Od kilku lat obserwuje się w Polsce tendencję do obniżania wieku kobiet zachodzących w ciążę. Każdego roku blisko 20 tysięcy nastolatek zostaje matkami, zwykle tego nie planując i nie będąc przygotowanymi do pełnienia narzuconej roli. Kiedy dowiadują się, że będą miały dziecko, rzadko towarzyszy temu radość. Z reguły pojawia się natomiast przerażenie, wstyd oraz strach o przyszłość. Nic dziwnego, że w przypadku kobiety przed 20. rokiem życia mówimy o ciąży wysokiego ryzyka.
Problemy pojawiają się od początku. Strach przed reakcją otoczenia powoduje, że nastolatka często ukrywa ciążę i za późno zgłasza się do ginekologa, nie zdając sobie sprawy, iż narażona jest na liczniejsze komplikacje niż kobieta dorosła. Dodatkowym aspektem okazują się problemy psychiczne i odrzucenie społeczne.
Zobacz także: Tak wygląda pełne rozwarcie w czasie porodu. Nawet matki są w szoku
„Społeczność wywiera presję na młode dziewczyny w ciąży. Mówi im się, że powinny wyjść za mąż. Niektórzy mówią, że powinny usunąć ciążę, bo dziecko zmarnuje im życie. Ci, którzy udzielają nastoletnim matkom wsparcia są w mniejszości” – stwierdziła w programie „Dzień Dobry TVN” Antonina Lewandowska z Grupy Edukatorów Seksualnych „Ponton”.
Nastolatka w ciąży często nie akceptuje swojego stanu także ze względów ekonomicznych, obawiając się, że nie będzie potrafiła utrzymać siebie i dziecka. Powodem stresu stają się niekiedy problemy z uregulowaniem relacji z partnerem. Młoda kobieta czuje lęk i osamotnienie, a niedojrzałość emocjonalną manifestuje niechęcią do współpracy z lekarzem.
Tymczasem właśnie nastolatka wymaga szczególnej troski i opieki, ponieważ jej stan zalicza się do ciąży wysokiego ryzyka. Dlaczego? Ponieważ wiąże się z występowaniem różnych powikłań spowodowanych m.in. niedojrzałością organizmu.
Młoda kobieta spodziewająca się dziecka musi się liczyć z większym prawdopodobieństwem wystąpienia uciążliwych infekcji dróg moczowych, chociażby drożdżycy wywołanej przez grzyby Candida albicans – drobnoustroje, które należą do naturalnej flory bakteryjnej. Niewielka ich ilość jest stale obecna w organizmie, ale zwykle nie ma to żadnych konsekwencji dla naszego zdrowia. Nadmierny rozwój grzybów następuje dopiero wtedy, gdy organizmowi zaczyna brakować odporności, co często zdarza się u kobiet w ciąży i połogu.
Tego typu schorzenia objawiają się pieczeniem przy oddawaniu moczu, obrzękami, upławami, bólem w dole brzucha, a niekiedy także nudnościami, wymiotami i gorączką powyżej 38 stopni. Natomiast symptomem bakteryjnego zapalenia pochwy jest obfita, szaro-biała wydzielina, czasem o konsystencji budyniu i nieprzyjemnym rybim zapachu.
Ponad 40 proc. ciężarnych nastolatek cierpi również na niedokrwistość, która objawia się m.in. permanentnym osłabieniem i skłonnością do szybkiego męczenia się, zaburzeniami koncentracji, bladością skóry, kołataniem serca, nadmiernym wypadaniem włosów czy łamliwością paznokci.
Ciąży nastolatek często towarzyszy także nadciśnienie, które nieleczone może poważnie zagrozić zdrowiu, a nawet życiu, zarówno matki, jak i dziecka. Nagłe skoki ciśnienia prowadzą niekiedy do tzw. rzucawki, czyli drgawek poprzedzonych zazwyczaj bólem głowy, dusznością, wymiotami, problemami z widzeniem albo pojawieniem się nadwrażliwości na światło.
Nieleczone nadciśnienie prowadzi czasem do zaburzeń w rozwoju płodu, w tym hipotrofii, czyli zahamowania wzrostu wewnątrzmacicznego. Niekiedy powoduje też odklejenie łożyska i przedwczesny poród, a w skrajnych przypadkach poronienie i śmierć dziecka.
Ciąża u nastolatki nasila może nasilać przebieg innych chorób ogólnoustrojowych, np. cukrzycy, toksoplazmozy czy schorzeń nerek.
Dużym problemem staje się też opóźnienie rozwoju wewnątrzmacicznego dziecka młodocianej matki. Spowodowane jest to niedoborami żywieniowymi i niedostateczną dojrzałością organizmu nastolatki, który posiada zwiększone zapotrzebowanie na składniki odżywcze, o czym młode dziewczyny często zapominają albo to ignorują, chcąc za wszelką cenę utrzymać w miarę szczupłą figurę.
Kobieta przez 20. rokiem życia jest obarczona dużym ryzykiem porodu przedwczesnego. Przyczynia się do tego zarówno niedojrzałość fizyczna i psychiczna, jak i olbrzymia presja oraz silny stres wywołany sytuacją, w której nastolatka nie może się odnaleźć.
Przedwczesne ukończenie ciąży skutkuje szeregiem nieprawidłowości wynikających z biologicznej niedojrzałości organizmu noworodka. Nieletnie matki znacznie częściej wydają na świat dzieci z małą masą urodzeniową – poniżej 2500 g.
W przypadku nastoletniej ciąży lekarze często decydują się na wykonie cięcia cesarskiego, ponieważ poród naturalny jest utrudniony ze względu na niepełny rozwój kości miednicy oraz nieprzystosowanie kanału rodnego do porodu drogami i siłami natury.
Matki poniżej 15. roku życia są pięciokrotnie bardziej narażone na śmierć w czasie ciąży i porodu niż kobiety 20-letnie.
Zobacz także: Wykończona młoda mama napisała, czego oczekuje od niej społeczeństwo. Inne kobiety okrzyknęły ją bohaterką