Boję się ciąży, nie chcę porodu

Rodzaje tokofobii

Wszystko, o czym pisze internautka, niezbicie świadczy o silnej tokofobii. Zalicza się ją do zaburzeń lękowych. Ma charakter wielopłaszczyznowy – u jej podłoża znajduje się wiele czynników natury biologicznej, psychologicznej, socjalnej.

Dla tokofobii znamienny jest strach przed bólem – tokofobia wiąże się z obniżoną tolerancją bólu. Może być pierwotna, wtórna albo będąca objawem depresji. Tokofobia pierwotna występuje u kobiet, które nie były wcześniej w ciąży (przypadek cytowanej internautki). Tokofobia wtórna natomiast występuje u kobiet, które podczas poprzedniej ciąży doznały silnego, związanego z nią szoku, np. poronienia albo które doświadczyły bardzo bolesnego i ciężkiego porodu bądź urodziły martwe dziecko. Trzeba jednak wiedzieć, że tokofobia jest stanem klinicznym niewystarczająco zdefiniowanym, o słabo określonych kryteriach diagnostycznych.

Kobiety z tokofobią w przypadku zajścia w ciążę niekiedy decydują się na aborcję. A jeśli chcą mieć dziecko, rozważają adopcję – strach przed ciążą i porodem nie pozwala im na posiadanie własnych dzieci.

Szacuje się, że obaw związanych z porodem może doświadczać ok. 80 proc. ciężarnych, jednak tokofobia występuje u 6-10 proc. spodziewających się dziecka kobiet. „Strach przed bólem i podejrzenie u siebie niskiej tolerancji bólu należą, obok obawy o zdrowie dziecka, do najważniejszych komponentów strachu przed porodem. Strach przed bólem porodowym wiąże się ze strachem przed bólem w ogóle” – czytam w pracy „Tokofobia – problem multidyscyplinarny”. Skrajnie wysoki poziom strachu przed porodem zaobserwowano u ponad 2 proc. Szwedek (to właśnie szwedzcy położnicy zapoczątkowali badania tokofobią na szeroką skalę w latach 80.).

Cesarka receptą na strach?

Strach przed porodem może objawiać się koszmarami sennymi, dolegliwościami fizycznymi i trudnościami w wykonywaniu pracy zawodowej oraz zajęć domowych. Myśli ciężarnej koncentrują się na czekającym ją porodzie. Kobieta boi się bólu, tego, że sobie nie poradzi. Jej obawy dotyczą zdrowia dziecka, utraty kontroli, niewystarczającego wsparcia czy nawet śmierci – własnej lub dziecka. Co istotne, lęk przed porodem pojawiający się w ciąży nie jest stały: wzmaga się w trzecim trymestrze. Obserwuje się go zarówno u pierworódek, jak i wieloródek.

Z powodu strachu przed porodem coraz więcej kobiet decyduje się na cesarskie cięcie. „Uważa się często, że kobiety wybierające taki sposób narodzin swego dziecka, kierują się w swoim mniemaniu wygodą, bezpieczeństwem i chęcią uniknięcia bólu. Jednakże dla części z nich z powodu patologicznego strachu przed naturalnym porodem, cięcie cesarskie jawi się jako jedyna możliwość urodzenia dziecka” – pisze położna dr n. med. Barbara Baranowska w artykule dla Fundacji Rodzić po Ludzku.

Wśród czynników mających wpływ na odczuwanie nadmiernego strachu przed porodem wymienia się: młody wiek kobiety, niski poziom wykształcenia lub status socjo-ekonomiczny, problemy psychologiczne przed i/lub w czasie ciąży, patologie seksualne, niski poziom samooceny, strach przed bólem, osobowość neurotyczną, brak wsparcia socjalnego, stres życia codziennego, poprzedni poród operacyjny lub rozczarowanie w związku z poprzednim porodem, chorobę poprzedniego dziecka lub ciężarnej oraz brak wiedzy.

Leczenie tokofobii

Silny strach przed ciążą i porodem powinien być leczony psychoterapeutycznie. Kobieta powinna być otoczona wsparciem lekarza, położnej i psychologa. Terapia prowadzi do istotnego skrócenia czasu trwania porodu, zmniejszenia objawów lękowych i zapobiega negatywnemu doświadczeniu porodu, które występuje w przypadkach tokofobii.

Ciężarnej kobiecie może pomóc uczestnictwo w szkole rodzenia. Ważne jest wsparcie bliskich oraz wiedza dotycząca sposobów uśmierzania bólu porodowego (zarówno w tokofobii pierwotnej, jak i wtórnej). Konieczność podjęcia specjalistycznego leczenia psychiatrycznego wchodzi w rachubę zwłaszcza w przypadku tokofobii będącej objawem depresji.

Ewa Podsiadły-Natorska

Korzystałam m.in. z:

„Tokofobia – problem multidyscyplinarny”, Hanna Billert, Zakład Anestezjologii Doświadczalnej, Katedra Anestezjologii i Intensywnej Terapii, Uniwersytet Medyczny im. K. Marcinkowskiego, Poznań, „Ginekologia Polska”, 2007, 78, 807-811