Sneakersy - kultowe buty

Świat został opanowany przez modę na sneakersy, trwa ona już kilka lat i pewnie potrwa przez kilka następnych. Najbardziej w cenie są te oryginalne, z lat 80. i 90. To właśnie wtedy rozpoczęła się historia air maxów, dunków, air force'ów, czy freestyle'ów.

Każda firma obuwnicza z wielkiej czwórki: Nike, Adidas, Puma, Reebok ma w swojej ofercie kilka kultowych modeli. Od kilku lat produkowane są reedycje trampek. Aby urozmaicić ofertę, tworzone są specjalne modele we współpracy z artystami, projektantami mody, popularnymi firmami odzieżowymi, sklepami street wearowymi albo z okazji ważnych wydarzeń (nie tylko sportowych). Zmieniane są kolory i materiały, z których są wykonane. Ilość wariacji jest tak duża, że pewnie nie zmieściłyby się w największych muzeach. Ceny niektórych modeli vintage, ale i par z limitowanych edycji, sięgają kilku, a nawet kilkunastu tysięcy dolarów. Tego obuwia się nie nosi, zazwyczaj trafia do prywatnych kolekcji.

Niestety, w Polsce z dostępnością fajnych modeli jest bardzo ciężko. W sklepach pojawiają się rzadko, a brakuje miejsc wyspecjalizowanych w sneakersach i modzie sneakersowej. Wyjątkiem jest sklep Warszawska Nike, jednak ceny w nim są bardzo wysokie. Szukając ciekawych modeli, koniecznie sprawdźcie portale aukcyjne allegro czy eBay oraz sklepy internetowe. Najbardziej znane to pickyourshoes.com i caliroots.com. Pierwszy jest amerykański, a drugi szwedzki. W obu, obok dużego wyboru butów, znajdziecie sporo ubrań. Musicie się jednak liczyć z kosztami wysyłki (co najmniej kilkadziesiąt złotych za parę) i cłem. Szukając na aukcjach, uważajcie na podrabiane produkty. Zazwyczaj są nieco tańsze i wykonane z gorszej jakości materiałów. Na specjalnych stronach możecie znaleźć porady, jak odróżnić oryginały od podróbek.

Listę kultowych modeli otwierają Nike dunk, dostępne w wersji high (za kostkę) i low (zwykła wysokość). Po raz pierwszy zostały zaprezentowane w 1985 roku jako koszykarskie buty dla drużyn uniwersyteckich. Kolorystyka została dopasowana pod kątem barw drużyn, które grały w dunkach. Stały się kultowym modelem, którego pozycja na firmamencie sneakersowych sław została ugruntowana przez powrót do produkcji w 1998 roku. Z butów do koszykówki stały się modelem miejskim, uwielbianym zarówno przez mężczyzn, jak i kobiety.

Dla miłośników deskorolki została stworzona specjalna linia Nike dunk SB. Ceny dunków zaczynają się od około 70 dolarów (ponad 200 złotych) w górę.

Nike air max - ich historia, podobnie jak dunków, sięga połowy lat 80., linia weszła do sklepów w 1987 roku. Jej wyznacznikiem była poduszka powietrzna, której nie ukryto w podeszwie, ale wyeksponowano na zewnątrz. Do tej pory znajdowała się schowana w modelach air force (ich historia w następnym akapicie). Zostały stworzone z myślą o bieganiu i joggingu, cechowała je lekka konstrukcja i maksymalny komfort dla stopy. Model cieszy się do dziś dzień niesłabnącą popularnością w klasycznych wersjach air max 1 (1987), air max 2, zwane też air max light (1989), air max 3 znane jako air max 90 (1990) oraz air max 4 znane jako air max classic albo air max BW (1991). Do historii przeszły również modele air max 180, air max 95, air max 97. Najnowsza wersja powstała w 2006 roku - air max 360.

Nike air force do produkcji trafiły w 1982, a ich autorem jest projektant, Bruce Kilgore. Swoją nazwę wzięły od samolotu, którym lata prezydent USA – Air Force One. Są produkowane w trzech wersjach wysokości: normalne, średnie i wysokie. Od dni wypuszczenia pierwszego modelu uległy tylko niewielkim poprawkom stylistycznym. Producenci podają, że jest ponad 1700 wersji kolorystycznych air force'ów. Ten model został szczególnie polubiony przez amerykańskich raperów. W 2007 roku, w związku z dwudziestopięcioleciem AF, został nagrany hymn tych butów przez Nasa, Kanye'a Westa, Rakima i Krs One,pt: „Classic".

Nike vandal były produkowane początkowo od 1984 do 1987 roku jako buty do koszykówki. Wyglądają ciężej od dunków, a na górze, zarówno w wersji high, jak i low, mają rzep do lepszego trzymania nogi. Mają ten typowy oldschoolowy kształt znany z lat 80. O ile air force są kojarzone jako buty męskie, to wysokie vandale (podobnie jak dunki) pokochały szczególnie nastolatki.

Adidas superstar stały się jedną z ikon popkultury. To w nich grał jeden z największych koszykarzy wszech czasów, Kareem Abdul Jabbar, ale tak naprawdę największą popularność zyskały dzięki zespołowi Run DMC. Do produkcji trafiły już w roku 1969, kiedy Nike (pod nazwą Blue Ribbon Sport) dopiero raczkował. Cieszyły się tak wielką popularnością wśród graczy NBA, że w pewnym momencie ¾ z nich grało w superstarach. Ten model triumfalnie powrócił do sneakersowych rankingów popularności w 1983 roku, za sprawą rapowej grupy z Queens Run DMC. Na scenie ubierali się tak, jak na co dzień - czarny strój, kapelusze, wąskie spodnie, skórzane kurtki i superstary z wyciągniętymi językami, bez sznurówek. Ich styl pokochał cały świat. W 1986 wydali singiel „My Adidas", który był hymnem pochwalnym dla ich ulubionych butów. Po tym kawałku Adidas podpisał z nimi milionowy kontrakt na promocje ich produktów. Kolekcje sygnowane przez Run DMC i niemiecką firmę z trzema paskami miały swoje reedycje w ostatnich latach.

Reebok freestyle po raz pierwszy zostały pokazane w 1982 roku jako kobiece trampki do aerobiku. Ich popularność była tak duża, że już w dwa lata później sprzedaż tego modelu stanowiła połowę wszystkich butów sprzedawanych przez Reeboka. Początkowo produkowano tylko niską wersję, białą z żółtą podeszwą. Model za kostkę trafił do produkcji dopiero w połowie lat 80. Dwa lata temu buty obchodziły swoje dwudziestopięciolecie, podczas specjalnej imprezy „Freestyle Forever" w Nowym Jorku. Model freestyle do tej pory cieszy się niesłabnącą popularnością wśród kobiet i dziewczyn na całym świecie. Do klasycznych wersji jednokolorowych doszły wariackie, jak z kalejdoskopu. Powstała też specjalna limitowana edycja freestyle Colette, stworzona we współpracy z najsłynniejszym francuskim butkiem - Colette.

Puma clyde są klasycznym modelem z dzikim kotem z boku, który na rynku jest już ponad 35 lat. Do sklepów trafił w 1973 roku. Swoją popularność, podobnie jak większość sneakersów, zawdzięcza koszykarzowi, zawodnikowi New York Knicks - Waltowi Frazierowi. Upodobał sobie szczególnie klasyczną, granatowo-białą wersję. buty pokochali w latach 80. hiphopowcy. Mają ponadczasowy, delikatny kształt, co odróżnia je od topornych air force'ów czy supestarów. Puma, celebrując historie kultowego programu Yo MTv Raps, wypuściła specjalną edycję nawiązującą do show i ozdobioną jej logo.

W sieci możecie znaleźć setki blogów i stron poświęconych sneakersom. Na ich popularność zwróciły też uwagę wielkie koncerny mody. Louis Vuitton wypuścił właśnie trampki we współpracy z Kanye Westem. Inspiracje sneakersami można znaleźć w obuwiu sportowym Gucci, Dior, Lanvin i wielu innych domów mody.