Rozpoczyna się słowiański Nowy Rok. Co to dla nas oznacza?

W naszej kulturze obchody Nowego Roku przypadają na początek zimy i są świętowane właściwie tylko w ramach hucznej sylwestrowej imprezy. Jest szampan, są fajerwerki i odliczanie do północy, kiedy to pożegnamy stary rok i powitamy nowy. Ale my, Słowianie, kiedyś świętowaliśmy nadejście Nowego Roku zupełnie inaczej oraz w zupełnie innym terminie. 

Zobacz również: Horoskop, o którym wszyscy zapomnieli. Poznaj swój słowiański znak zodiaku

Rok Słowian zaczynał się wiosną, a kończył wraz z lutym. Obchody związane z powitaniem wiosny trwały właściwie przez cały marzec, zwany przez Słowian brzeźniem - od brzozy, która kwitnie często właśnie pod koniec marca. Jak wyglądały obchody słowiańskiego Nowego Roku? 1 marca nasi przodkowie obchodzili Jaskółkę. Był to początek wezwań wiosny. Słowianie przywoływali ptaki oraz przewidywali pogodę na kolejne miesiące. Jaskółka do dzisiejszego dnia jest silnie zakorzeniona w naszej świadomości jako symbol wiosny - mówi się przecież, że jedna jaskółka wiosny nie czyni. Wiosenny Nowy Rok zgodnie z wierzeniami Słowian przypadła na 9 marca. Wtedy to nasi przodkowie świętowali Szczodre Gody, zwane też świętem Matki Ziemi. Symbolizują one zwycięstwo światła nad ciemnością i czas, w którym zaczyna przybywać dnia, a nocy ubywać - tym samym przynosząc ludziom nadzieję, optymizm oraz radość. Tego dnia Słowianie wzywali nadejście wiosny i modlili się o urodzaj.  

Szczodre Gody, zwane także Szczodruszką, były poprzedzane Szczodrym Wieczorem, który można porównać do naszego Sylwestra. W wigilię słowiańskiego Nowego Roku nasi przodkowie niczym dzisiejsi kolędnicy chodzili po domach z życzeniami noworocznymi grając, śpiewając, płatając figle i czekając na zapłatę - najchętniej w postaci czegoś dobrego do jedzenia. Dzieci w Szczodry Wieczór otrzymywały drobne upominki oraz orzechy, jabłka i specjalne placki zwane szczodrakami w kształcie zwierząt lub lalek. Istniał też zwyczaj łamania się i dzielenia chlebem oraz oczywiście wróżenia i przewidywania pogody na nadchodzący rok.  

Fot. Unsplash.com

Co zostało nam po słowiańskim Nowym Roku w dzisiejszych czasach? Niestety niewiele, ponieważ słowiańskie obyczaje i wierzenia odchodzą w coraz większe zapomnienie. Istnieje jednak parę wyjątków. Jednym z nich jest zwyczaj zostawiania dodatkowego nakrycia przy wigilijnym stole. To dlatego, że u Słowian Szczodre Gody poświęcone było także duszom zmarłych przodków. By mogły one się ogrzać, na cmentarzach palono ogniska i organizowano rytualne uczty. W późniejszym czasie ucztowanie przeniosło się pod dachy domostw. Dziś echem tego zwyczaju jest właśnie dodatkowe nakrycie przy stole w wigilijny wieczór. Innym zwyczajem związanym ze słowiańskim Nowym Rokiem, który przetrwał do dnia dzisiejszego, jest obsypywanie się owsem na znak dobrych plonów, noszono też kożuchy na lewej stronie, żeby przywołać cieplejsze dni. Ten zwyczaj jest praktykowany w wielu rejonach wiejskich. 

Słyszeliście wcześniej o słowiańskim Nowym Roku? Chcielibyście, aby znów był powszechnie obchodzony? 

Zobacz również: Czy w roku przestępnym jesteśmy skazani na pecha? Sprawdź, na co powinnaś uważać