Są wyniki plebiscytu na Słowo Roku 2021. Jakie wyrażenie nie miało sobie równych?

Każdego roku organizowane są różne plebiscyty, które mają na celu wyłonienie słowa, jakie wywarło największy wpływ na życie społeczne i mowę potoczną w ciągu ostatnich 12 miesięcy. Jednym z najpopularniejszych tego typu konkursów jest Młodzieżowe Słowo Roku organizowane przez Wydawnictwo Naukowe PWN. 

Zobacz również: Poznaliśmy Młodzieżowe Słowo Roku 2021. To wyrażenie zdominowało ostatnie miesiące

Ale to nie jedyny plebiscyt, który pokazuje, jakie słowa najtrafniej określiły miniony rok. Podobny konkurs organizuje Instytut Języka Polskiego UW oraz Fundacja Języka Polskiego. W jego ramach mowa aż o dwóch zwycięzcach - wybieranych przez internautów, a także przez kapitułę plebiscytu. Jakie wyrażenia zyskały miano Słowa Roku 2021? 

Plebiscyt #SłowoRoku2021 rozstrzygnięty! W głosowaniu internautów zwyciężył wyraz #szczepienie, na który oddano 15% głosów. 💉 Podobnie wybrali także językoznawcy, którzy oprócz „szczepienia” wyróżnili ex aequo wyraz #granica. Więcej: https://t.co/AO8KXLidaH pic.twitter.com/4Bsc57sJ1X

— Uniwersytet Warszawski (@UniWarszawski) January 5, 2022

Słowo Roku 2021. Są wyniki plebiscytu 

Jak czytamy na portalu uw.edu.pl, w tym roku w konkursie oddano blisko 3,3 tys. głosów. Uczestnicy plebiscytu mogli wybierać propozycję z listy kilkudziesięciu słów podanych przez organizatorów lub przesyłać własne pomysły za pomocą formularza na stronie internetowej. 

Wśród opcji do wyboru były m.in. takie wyrazy, jak: “fala” (trzecia/czwarta pandemii, także fala uchodźców), ”lockdown”, “obostrzenie”, “reasumpcja” (głosowania), “spis” (powszechny). 

Pierwsze miejsce w głosowaniu internetowym na Słowo Roku 2021 zajął wyraz “szczepienie”. Występował on na liście propozycji wraz ze słowami “szczepionka” oraz (za/wy)”szczepić” jako jedno hasło, na które oddano ponad 15 proc. wszystkich głosów. 

Na drugim miejscu jest wyrażenie “cnota” (niewieścia), które zdobyło prawie 13 proc. głosów internautów. Trzecie miejsce zajął przymiotnik “zdalny” (praca, nauczanie), na który oddano prawie 11 proc. głosów. 

Z kolei kapituła językoznawców z Uniwersytetu Warszawskiego oraz innych polskich uczelni wyróżniła w tej edycji plebiscytu dwa słowa: “granica” oraz, podobnie jak internauci, słowo “szczepienie”. Oba wyrazy zajęły pierwsze miejsce ex aequo w głosowaniu językoznawców. 

Słowo roku 2021 w różnych językach jest dobrą ilustracją, jak w historii języka nazywamy nowe zjawiska. Kiedy Edward Jenner wykorzystał zarazki krowiej ospy jako ochronę przed ospą prawdziwą (czarną), wykorzystał tez nazwę (virula) vaccina, czyli krowia od łac. vacca „krowa” i tak w nazwie każdej szczepionki w większości języków widzimy krowi pierwiastek. Wakcynacja przyjęła się na krótko i w polszczyźnie, ale ostatecznie wygrała inna metafora – ogrodnicza. Nauczyliśmy się podawać człowiekowi małą dawkę zarazków, żeby chronić go przed chorobą, tak jak od wieków przenosimy pęd jednej rośliny na drugą, żeby uzyskać lepszą zdrowszą odmianę. Oba zabiegi nazywamy po polsku szczepieniem od ogólnosłowiańskiego rdzenia szczep– ‘rozdzielać’. Rzeczownik szczep pierwotnie oznaczał uszlachetnione drzewo, dopiero później przenośnie „plemię” 

- komentował prof. Marek Łaziński z UW. 

Ekspert odniósł się też do drugiego zwycięskiego wyrażenia, jakim została “granica”. 

Granica była już słowem września 2015, w roku, w którym słowem roku został rzeczownik uchodźca. Chodziło wtedy o granice południowej Europy, w roku 2021 chodzi o granicę polsko-białoruską. Słowo granica jeszcze niedawno kojarzone z dowolnym obszarem, z przekraczaniem, zamykaniem i otwieraniem (w pandemii), z paszportem (także covidowym), dziś łączy się z wyrazami kryzys, przekroczyć, nielegalnie, migrant, stan wyjątkowy, zasieki, mur, obrona, prowokacja. 

Co sądzicie o tych wynikach plebiscytu na Słowo Roku 2021? 

Zobacz również: Te błędy językowe popełniamy najczęściej. Polszczyzna sprawia nam wiele trudności