Stalking: gdy wielbiciel nie daje spokoju

Uporczywe nękanie jest przestępstwem, za które grozi więzienie. Gdzie szukać pomocy, jeśli jest się ofiarą stalkingu?
Stalking: gdy wielbiciel nie daje spokoju
Fot. Thinkstock
31.01.2016

To była głośna sprawa, jeden z pierwszych tego typu przypadków w Polsce. W 2005 roku Marta P. poznała chirurga dra Adama Sidorowicza. Na jednym spotkaniu się nie skończyło. Kobieta zaczęła kontaktować się z lekarzem coraz częściej. Przysyłała mu drobne upominki, często nietypowe: maskotki i filcowe serduszka. Do tego doszły ckliwe wiadomości. SMS-y zaczęły przychodzić w środku nocy. Pojawiły się wyznania miłości. Kiedy lekarz dał Marcie P. wyraźnie do zrozumienia, że nie jest zainteresowany kontynuowaniem znajomości, kobieta zmieniła front. Jej wiadomości stały się obraźliwe, zaczęła grozić mężczyźnie. Szkalowała go na forach internetowych: pisała, że jest łapówkarzem i nosicielem wirusa HIV. Zakładała fałszywe konta w portalach społecznościowych, gdzie podawała dane Sidorowicza i publikowała zdjęcia pornograficzne.

Sprawa ciągnęła się parę lat. W 2011 roku za pomówienie, groźby karalne, prezentowanie treści pornograficznych osobie, która sobie tego nie życzy, oraz za zniesławienie sąd skazał Martę P. na dwa lata więzienia i 40 tys. zł zadośćuczynienia.

Stalking to przestępstwo

Dr Adam Sidorowicz padł ofiarą stalkingu, czyli uporczywego prześladowania i nękania. W polskim Kodeksie karnym stalking od 6 czerwca 2011 roku uznawany jest za przestępstwo – grozi za nie kara pozbawienia wolności do lat trzech (art. 190a par. 1), a w przypadku doprowadzenia ofiary do próby samobójczej – do dziesięciu lat.

Stalking, czyli przestępstwo uporczywego nękania, to zjawisko, które oznacza świadome, celowe i często złośliwe prześladowanie drugiej osoby. Obiekt obsesji jest nękany przez wielokrotne i powtarzające się próby nawiązania kontaktu w świecie realnym i wirtualnym. Stalker, czyli sprawca tego przestępstwa, podejmuje czyny, które mają na celu zdobycie całkowitej kontroli nad ofiarą, osaczenie jej. Zróżnicowane działania, podejmowane przez stalkera, realnie zagrażają poczuciu bezpieczeństwa i wywołują u ofiary silny strach oraz poczucie zagrożenia” – tłumaczy Katarzyna Tomaszek, autorka pracy poświęconej psychologicznej charakterystyce stalkerów.

7 subtelnych znaków, które dajemy facetom, gdy nie jesteśmy nimi zainteresowane…

Stalking

Fot. Thinkstock

Zostawia ofierze niechciane prezenty – zarówno romantyczne, jak i obraźliwe czy wzbudzające strach. Podgląda ofiarę, przebywa w tych samych co ona miejscach, proponuje wspólne wyjazdy, wypytuje o nią. Stalker może podszywać się pod ofiarę. Typowe dla prześladowcy są akty wandalizmu w postaci niszczenia prywatnych rzeczy. Do tego dochodzą groźby karalne, szantaż emocjonalny czy wciąganie w „grę” bliskich ofiary. To wszystko składa się na osaczanie.

„Autorzy stalkingu są w stanie zrobić wszystko, by doprowadzić ofiarę do stanu wyczerpania psychicznego i fizycznego. Zdarza się, że ofiara z uwagi na prześladowanie ze strony sprawcy usiłuje popełnić samobójstwo” – wyjaśnia Katarzyna Tomaszek. Działania stalkera burzą porządek w życiu ofiary. Odbijają się na jej psychice. Nierzadką konsekwencją nękania jest konieczność wprowadzenia w życie poważnych zmian, np. zmiana numeru telefonu, miejsca zamieszkania czy pracy.

Stalking

Fot. Thinkstock

Nękanie zgłoś na policję

Stalker chce pokazać nękanej osobie, że ma nad nią władzę i decyduje o jej życiu. „Cechą, która odróżnia stalking od klasycznie rozumianej przemocy wobec partnera, jest fakt, że sprawca może być dla ofiary całkiem obcą i nieznaną osobą. Sposoby nękania ofiar przez stalkerów przybierają bardzo zróżnicowaną formę. Zawsze jednak zachowania przez nich prezentowane mają na celu osaczenie wytypowanego obiektu, doprowadzenie go do stanu wyczerpania psychicznego i/lub fizycznego, a przez to uzyskanie nad nią całkowitej kontroli” – pisze Katarzyna Tomaszek w swojej pracy.

Badania pokazują, że w 70 proc. przypadków okres nękania trwa trzy miesiące. A im dłużej ofiara jest prześladowana, tym poważniejsze ma to konsekwencje dla jej funkcjonowania. Zdarza się – jak w przypadku dra Sidorowicza – że stalker nęka ofiarę przez kilka lat. Tak długi okres stalkingu, jak wyjaśnia Katarzyna Tomaszek, znajduje odzwierciedlenie w funkcjonowaniu ofiary; uporczywe nękanie burzy spokój w jej życiu. Może doprowadzić do objawów stresu posttraumatycznego, zaburzeń psychicznych czy prób samobójczych. Ofiara izoluje się od otoczenia, żyje w permanentnym strachu i stresie.

Stalking

Fot. Thinkstock

Ofiara nie jest jednak bezbronna, a wszelkie przejawy nękania należy zgłaszać odpowiednim służbom. Zawiadomienie o stalkingu (ustne bądź pisemne) można zgłosić policji – każdy mundurowy ma obowiązek je przyjąć, bez względu na komisariat, który zostanie wybrany. Stalking ścigany jest jedynie na wniosek ofiary, zatem bez wniosku pokrzywdzonego ani policja, ani prokuratura nie mogą ścigać prześladowcy; wyjątek stanowi tzw. typ kwalifikowany stalkingu (art. 190a par. 3), który dotyczy sytuacji, gdy w wyniku stalkingu pokrzywdzony targnie się na własne życie. Zawiadomienie o stalkingu może złożyć nawet osoba małoletnia.

RAF

Źródła:

Stalker – psychologiczna charakterystyka sprawców przestępstw uporczywego nękania”, Katarzyna Tomaszek, Studia z Psychologii w KUL, tom 18, Lublin 2012, s. 135-156

stalking.com.pl

Stalking

Fot. Thinkstock

Jeden z głośniejszych przypadków stalkingu na świecie miał miejsce w Stanach Zjednoczonych. Ofiarą była znana aktorka Jodie Foster. Stalkerem – John Hinckley Jr. Mężczyzna w 1981 roku oddał sześć strzałów do prezydenta Ronalda Reagana. Po zatrzymaniu tłumaczył, że zrobił to, aby zwrócić na siebie uwagę Jodie Foster, którą wielbił. Stwierdził, że strzelając do Reagana, chciał dać publiczny wyraz swojej miłości do aktorki. W domu Hinckleya znaleziono list do Foster. Napisał w nim, że dokonuje zamachu na prezydenta, aby zrobić na aktorce wrażenie.

Nie mogę bez ciebie żyć

Stalking często zaczyna się niepozornie: od częściej niż to konieczne wysyłanych wiadomości i uporczywych telefonów. Do tego może dojść zasypywanie ofiary upominkami i wyznaniami. Ofiary nierzadko słyszą, że dręczyciel nie może bez nich żyć. Z czasem jednak stalker zaczyna zachowywać się w sposób coraz bardziej napastliwy. Dla uporczywego nękania typowe jest dręczenie, obrażanie i znieważanie ofiary, rozpuszczanie na jej temat obraźliwych plotek, śledzenie, ośmieszanie i piętnowanie jej. Prześladowca nie reaguje na żądania zerwania kontaktu.

Polecane wideo

Komentarze (2)
Ocena: 5 / 5
gość (Ocena: 5) 19.03.2024 12:55
Miałam stalkera
odpowiedz
Anonim (Ocena: 5) 01.02.2016 00:00
kj
odpowiedz

Polecane dla Ciebie