„Męskość to nie to samo, co bycie mężczyzną”. Jak postrzegają ją Polacy, a jak inne nacje?

Czym jest męskość, jak ją definiować i co przez nią rozumieć? Odpowiedzi na to pytanie na pewno różniłyby się nie tylko ze względu na płeć ankietowanych. Postrzeganie męskości zmienia się także ze względu na szerokość geograficzną. Okazuje się, że w różnych rejonach świata mamy o niej zupełne odmienne wyobrażenie. 

Zobacz również: Mężczyźni wymienili 8 cech współczesnego dżentelmena. Czy Twój facet ma je wszystkie?

Najlepiej pokazują to wyniki przełomowego badania przeprowadzonego pod kierownictwem polskich uczonych. W międzynarodowym eksperymencie wzięli udział eksperci z całego świata, a wnioski do których doszli są naprawdę zaskakujące. Jak męskość jest postrzegana w Polsce, a co na jej temat uważają mieszkańcy innych krajów? 

Fot. Unsplash.com

Męskość długo się zdobywa, szybko traci. Jak ją postrzegamy? 

Męskość nie jest zwykle utożsamiana z byciem mężczyzną - to wynik międzynarodowego badania zrealizowanego w 62 krajach w ramach projektu Towards Gender Harmony kierowanego przez dr hab. Nataszę Kosakowską-Berezecką z Uniwersytetu Gdańskiego. 

Nasz międzynarodowy zespół analizował współczesne rozumienie męskości i kobiecości prowadząc badania na wszystkich kontynentach. Wzięło w nich udział ponad 28 tys. uczestników i uczestniczek. To pierwsze tak obszerne i szerokie prace badawcze w historii badań społecznych w tej tematyce 

- mówi dr hab. Natasza Kosakowska-Berezecka, prof. UG z Zakładu Psychologii Międzykulturowej i Psychologii Rodzaju Instytutu Psychologii UG.  

Badania wykazały, że męskość w większości kultur jest związana z pewnym uniwersalnym założeniem: trzeba na nią zasłużyć i trzeba ją udowadniać poprzez spełnienie określonych w danej kulturze standardów męskości, czytamy na stronie ug.edu.pl. 

Jak definiowana jest męskość w różnych kulturach? Jak podkreślają badacze z UG, najczęściej cechy uznawane za męskie kojarzone są ze sprawczością, pewnością siebie, dominacją, dążeniem do wysokiego statusu społecznego czy zaradnością finansową. Według nich normy męskości odnoszą się do tego, jakie oczekiwania stawia się mężczyznom w danym społeczeństwie. Z badań wynika, że oczekiwania te pojawiają się na bardzo wczesnym etapie, towarzysząc chłopcom już od najmłodszych lat. 

Z badań wynika też, że w większości kultur męskość jest czymś innym niż byciem mężczyzną – to znaczy na męskość i bycie męskim mężczyzną trzeba zasłużyć, a co za tym idzie… męskość tę można utracić. 

Ludzie różnią się między sobą w zakresie tego, jak bardzo są przekonani, że męskość wymaga ciągłego potwierdzania. Na różnice te ma wpływ to, w jaki sposób osoba jest wychowywana oraz w jakim otoczeniu społecznym (rodzina, szkoła, rówieśnicy) dorasta, a później w jakim środowisku funkcjonuje jako dorosły mężczyzna lub dorosła kobieta (praca, własna rodzina, znajomi)  

- wyjaśnia dr hab. N. Kosakowska-Berezecka. 

Jak przekonują badacze i badaczki projektu Towards Gender Harmony, poczuciem męskości łatwo jest zachwiać, np. komentując cechy fizyczne czy osobowościowe mężczyzn. Poczucie zagrożenia tym, że inni pomyślą, że nie jestem wystarczająco męski idą w parze z potrzebą udowodnienia swojej męskości na przykład poprzez unikanie zachowań uznawanych za kobiece, takich jak okazywanie współczucia czy troski („muszę być twardy”), unikanie obowiązków domowych typu sprzątanie, gotowanie, prasowanie czy opieka nad dzieckiem („tym nie zajmuje się prawdziwy facet”). Potrzeba pokazania i udowodnienia swojej męskości w sytuacji gdy jest ona niepewna też może łączyć się z niechęcią wobec wspierania działań na rzecz równości płci, czytamy na stronie ug.edu.pl. 

Fot. Unsplash.com

Z badania dowiadujemy się również, że potrzeba ciągłego udowadniania męskości jest ściśle związana z kulturą danego kraju. Im wyższy wskaźnik rozwoju danego kraju i równości płci, tym przekonania o tym, że męskość jest zagrożona i trzeba ją udowadniać są mniej nasilone wśród kobiet i mężczyzn. 

10 krajów z najwyższymi wynikami w zakresie przekonań na temat zagrożonej męskości to: 

1. Kosowo 
2. Albania 
3. Nigeria 
4. Iran 
5. Ghana 
6. Ukraina 
7. Kazachstan 
8. Chorwacja 
9. RPA 
10. Liban 

Z kolei 10 krajów z najniższymi wynikami w tym zakresie to: 

1. Finlandia 
2. Niemcy 
3. Hiszpania 
4. Szwecja 
5. Norwegia 
6. Szwajcaria 
7. Francja 
8. Holandia 
9. Portugalia 
10. Turcja 

A jak na tle tych krajów wypada Polska? 

Wyniki uzyskane w Polsce pokazują, że znajdujemy się w pierwszej grupie krajów, co wskazuje, że w naszej kulturze mężczyzna stosunkowo łatwo może stracić swój status mężczyzny w oczach innych 

- mówi dr hab. Natasza Kosakowska-Berezecka. 

Co ciekawe, w niektórych krajach (np. Albania, Bośnia, Gruzja) przekonania o zagrożonej męskości są silniejsze u kobiet, a w innych - u mężczyzn (np. Włochy, Anglia czy Belgia). 

Zdaniem badaczy przekonanie, że męskość należy nieustannie udowadniać może nieść za sobą negatywne konsekwencje – nie tylko jednostkowe, ale także w skali całego społeczeństwa. 

Poczucie, że męskość należy uwodnić może skłaniać mężczyzn do podejmowania niekoniecznie zdrowych zachowań, które mają ów męski status podtrzymać – wiemy, że poczucie, że męskość jest zagrożona idzie w parze u mężczyzn ze zwiększonym podejmowaniem ryzyka, skłonnością do agresywnych zachowań czy popieraniem zbrojnych działań. Zatem badanie, czym jest męskość i czemu jest zagrożona ma znaczenie dla zdrowia i jakości życia mężczyzn – poczucie zagrożonej męskości niesie za sobą wiele negatywnych społecznie konsekwencji 

- tłumaczy dr hab. Natasza Kosakowska-Berezecka. 

Całe badanie można znaleźć tutaj. 

Zobacz również: Kobiety ostrzegają się przed właścicielami tych imion. „Faceci niegodni zaufania”