Czy Polki przekarmiają swoje dzieci?

Bo rodzice są zapracowani

Eksperci nie mają wątpliwości: za nadwagę i otyłość dzieci odpowiadają rodzice. A statystyki są porażające – w Polsce już co piąte dziecko w wieku szkolnym waży za dużo. Tempo tycia polskich maluchów jest najszybsze w Europie. Problem dotyczy przede wszystkim rodzin wykształconych. Z badania OLAF przeprowadzonego przez uczonych z Centrum Zdrowia Dziecka wynika, że grube są przede wszystkim dzieci pochodzące z dużych miast, do tego jedynacy urodzeni w rodzinach o wysokim statusie społeczno-ekonomicznym. Mnóstwo grubasów jest również wśród dzieci, które mają w pokoju telewizor i/lub komputer. Grube są dzieci zawożone do szkoły samochodem, które mają pieniądze, by kupić sobie coś słodkiego w automacie i których rodzice pracują.

Efekt? Takie dzieci spędzają niewiele czasu z rodziną, mało się ruszają, kupują sobie niezdrowe jedzenie. Dr Alina Durko, gastrolog z łódzkiego szpitala w rozmowie z TVN24 przyznała, że zaledwie 5 proc. przypadków otyłości u dzieci to skutek genetycznych predyspozycji – za resztę (miażdżące 95 proc.) odpowiadają rodzice i opiekunowie. – Tempo życia sprawia, że mamy mało czasu dla dzieci. Rekompensujemy im brak uwagi poprzez słodycze – stwierdziła dr Durko.

Dr Ciszek-Skwierczyńska podkreśla, że problemem jest nie tylko to, jak dziecko wygląda, ale również, jeśli nie przede wszystkim, jak dziecko się czuje. – Dziecko, które jest grubsze niż jego rówieśnicy, wycofuje się z ich grona. Ono wie, że jest otyłe. Koledzy i koleżanki boleśnie mu to uświadamiają – nie kryje psychodietetyk.

Badania społeczne zwróciły uwagę na fakt, że grube dzieci są nieszczęśliwe – zamykają się w sobie, odsuwają od rówieśników, nie czerpią radości z życia. Powstaje błędne koło. – Im dziecko jest bardziej otyłe, tym niestety jego chęci do aktywności fizycznej będą mniejsze. Z każdym zbędnym kilogramem trudniej jest rodzicom odciągnąć je od telewizora czy komputera – uważa Izabela Rakowska, fizjoterapeuta z Omeda Rehabilitacja w Białymstoku.

Do tego dochodzą groźne konsekwencje zdrowotne otyłości – choruje kościec, serce, spada wydolność. Obciążony jest kręgosłup, biodra, kolana, stopy. Pojawia się ryzyko nadciśnienia, cukrzycy typu 2, bezdech, choroby serca.

Druga strona medalu to typowe dla starszego pokolenia przekonanie, że grube dziecko równa się zdrowe dziecko. – Od małego walczyłam z nadwagą. Moi rodzice są otyli, więc byłam obciążona genetycznie. Do tego karmiono mnie jak dorosłego. Łyżka dosłownie stała w zupie mlecznej. Mój tata do dziś mówi, że chude dziecko to chore dziecko, a zdrowe dziecko powinno być pulchne. Teraz, gdy udało mi się wreszcie osiągnąć normalną wagę, uważa, że jestem anorektyczką. A ja przy 165 cm wzrostu ważę 60 kg. To raczej nie jest anoreksja – mówi Agata.

Grube i nieszczęśliwe

Krzywdę dzieciom robią też matki nadgorliwe, które uważają, że karmiąc dziecko słodyczami, sprawiają mu przyjemność. Monika Ciszek-Skwierczyńska, psychodietetyk i koordynator programu leczenia zaburzeń odżywiania w centrum La Fuente w Szczyrku przyznaje, że o otyłości dzieci wiele mówi się w mediach, zwracając uwagę, że skala zjawiska niebezpiecznie rośnie. Jednak mimo że mamy tego świadomość i widzimy kilka zbędnych kilogramów u syna, wnuczki, siostrzenicy czy dziecka sąsiadki, to nie wahamy się, by poczęstować ich cukierkiem albo zabrać na obiad w fastfoodzie. – To zupełnie nowa sytuacja, w której rodzice nie potrafią się odnaleźć i często pomoc eksperta jest niezbędna – zauważa specjalistka.

Jakie matki, takie dziatki

Nadwagę wypracowaną w dzieciństwie w dorosłym życiu bardzo trudno zgubić. Dlatego na problem ma zwrócić uwagę kampania „Jakie matki, takie dziatki”. Jej twórcy alarmują, że dzieci „dziedziczą” złe nawyki żywieniowe rodziców. – Dzieci są doskonałymi obserwatorami. Przyglądają się rodzicom i naśladują ich, także w kwestii tego, co i jak jeść – tłumaczy Monika Ciszek-Skwierczyńska. Dlatego zdaniem specjalistki dieta rodziców i ich aktywność fizyczna (bądź jej brak) są ważne nie tylko w kontekście ich własnej kondycji, ale także zdrowia całej rodziny.

Dr Ciszek-Skwierczyńska nie kryje, że często, by pomóc najmłodszemu członkowi rodziny, terapii muszą poddać się wszyscy domownicy. Inaczej nie uda się im zmienić nawyków żywieniowych. – Droga do zdrowia i dobrej kondycji dziecka może być przyjemna i przynieść korzyści całej rodzinie. Wspólne zakupy, gotowanie, posiłki przy rodzinnym stole o regularnych porach – to sposoby, by codziennie małymi krokami zmierzać w kierunku dobrych nawyków żywieniowych – dodaje psychodietetyk.

Jeśli nadwaga dziecka jest duża, a zwłaszcza jeśli otyła jest cała rodzina, bardzo rozsądne jest zwrócenie się do dietetyka, który opracuje jadłospis dla całej rodziny, uwzględniając stan zdrowia wszystkich domowników, ich tryb życia, zapotrzebowanie energetyczne, możliwości itp.

Ewa Podsiadły-Natorska