Naucz się mówić NIE!

Nie musisz godzić się na wszystko i masz prawo odmawiać. Jeśli czujesz, że dajesz się wykorzystywać, ten artykuł jest dla ciebie.
Naucz się mówić NIE!
14.05.2012

Odmawianie i umiejętność wyrażania własnej opinii oraz krytyki sprowadzają się do sztuki bycia asertywnym. „To sposób komunikowania się z ludźmi. To stanowczość bez przemocy, łagodność wobec innych, a zarazem siła i zdecydowanie. Często służy do psychologicznej obrony. Asertywność jest również sposobem wywierania wpływu. Jest tarczą, a jednocześnie siłą przebicia, w której jednak nie ma agresji ani manipulacji” – tłumaczą Maria Król-Fijewska i Piotr Fijewski w poradniku „Asertywność menedżera”. Ideałem jest asertywne odmawianie, które przydaje się zarówno w sytuacjach codziennych, jak i oficjalnych. Musisz nauczyć się mówić NIE w związku, pracy czy wśród bliskich. Jak to osiągnąć?

Ponad psychiczne możliwości

Maria Król-Fijewska i Piotr Fijewski zauważają, że łatwo odmówić, gdy spełnienie czyjejś prośby lub życzenia jest niemożliwe z obiektywnych i niezależnych od nas przyczyn. Znacznie trudniej jest natomiast w sytuacji, kiedy potencjalnie jesteśmy w stanie spełnić oczekiwanie naszego rozmówcy, ale kosztem naszych chęci, dążeń lub interesów. „Nikt, komu odmawiamy, nie cieszy się z tego powodu. Osobie, która prosząc o coś, słyszy NIE, jest na ogół przykro, że nie dostała tego, co jej było potrzebne. Dlatego tak wiele osób nie próbuje odmawiać, gdyż czuje się tak bardzo nie w porządku, że powiedzenie NIE przekracza ich psychiczne możliwości” – tłumaczą autorzy poradnika.

Nie

Uwzględnianie stanu ducha

Wyjaśnienie rozmówcy powodów, dla których zdecydowaliśmy się odmówić, czyni odmowę zrozumiałą dla drugiej strony i taki jest cel informowania o motywach naszych decyzji. Maria Król-Fijewska i Piotr Fijewski tłumaczą, że często zamiast wyjaśnienia używamy usprawiedliwień (jeżeli czujemy się winni) lub pretensji (jeżeli czujemy się urażeni lub skrzywdzeni przez osobę proszącą), co na ogół powoduje zwiększenie napięcia w relacjach. „Informacja o motywach naszej decyzji powinna być prawdziwa, przedstawiona w sposób konkretny, w formie dogodnej dla nas i zrozumiałej dla partnera” – twierdzą autorzy poradnika. Każdą formę odmowy można jednak zmiękczyć. Zmiękczenia uwzględniają bowiem „stan ducha” drugiej strony lub podkreślają naszą życzliwą postawę. Przykłady zmiękczeń: „przykro mi”, „jest mi trudno” czy uprzedzanie: „obawiałam się, że się zdenerwujesz…”.

Jakie ryzyko?

Pytanie, czy asertywna odmowa nie pociąga za sobą zbyt dużego ryzyka interpersonalnego. Fijewscy tłumaczą, że każdy rodzaj odmowy, w tym odmowa asertywna, to ryzyko, że ktoś coś złego o nas pomyśli, obrazi się, zerwie stosunki, wyciągnie konsekwencje służbowe. „Nie jesteśmy w stanie przewidzieć ludzkiego zachowania, zwłaszcza wtedy, gdy mamy do czynienia z kimś nadmiernie wybuchowym. Jednak przy asertywnej odmowie ryzyko jest najmniejsze. Odmawiając w sposób uległy, czujemy się winni i tłumaczymy się, co powoduje, że druga strona natychmiast zaczyna się czuć skrzywdzona. Natomiast przy odmowie agresywnej jest jasne, że ryzykujemy, i to bardzo” – zauważają specjaliści.

Nie

Odmowa uległa i agresywna

Przepraszanie, tłumaczenie się czy usprawiedliwianie są cechami tzw. odmowy uległej. Z kolei są osoby, które w pewnych sytuacjach mogą uważać osobę proszącą za bezczelną, nachalną lub egoistyczną. Dzieje się tak najczęściej wtedy, gdy życzenie wydaje się zbyt wygórowane lub zbyt często ponawiane, mimo iż za każdym razem jest spełniane. Osoba proszona może uważać, że jest wykorzystywana i mieć poczucie krzywdy. W takiej sytuacji – jak zauważają Maria Król-Fijewska i Piotr Fijewski – częstym sposobem reakcji jest odmowa agresywna. Podstawą asertywnej postawy przy odmawianiu jest natomiast założenie, że obie strony – osoba prosząca i proszona – są „w porządku”. Relacja między proszącym a proszonym jest wyłącznie partnerska: nie ma w niej winnych czy skrzywdzonych. Tutaj piszemy, czy w pewnych sytuacjach kobieta zawsze ma prawo powiedzieć NIE.

Model asertywnej odmowy

„Konstrukcja zdaniowa asertywnej odmowy zawiera następujące elementy składowe: słowo NIE, informację o decyzji, wyjaśnienie motywu odmowy oraz zmiękczenie” – podkreślają specjaliści w swojej książce. Słowo NIE jest koniecznym sygnałem o kierunku dalszej wypowiedzi, ponieważ wypowiedź asertywna jest komunikatem kierowanym wprost, opartym na informacjach prawdziwych, podanych jasno i konkretnie. Informacja o decyzji to natomiast komunikat, że nie zrobię tego, o co zostałam poproszona. Jeśli mówię „nie zrobię”, czyli „nie zostanę”, „nie pożyczę”, „nie pójdę”, oznacza to, że podjęłam w tej sprawie postanowienie i informuję o nim mojego rozmówcę. W asertywnej odmowie ten element zdania jest przejawem stanowczego zachowania – zastępuje stwierdzenia typu „nie mogę”, „nie dam rady” czy „nie chcę”.

Nie

O czym jeszcze pamiętać, odmawiając?

Bądź konsekwentna – jeśli raz podasz konkretny powód odmowy, trzymaj się go i nie zmieniaj zdania pod wpływem nacisków. Możesz zastosować tutaj technikę „zdartej płyty”, która polega na powtarzaniu zdania wypowiedzianego na początku:

A: „Pilnie potrzebuję 200 zł. Czy mogłabyś mi pożyczyć tyle do jutra? To bardzo ważne”.

B: „Przykro mi, ale nie. Obiecałam, że pożyczę siostrze”.  

A: „Ale bardzo cię proszę, zależy mi na tym”.

B: „Naprawdę nie. Obiecałam, że pożyczę te pieniądze mojej siostrze”.

A: „Ale ja cię proszę tylko o 200 zł!”.

B; „Jeszcze raz powtarzam ci, że tego nie zrobię. Obiecałam siostrze, że jej pożyczę. Przykro mi”.

Stosując technikę „zdartej płyty”, trzymamy się konsekwentnie prawdziwego, stanowczego wariantu asertywnego, nie zmieniając go pod żadnym pozorem, powtarzając go tyle razy, ile razy będzie trzeba. „Stosowanie techniki zdartej płyty utrwala naszą pewność siebie, nie pozwala nam uciekać od prawdy, a także nie dostarcza nowych, zbędnych informacji do dyskusji” – podsumowują Maria Król-Fijewska i Piotr Fijewski.

W osobnym tekście piszemy, jak mówić NIE, gdy ktoś chce pożyczyć od ciebie ubrania.

Ewa Podsiadły-Natorska

Zobacz także:

Czego nigdy NIE mówić szefowi

Świetnie pan wygląda, jestem nieszczęśliwa… To nie wszystko.

Czego nie mówić ciężarnej kobiecie?

W rozmowie z ciężarną kobietą trzeba uważnie dobierać słowa.

Polecane wideo

Komentarze (6)
Ocena: 5 / 5
Anonim (Ocena: 5) 11.11.2015 00:14
Popadałam w marazm. Nie chciało mi się nic. Problemy z chłopakiem, rodziną, słabo płatna praca – wszystko mnie dobijało. Czułam się na skraju wyczerpania. Zamówiłam rytuał oczyszczenia energetycznego ze strony moc-energii.pl i o dziwo wszystko zaczęło zmieniać się na lepsze. Moja sytuacja poprawiła się pod każdym względem i mam powazne plany życiowe. Mogę powiedzieć że wyszłam z dołka i stanęłam na nogi.
odpowiedz
Anonim (Ocena: 5) 16.05.2012 21:03
deliciousskinnn.blogspot.com
odpowiedz
Anonim (Ocena: 5) 15.05.2012 14:17
Hahaha! nie wiecie na czym polega w psychologii naprawdę asertywność- NIE MA CZEGOŚ TAKIEGO JAK TŁUMACZENIE SIĘ Z PODJĘTEJ DECYZJI!-MOŻNA "ZMIĘKCZYĆ ODMOWĘ ALE NIE TŁUMACZYSZ SIĘ-BO SPYCHASZ SIEBIE DO ROLI PODRZĘDNEJ A TEGO NIE MA W ASERTYWNOŚCI!
odpowiedz
Anonim (Ocena: 5) 14.05.2012 18:50
czasami to nie jest takie łatwe.. ale warto choć znać te zasady
odpowiedz
Anonim (Ocena: 5) 14.05.2012 06:04
Zgadzam sie z przedmowczynia.Ja po odmowie nowego obowiazku zostalam tak traktowana , ze w koncu sama z niej zrezygnowalam.Bardzo lubilam swoja prace i do tej pory snia mi sie koszmary. W innych przypadkach nauczylam sie mowic nie.
odpowiedz

Polecane dla Ciebie