`Chodzi mi o to, aby język giętki powiedział wszystko, co pomyśli głowa` – to znany cytat z `Beniowskiego` Juliusza Słowackiego. Dobrze byłoby również, gdyby te myśli udało nam się bezbłędnie spisać. Ale polski jest bardzo trudnym językiem. Dlatego wielu Polaków nigdy nie poznaje go na tyle dobrze, aby nie popełniać błędów. Inna sprawa, że wiele pomyłek utrwalanych jest w środkach masowego przekazu czy też w zwykłej, codziennej komunikacji. Oto, jak się mylimy.
Obie formy w języku polskim nie istnieją! Jedynymi poprawnymi formami czasowników są bezokoliczniki: wziąć i włączać. Jeśli w tym pierwszym przypadku kiedyś się zawahasz, pomyśl, że rzeczownik od "wziąć" brzmi "wzięcie" a nie "wzięście". Z kolei mamy "włącznik" a nie "włancznik". O błędach typu: "poszłem" czy "wzięłem" lepiej w ogóle nie pisać, bo aż strach pomyśleć, że ktoś używa tych form
To typowy pleonazm, czyli wyrażenie, w którym obie części wypowiedzi znaczą to samo – podobnie jak `masło maślane`, `cofać się do tyłu` `akwen wodny`, `fakt autentyczny` czy `spadać w dół`. Oba wyrazy mają identycznie znaczenie, należy więc używać ich wymiennie (albo `tylko` albo `wyłącznie`). Jest to błąd tego samego typu co „okres czasu”.
- polubieć – prawidłowo: polubić (nieprawidłową formą jest także `lubiał` zamiast `lubił`)
- łabądź – prawidłowo: łabędź
- orginalny, orginał – prawidłowo: oryginalny, oryginał
- klijent – prawidłowo: klient
- tylni – prawidłowo: tylny.
Ewa Podsiadły-Natorska
Nieprawidłowa jest forma mianownikowa w nazwach miesięcy przy podawaniu dat. `Pierwszy sierpień` jest tak samo błędny, jak `drugi styczeń`, `piąty luty`, `dwudziesty maj`. Prawidłowa jest forma dopełniaczowa (kogo? Czego?) – stycznia, lutego, marca, kwietnia… Mamy zatem `pierwszy sierpnia`, nie `pierwszy sierpień`.
- wogóle, wogle – prawidłowo: w ogóle
- na dworzu – prawidłowo: na dworze
- karnister – prawidłowo: kanister
- adres zamieszkania – prawidłowo: miejsce zamieszkania albo adres
- w cudzysłowiu – prawidłowo: w cudzysłowie
Jedno z częstszych wyrażeń, stosowanych zwłaszcza w mowie potocznej. Niepoprawne. Jedyne prawidłowe formy to: `w każdym razie` lub `bądź co bądź`. Po połączeniu tych dwóch wyrażeń powstał jeden z popularniejszych polskich błędów językowych. Natomiast w sytuacjach oficjalnych lepszą formą jest `w każdym razie`.
To kolejny częsty błąd językowy w naszym języku. Takie stwierdzenie jest nieprawidłowe, sugeruje bowiem, że w tym zdaniu najmniejsza jest linia. Tymczasem sens takiego wyrażenia jest inny, a jedyna prawidłowa forma brzmi: `poszedł po linii najmniejszego oporu`. Chodzi tutaj o najmniejszy opór, a nie – jak zauważyliśmy – o wspomnianą najmniejszą linię.
Stosujemy ten zwrot równie często, co `dzień wczorajszy` oraz `dzień jutrzejszy`. Niepotrzebnie. Poradnia językowa Uniwersytetu Gdańskiego tłumaczy, że połączenie `w dniu dzisiejszym` jest nacechowane oficjalnością i pojawić się może jedynie w tekstach oficjalnych, urzędowych, choć nie można zapomnieć, że słowniki poprawnej polszczyzny przestrzegają przed konstrukcją `dzień dzisiejszy`. Takich zwrotów wolno używać tylko w szczególnych przypadkach (w tekstach nacechowanych oficjalnością), a i tak lepiej zdecydować się na `dzisiaj`, `wczoraj` i `jutro`.
Nie piszemy ani z dużej, ani z wielkiej litery. Piszemy zawsze `dużą literą` albo `wielką literą` i tylko te dwie formy są poprawne. Polski językoznawca Mirosław Bańko dla Poradni językowej PWN zauważa również, że wydawnictwa normatywne akceptują rzadko spotykany wariant `od dużej (wielkiej) litery`. Zazwyczaj wyrażenie to spotykamy jednak w innej funkcji.
Liczba domów. Słowo `liczba` dotyczy każdego policzalnego rzeczownika – mówi zatem o liczbie miejsc, gatunków, osób, samochodów. Ale już rzeczowniki niepoliczalne łączą się ze słówkiem `ilość`, dlatego mamy ilość pieniędzy, mąki, wody. Nie należy ich traktować jako synonimy.
Kolejna forma nieprawidłowa w języku polskim. Mówimy: `napotkać trudności`, a nie `na trudności`. Dlaczego? Bo napotykamy: kogo lub co? Forma `napotkać na` poprawna jest tylko w przypadku miejsca: np. `napotkałem na drodze`.
Częsty błąd językowy. Prawidłowa jest forma: `tę rzecz`, tak samo jak `widzę tę dziewczynę`, a nie `tą dziewczynę`. Warto wiedzieć, że zaimek wskazujący `ta` przyjmuje w bierniku postać `tę` (postać „tą” jest formą narzędnika).