Pierwsze godziny po urodzeniu dziecka są szczególne. Rodzice witają wtedy nowego członka rodziny, a ich życie całkowicie się zmienia. Już sam moment porodu jest przełomowy w życiu matki oraz ojca malucha. Po urodzeniu dziecka kobieta jeszcze przez 2-4 dni zostaje w szpitalu. Wkrótce po przyjściu na świat dziecko przenoszone jest do tzw. kącika noworodka, gdzie przeprowadza się jego pierwsze badanie oraz ewentualnie lekarz podejmuje leczenie.
W Polsce, jak w wielu innych krajach, stan malucha ocenia się za pomocą skali Apgar. Za każdą z badanych cech (takich jak np. oddech, krążenie, kolor skóry) dziecko otrzymuje 0, 1 lub 2 punkty. Wynik w przedziale 8-10 punktów świadczy o bardzo dobrym stanie malucha. Wynik 7-6 punktów oznacza, że dziecko jest zmęczone porodem. Jeśli natomiast noworodek otrzyma mniej niż 5 punktów, jego stan jest niepokojący i najczęściej wymaga natychmiastowej interwencji leczniczej.
Rooming-in
Jeśli maluch pomyślnie przejdzie przez wszystkie badania, zostanie przeniesiony do łóżeczka i pozostanie z mamą w jednej sali – jest to tzw. rooming-in. System ten ma wiele korzyści. Przebywając razem, w jednej sali, ze swoim nowo narodzonym dzieckiem, mama może upewnić się, czy z jej pociechą nie dzieje się nic niepokojącego, może też nauczyć się karmienia piersią, oswoić z podstawową pielęgnacją noworodka i odpocząć po trudach porodu. Badania dowodzą, że wspólny pobyt z dzieckiem ma kojący wpływ na psychikę matki.
Pierwsza kąpiel odbywa się zwykle po kilkunastu czy kilkudziesięciu godzinach – możesz, a nawet powinnaś się jej przyjrzeć. Po umyciu maluchowi zakłada się pieluszkę oraz cienką koszulkę, kaftanik, często owija się go też w kocyk.
Zanim odpadnie pępowina
W okresie noworodkowym cały organizm dziecka podlega procesom adaptacji do całkowicie zmienionych warunków bytu i wymogów usamodzielnienia funkcji życiowych. Na przykład utlenowanie krwi odbywa się teraz w płucach dziecka, gdzie wraz z pierwszymi samodzielnymi oddechami doszło do tzw. rozprężenia płuc, czyli do uruchomienia ogromnej powierzchni pęcherzyków płucnych dla wymiany gazowej. Warto również pamiętać, że odpadnięcie pępowiny zajmuje ok. 10-14 dni, a pozostaje po niej świeża ziarnina w jej pierścieniu, czyli pępek. W okresie oddzielania się kikuta zaschniętej pępowiny, jak i tuż po jego odpadnięciu, należy wysuszać go barwnikami organicznymi lub spirytusem. Najlepiej robić to gotowymi, wyjałowionymi gazikami.
Odruchy noworodka
Już od pierwszych chwil, gdy dziecko pojawia się na świecie, rodzice mogą obserwować odruchy noworodkowe. Na przykład maluch reaguje na ostre dźwięki gwałtownym wyrzuceniem rozwartych szeroko ramion, którymi następnie wykonuje powolny ruch obejmowania – nazywa się to odruchem Moro, który zanika między 3. a 4. miesiącem życia. Inne odruchy noworodkowe, o których rodzice powinni wiedzieć, to odruch chwytny, chodu automatycznego i pełzania. Warto wiedzieć, że występowanie odruchów noworodkowych związane jest z kolejnymi etapami rozwoju budowy i funkcji ośrodkowego układu nerwowego. Nazywane są one „odruchami archaicznymi”, ponieważ pochodzą z najstarszych ewolucyjnie struktur mózgu.
Warto karmić piersią
Osobną kwestią jest karmienie. Podstawowe składniki odżywcze pokarmu matki zapewniają najlepszy rozwój wszystkich narządów dziecka, w tym tak ważnych jak mózg czy oczy (np. aminokwasy zawierające siarkę). Tłuszcz ma taką budowę, że wchłania się prawie w całości i zawiera konieczne dla budowy tkanki mózgowej fosfolipidy oraz nienasycone kwasy tłuszczowe. Zawarte w mleku kobiecym elementy obrony immunologicznej odpowiadają za większą odporność dzieci karmionych naturalnie. Maluchy te albo wcale nie chorują, albo choroby mają u nich przebieg łagodniejszy. Szczególnie pierwszy pokarm, zwany siarą, czyli gęsty, żółty płyn o konsystencji śmietany, który pojawia się w okresie porodu, a po kilku dniach zamienia się w mleko dojrzałe, zawiera niezwykle dużo immunoglobulin i ciał odpornościowych przyjaznych małemu człowiekowi.
Dbaj o skórę dziecka
W pierwszych dniach życia noworodka ma miejsce fizjologiczny spadek wagi – nie przekracza on 10 proc. Spadek ten wiąże się z wydalaniem smółki przez malucha, utratą wody drogą parowania, jak również z niedoborami i stratą energii związanymi z przestawieniem metabolizmu noworodka na samodzielne tory. Warto pamiętać, że smółka to pierwsze stolce o barwie ciemnooliwkowej i konsystencji plasteliny. Składają się one ze złuszczonych nabłonków i wydalin jelitowych nagromadzonych w okresie przed urodzeniem.
Pamiętajmy także, że skóra noworodka jest niezwykle cienka, delikatna i łatwo ulega uszkodzeniu. W pierwszych kilku dniach może się szybko wysuszać oraz złuszczać. Należy zatem pamiętać o natłuszczaniu skóry noworodka po każdej kąpieli, szczególnie w fałdach skórnych, gdzie szybko robi się zaczerwieniona, obrzmiała, a nawet może się sączyć.
Ty też jesteś ważna
Pamiętaj, że w domu musisz zapewnić sobie maksimum wygody. Wiele czasu będzie wymagało karmienie i pielęgnacja dziecka – każda para rąk do pomocy szczególnie w pierwszych dniach jest wtedy na wagę złota. Możesz być pewna, że jak większość kobiet bardzo szybko dojdziesz do siebie po porodzie, laktacja ustabilizuje się i będziesz sobie doskonale radziła sama. Na razie zadbaj o wygodne miejsce do karmienia, przygotuj również kącik do przewijania, co ułatwi ci zabiegi pielęgnacyjne przy noworodku. Ważne, abyś miała stałe miejsce do położenia dziecka i ustawienia tacy z najpotrzebniejszymi rzeczami oraz ułożenia pieluch. Zadbaj o to, by wszystkie kosmetyki dla malucha, których używasz, mały atesty Państwowego Zakładu Higieny, Instytutu Matki i Dziecka lub Centrum Zdrowia Dziecka.
Pierwsze dni po urodzeniu dziecka to dopiero początek długiej drogi związanej z wychowaniem malucha. Ale są to dni bardzo ważne zarówno dla was, jak i dla waszej pociechy. Z pewnością dacie sobie ze wszystkim radę.
Ewa Podsiadły-Natorska
Korzystałam z książki:
„Pierwszy rok razem”, Barbara Kowalewska-Kantecka, Instytut Matki i Dziecka
Ta strona używa plików cookies w celu świadczenia Państwu usług na najwyższym poziomie.
Więcej szczegółów w naszej