki – dwa w uszach i jeden w brwi, jednak pani to nie przeszkadzało, ponieważ oznajmiłem, że w czasie pracy będę je zdejmował. Po dłuższym oczekiwaniu na werdykt zostałem poproszony do pokoju i usłyszałem, że decyzja jest odmowna z uwagi na mój wygląd. Wiem, że to miała być praca w sądzie, ale czy podczas przyjmowania gdziekolwiek do pracy można tak postępować?”.

Czego nie wolno pracodawcy?

To prawda, że z nieuczciwym i nieetycznym zachowaniem możemy spotkać się już na etapie rekrutacji. I nie chodzi nawet o sytuację, której doświadczył zacytowany przez nas internauta. W ogłoszeniach rekrutacyjnych często można natrafić na szczegółowe sformułowania dotyczące np. wieku, płci lub narodowości kandydata. A w świetle przepisów prawa pracy takie kryteria oznaczają dyskryminację i są zakazane.

praca

Możesz także zwrócić się do Państwowej Inspekcja Pracy, która rozpatruje skargi dyskryminowanych pracowników i w razie potrzeby podejmuje odpowiednie kroki prawne, zapewniając ofiarom anonimowość. Także związki zawodowe, istniejące w danym zakładzie pracy, mogą pomóc dyskryminowanemu, np. poprzez pośredniczenie w rozmowach z pracodawcą, udzielenie pomocy w sformułowaniu pozwu czy wystąpienie w roli pełnomocnika podczas procesów sądowych.

Ewa Podsiadły-Natorska

Korzystałam z materiałów:

Dyskryminacja w pracy. Identyfikacja i przeciwdziałanie”. Człowiek – najlepsza inwestycja, oprac. Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości (PARP)

praca

Dochodzenie swoich praw

Zasadę równego traktowania pracowników ujęto w artykule 112 Kodeksu pracy. Zgodnie z tym przepisem pracownicy mają równe prawa wynikające z tytułu jednakowego wypełniania takich samych obowiązków, a dotyczy to w szczególności równego traktowania kobiet i mężczyzn.

Jeśli czujesz się dyskryminowana w miejscu pracy, z jakiegokolwiek powodu, masz prawo powołać się na art. 183d Kodeksu pracy, który zakłada, że osoba, wobec której pracodawca naruszył zasadę równego traktowania w zatrudnieniu, ma prawo do odszkodowania w wysokości nie niższej niż minimalne wynagrodzenie za pracę, ustalane na podstawie odrębnych przepisów (wspominaliśmy o tym na początku artykułu, gdy pisaliśmy o dyskryminacji przy rekrutacji). Jeśli więc pracownik dozna szkody wskutek naruszenia przez pracodawcę zasady równego traktowania, może dochodzić przed sądem zasądzenia odszkodowania.

praca

Ofiary dyskryminacji mogą złożyć pozew sądowy przeciw pracodawcy, domagając się przeprosin, zaprzestania dyskryminujących zachowań, odszkodowania bądź też innej formy zadośćuczynienia. Jest to procedura bezpłatna, w przypadku której powód może skorzystać z usług adwokata lub radcy prawnego, który będzie go reprezentował w sądzie. Pozwy należy składać do sądu rejonowego, chyba że suma żądanego odszkodowania przekracza 30 tys. zł – wówczas trzeba udać się do sądu okręgowego.

Co jeszcze warto wiedzieć?

Z Kodeksu pracy wynika ponadto, że pracownik może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia z powodu ciężkiego naruszenia przez pracodawcę swoich podstawowych obowiązków. Ma wtedy prawo do odszkodowania w wysokości wynagrodzenia za okres wypowiedzenia, a jeżeli umowa o pracę została zawarta na czas określony lub na czas wykonania określonej pracy, to w wysokości wynagrodzenia za okres dwóch tygodni (art. 55 § 11 K.p.).

praca

Postanowienia dotyczące nierównego traktowania znajdziemy Kodeksie pracy, którego jeden z artykułów zakłada, że pracodawca jest zobowiązany do równego traktowania kandydatów i niedyskryminowania ich m.in. ze względu na płeć, wiek, wyznanie, przekonania polityczne, orientację seksualną czy niepełnosprawność. Zakaz dyskryminacji obowiązuje już na etapie nawiązywania stosunku pracy, a więc dotyczy wszystkich faz rekrutacji.

Jeśli pracodawca naruszy zakaz równego traktowania w zatrudnieniu, mamy prawo do odszkodowania w wysokości nie niższej niż minimalne wynagrodzenie za pracę. Kodeks pracy nie określa maksymalnej wysokości takiego odszkodowania – zostaje ono dokładnie ustalone przez sąd pracy. Naruszenie zasady równego traktowania kandydatów do pracy na etapie rekrutacji jest niezgodne z przepisami prawa i nieetyczne. – Znajomość przepisów Kodeksu pracy, mówiących o dyskryminacyjnych praktykach, pozwala skutecznie egzekwować swoje uprawnienia w kontaktach z nieuczciwymi pracodawcami i ubiegać się o ewentualne odszkodowanie – mówi Krzysztof Sosnowski, koordynator merytoryczny serwisu radapracownikow.pl.

Polecane wideo

Komentarze (5)
Ocena: 5 / 5
ej (Ocena: 5) 07.02.2014 13:22
Ja byłam straszona prawnikiem przez kierowniczkę i jej siostrę ze względu na widoczną niepełnosprawność - co ciekawe obie bez przerwy podkreślały swoją nadzwyczajną moralność, pobożność i non stop wysłuchuje jakie to są mądre żonki i wzorowe mamusie.
odpowiedz
ja (Ocena: 5) 27.01.2014 12:20
ja byłam szykanowana przez kierowniczkę i jej koleżaneczkę ze względu na widoczną niepełnosprawność-co ciekawe obie bez przerwy podkreślały swoja nadzwyczajna moralność, pobożność itp
odpowiedz
Anonim (Ocena: 5) 27.01.2014 12:12
ja byłam szykanowana przez szefa tak jak 90 % pracowników w tej firmie. Odeszłam, bo miałam dość takiego traktowania. Nie chciałam skończyć jak była pracownica, która nabawiła się nerwicy i nieraz karetka ją z pracy zabierała, bo nie wytrzymywała tej presji i mobingu od strony "szefa".
odpowiedz
Anonim (Ocena: 5) 27.01.2014 11:31
Szykowani? Definicja słowa szykować wg słownika pwn: 1. «planować coś i przygotowywać się do wykonania tego» 2. «przygotowywać coś do użycia, wykorzystania itp., sądząc, że będzie to potrzebne» 3. «przygotowywać kogoś do wykonania przez niego lub na nim jakiejś czynności» Idziecie po kosztach i zatrudniacie analfabetów?
odpowiedz
Anonim (Ocena: 5) 27.01.2014 01:16
"zdarza się, że w pracy jesteśmy szykowani z różnych powodów" - chyba SZYKANOWANI.
odpowiedz

Polecane dla Ciebie