Dlaczego rezygnowanie z posiłków to fatalny pomysł?

Twój wróg – kortyzol

Kolejnym ważnym hormonem metabolicznym jest kortyzol (hydrokortyzon), hormon steroidowy produkowany w korze nadnerczy. Potocznie nazywa się go „hormonem stresowym”. Jego główną rolą w organizmie jest zwiększanie stężenia glukozy we krwi w stresujących sytuacjach. Głodzenie się jest dla mózgu właśnie taką sytuacją. Podczas gdy napływ adrenaliny wywołany silnym stresem hamuje apetyt, to kortyzol wywołuje efekt odwrotny. Wzrasta twój apetyt na tłuste potrawy albo bogate w węglowodany. Organizm reaguje zwiększonym łaknieniem.

Kortyzol wywiera szeroki wpływ na metabolizm. Kiedy stres się przedłuża, a poziom kortyzolu pozostaje wysoki przez długi czas, ciało broni się przed zmniejszeniem swojej masy. Organizm odbiera to jako sygnał ostrzegawczy i… zaczyna chciwie gromadzić wszystko, co mu dostarczasz, szykując się na cięższe czasy. Po prostu robi zapasy. To nie wszystko – kortyzol przeistacza ponadto adipocyty, młode komórki tłuszczowe, w dojrzałe komórki tłuszczowe, które zostają z nami na zawsze.

Ciągle głodna…

Jednym z najważniejszych hormonów metabolicznych jest grelina produkowana w żołądku, dwunastnicy i jelicie cienkim. Nazywana jest ona „hormonem głodu”. Gdy notorycznie odmawiasz sobie jedzenia, jej poziom wrasta – może to stanowić jedną z przyczyn, dla których niektóre ofiary efektu jo-jo mają wrażenie, że ich głód ciągle się powiększa. Dopiero gdy żołądek się napełnia, poziom greliny spada, a ty wreszcie czujesz się najedzona.

Warto jeszcze zwrócić uwagę na neuropeptyd Y (NPY). To nie jest hormon sprzyjający twojej sylwetce. NPY sprawia, że chce ci się jeść (bardzo!) oraz zachęca twój organizm, by magazynował tłuszcz. Stosowanie ekstremalnych diet i rezygnowanie z posiłków (a także przejadanie się) zwiększają aktywność NPY, który to pobudza organizm do tworzenia nowych komórek tłuszczowych.

Eksperyment Minnesota

Jak widzisz, gdy odżywiasz się nieracjonalnie, wywołujesz burzę hormonalną w swoim organizmie, co fatalnie wpływa na twój metabolizm, masę ciała, wygląd. Gruczoły szaleją – produkują albo za mało, albo za dużo hormonów. Wtedy zaczynasz tyć, zaskoczona, bo przecież pilnowałaś, aby spożywać maksymalnie tysiąc kalorii dziennie.

O tym, jak krótkotrwałe głodówki wpływają na nasz organizm, mówi Wielki Eksperyment Głodowy (Minnesota 1944). Do badania zgłosiło się ponad 400 zdrowych mężczyzn, z których wybrano 36 odznaczających się najlepszym zdrowiem fizycznym i psychicznym. Pod koniec okresu głodzenia u ochotników zaobserwowano zmniejszenie masy ciała i ilości tkanki tłuszczowej. Jednocześnie aż o 40 proc. zmniejszyło się u nich tempo spoczynkowej przemiany materii. Odnotowano również niepokojące konsekwencje fizyczne: osłabienie, obniżoną temperaturę ciała, suchość i łuszczenie skóry, bóle mięśni, wypadanie włosów, mniejsze libido, zaparcia. Pojawiły się też u nich objawy depresji, napady gniewu, lęki, wahania nastroju.

Eksperyment Minnesota dowiódł jednoznacznie, że długotrwałe stosowanie diet niskokalorycznych oraz rezygnowanie z posiłków może mieć szereg negatywnych konsekwencji dla naszego zdrowia fizycznego i psychicznego.

Nie szalej z dietami

Warto mieć przy okazji świadomość, że naprzemienne odchudzanie się i objadanie bardziej nam szkodzi niż niepodejmowanie żadnych działań dotyczących kształtowania sylwetki. Badania przeprowadzone w Stanach Zjednoczonych wykazały, że młodzi ludzie, którzy stosowali diety odchudzające, byli trzykrotnie bardziej narażenie na występowanie napadów obżarstwa niż ich rówieśnicy, którzy nigdy nie stosowali takich diet. Z kolei badanie Nurses’ Health Study dowiodło, że kobiety, które w ciągu ostatnich czterech lat trzykrotnie schudły co najmniej 9 kg, ostatecznie przytyły średnio o 4,5 kg więcej niż kobiety, które utrzymywały stabilną masę ciała.

Ewa Podsiadły-Natorska

Korzystałam z:

„Opanuj swój metabolizm”, Jillian Michaels, wyd. Laurum, Warszawa 2010