Drogie, wymyślne dania z zachodu, owszem, wyglądają apetycznie i tak właśnie smakują. Jednak, żeby przygotować naprawdę pyszną, prostą i niedrogą potrawę wystarczy wybrać się... na targ. Zajadamy się obcymi produktami, zapominając, jakie pyszności rosną na naszych rodzimych polach. A najlepsze potrawy przyrządzisz z ziemniaków, kapusty, cebuli czy z innych polskich warzyw, o których ostatnio trochę zapomnieliśmy. Przepisy na te fantastyczne dania pochodzą z książki „Kanon Tradycyjnej Kuchni Polskiej. Warzywa” pióra najbardziej znanej w Polsce kulinarnej encyklopedystki Hanny Szymanderskiej. Smacznego!
Ziemniaki
Zajadamy się nimi od XVII wieku dzięki królowi Janowi III Sobieskiemu, który przysłał je w podarunku swojej ukochanej Marysieńce. Popularność zaczęły zdobywać dopiero po 1812 roku – wtedy to uratowały ludność od głodu. O ziemniakach mówi się, że to nasza roślina narodowa.
Bliny podolskie
Składniki: 1 kg ugotowanych w mundurkach ziemniaków, 2 cebule, 1 łyżeczka masła, 3 jajka, 1 szklanka gęstej kwaśnej śmietany, 200 g mąki gryczanej, olej, sól
Wykonanie: cebule posiekać, zrumienić na stopionym maśle. Żółtka oddzielić od białek. Obrane ziemniaki przepuścić przez maszynkę do mięsa, wymieszać ze śmietaną, zrumienioną cebulą, szczyptą soli, rozkłóconymi żółtkami i przesianą mąką. Ubić na sztywno pianę z białek, dodać do masy ziemniaczanej i ponownie wymieszać. Na rozgrzanej, posmarowanej olejem niewielkiej patelni smażyć dość grube bliny.
Pyzy ziemniaczane
Składniki: 750 g surowych ziemniaków, 750 g ugotowanych w mundurkach ziemniaków, sól, szczypta pieprzu, 2 jajka, pół szklanki mąki pszennej, 100 g słoniny lub wędzonego boczku, cebula
Wykonanie: ziemniaki obrać, surowe zetrzeć na tarce, ugotowane przepuścić przez maszynkę lub przecisnąć przez praskę. Surowe starte ziemniaki przecisnąć przez lnianą ściereczkę, powstały sok zostawić, a gdy na dnie osiądzie skrobia, zlać sok, a skrobię połączyć ze startymi ziemniakami. Dodać ugotowane ziemniaki, sól, szczyptę pieprzu, wbić jajka, wyrobić na gładką masę. Formować niewielkie kulki, obtoczyć je w mące. W każdej kulce w środku zrobić dołek. Pyzy wrzucać partiami do osolonego wrzątku, gotować kilkanaście minut. Wyjmować łyżką cedzakową, układać na ogrzanym półmisku. Przed podaniem polać stopioną słoniną ze zrumienioną cebulą.
Kapusta
Do północnej Europy kapustę wprowadzili Celtowie na przełomie VII i VI wieku p.n.e. W ciągu kolejnych stuleci wyhodowano niezliczone jej odmiany. Kapusta jest bogata w białko, witaminy B i C, prowitaminę A, zawiera także wapń, żelazo, fosfor i wiele mikroelementów. Odmiany kapusty to m.in. biała (cukrowa), włoska, pekińska oraz brukselka.
Kapuściane purée
Składniki: 1 główka białej kapusty (około 1 kg), 1-2 listki laurowe, 2 cebule, 2 łyżki masła, 1 łyżka mąki, sól, pieprz, ćwierć łyżeczki gałki muszkatołowej, 1 łyżka soku z cytryny, 1 szklanka gęstej śmietany
Wykonanie: umytą kapustę pokroić na ćwiartki, wrzucić do osolonego wrzątku, gotować 10 minut. Odcedzić, ułożyć w rondlu, dodać listki laurowe, pokrojone w plastry cebule, zalać wrzątkiem, gotować do miękkości, odcedzić, ćwierć szklanki wywaru zostawić. Miękką kapustę z cebulą przepuścić przez maszynkę. W rondlu stopić masło, dodać mąkę, zasmażkę rozprowadzić odrobiną wywaru z kapusty i podgrzewać, często mieszając. Gdy sos zgęstnieje, dodać kapustę, sól, pieprz, gałkę i sok z cytryny. Chwilę gotować, mieszając, a następnie wlać śmietanę, wymieszać, podgrzać. Tak przygotowane purée jest znakomitym dodatkiem do pieczonej gęsi i dziczyzny.
Groch z kapustą
Składniki: 750 g kapusty kiszonej, 250 g grochu, sól, 2-3 łyżki oleju, 1 łyżka kminku, 1 cebula, pół łyżeczki mielonej papryki, pieprz
Wykonanie: groch umyć, namoczyć na noc, następnego dnia odcedzić. Zalać przegotowaną wodą, ugotować. Pod koniec gotowania posolić. W płaskim rondlu rozgrzać olej. Kapustę posiekać, włożyć do rondla, dodać kminek, zalać wrzątkiem tak, aby woda przykryła kapustę. Doprowadzić do wrzenia i gotować 40-50 minut. Posiekaną cebulę zeszklić na rozgrzanym oleju, posypać papryką. Odcedzony groch połączyć z kapustą i cebulą, wymieszać, chwilę poddusić razem, doprawić solą i pieprzem.
Julia Wysocka
Buraki
Już 2000 lat p.n.e. używano liści buraków jako lekarstwa, a ich korzenie zaczęto jadać 800 lat p.n.e. Miłośnikami buraków byli Grecy i Rzymianie. W Polsce mamy ogromną liczbę przepisów na potrawy z tego warzywa – zupy, barszcze, sałatki i rozmaite dodatki do dań.
Buraki do ryb
Składniki: 1 kg małych buraków ćwikłowych, 50 g rodzynek, 2-3 łyżki półwytrawnego czerwonego wina, 2 łyżki masła, 1 cebula, sól, 1 łyżka miodu, 1 łyżeczka soku z cytryny
Wykonanie: buraki umyć, osuszyć, upiec w gorącym piekarniku (przez 20 min w temp. 180 stopni). Ostudzić, obrać, zetrzeć na tarce. Rodzynki umyć, zalać winem, odstawić na kilka minut. W rondelku stopić masło, podsmażyć na nim posiekaną cebulę. Dodać starte buraki, sól, miód, rodzynki z winem i sok z cytryny. Wymieszać i dusić przez 8-10 minut na niewielkim ogniu, często mieszając, aby się nie przypaliły.
Cebula
Jest jednym z najstarszych warzyw uprawnych. Najprawdopodobniej pochodzi z Azji. Już Babilończycy i Arabowie uznawali ją za silny afrodyzjak. Ze względu na dominujący smak i powszechność użycia cebulę nazwano „królową warzyw”. Popularne odmiany cebuli to dymka, szalotka, biała, żółta jarzynowa oraz fioletowa.
Surówka z młodej cebuli
Składniki: 2 pęczki dymki, 2 jajka, 2 winne jabłka, łyżka soku z cytryny, 3-4 łyżki śmietany, szczypta cukru, sól, 3 łyżki posiekanego koperku
Wykonanie: jajka ugotować na twardo, ostudzić i obrać. Jabłka obrać, pokroić w cienkie słupki, skropić sokiem z cytryny, połączyć z drobno pokrojonymi dymkami i pokrojonymi w kostkę jajkami. Śmietanę połączyć z cukrem, solą i koperkiem. Polać surówkę, wymieszać i lekko schłodzić.
Cebulki z imbirem
Składniki: 600 g szalotek, 3 łyżki masła, 1 łyżeczka miodu, sól, pół łyżeczki mielonego imbiru, 2-3 łyżki białego wytrawnego wina
Wykonanie: szalotki obrać, ułożyć na sicie, przelać wrzątkiem, osączyć. W rondlu stopić masło i miód, wrzucić cebulki, posypać solą i imbirem, wymieszać. Smażyć kilka minut na niewielkim ogniu, mieszając i skrapiając winem. Podawać do pieczonych mięs.