Zmęczenie jest naturalną reakcją organizmu na przepracowanie, nadmiar emocji, stres czy osłabienie. Gdy kończą się nam rezerwy energetyczne, słabniemy, mamy trudności z koncentracją, chce nam się spać. Zmęczenie może być ośrodkowe, czyli ogólne albo obwodowe, inaczej mięśniowe, spowodowane intensywnym i/lub długotrwałym wysiłkiem fizycznym. Zdarza się jednak, że zmęczenie pojawia się stale, nie mijając nawet pomimo odpoczynku, utrudniając czy nawet uniemożliwiając funkcjonowanie i powodując obniżenie formy fizycznej oraz psychicznej.
Opowiada o tym 23-letnia Beata z Kielc. `Od jakiegoś czasu ciągle chodzę jak śnięta. Spałabym po dwanaście godzin, ale nawet to nie sprawia, że tryskam energią. Jestem bardzo zmęczona i już koło południa tracę wszystkie siły. Studiuję i zastanawiam się, gdzie może leżeć przyczyna`.
To może być choroba
Ciągłe zmęczenie nie zawsze oznacza chorobę. Może być skutkiem przepracowania, nudy, nieodpowiedniej diety (duże ilości żywności przetworzonej, słodycze, nadmiar alkoholu, fast foody), a nawet braku dopływu świeżego powietrza. Zdarza się też, że ospałość i brak energii to skutek przyjmowania niektórych leków, również tych stosowanych bez recepty. Warto także wiedzieć, że zmęczenie bywa reakcją organizmu na brak witamin i składników odżywczych.
- Jeśli senność dopadnie cię w pracy, wstań zza biurka, porozciągaj się, zaczerpnij świeżego powietrza, przespaceruj się po korytarzach;
- Każdego dnia wygospodaruj czas na odpoczynek;
- Wietrz mieszkanie, szczególnie przed snem;
- Jeśli tego potrzebujesz, utnij sobie drzemkę w ciągu dnia, ale nie dłuższą niż ok. 20 minut;
- Regularnie ćwicz. Umiarkowana aktywność fizyczna sprawia, że zyskujesz energię, zmęczenie mija, a humor ci się poprawia.
EPN
- Fizyczne i psychiczne zmęczenie doprowadzające do długotrwałego, ekstremalnego wyczerpania i chorób;
- Bóle mięśni w całym ciele (uczucie jak przy grypie), stawów, głowy, gardła;
- Niespokojny sen.
Zespołowi chronicznemu zmęczenia mogą też towarzyszyć alergie, problemy z trawieniem, dreszcze i poty nocne, bolesne węzły chłonne, bóle w klatce piersiowej, zaburzenia widzenia, wrażliwość na pokarmy, zawroty głowy, drażliwość, lęki, ataki paniki, wahania nastroju, depresje.
Kiedy po pomoc?
Do lekarza warto pójść, jeśli zmęczenie utrzymuje się przez długi czas i zaczyna utrudniać funkcjonowanie. Niepokojący jest zwłaszcza stan, gdy nie czujemy się wypoczęci po okresie relaksu. Zacznij od lekarza rodzinnego, który zleci badania, by wykluczyć lub zdiagnozować chorobę. Natomiast w przypadku obniżonego nastroju pomyśl o zgłoszeniu się do psychologa lub psychiatry, który pomoże ci ustalić przyczynę obniżenia sprawności umysłowej i wynikającego z niego ciągłego zmęczenia. Lekarz może również zaproponować stosowanie leków, które pomogą ci wrócić do formy. Leczenie polega na łagodzeniu objawów z jednoczesnym badaniem przyczyn, które ten stan podtrzymują.
Lecz bywa też objawem wielu chorób i nie należy go lekceważyć. Schorzenia, którym towarzyszy osłabienie oraz zmęczenie, to m.in. anemia, problemy z tarczycą, mięśniami, cukrzyca, toczeń, białaczka, zapalenie wątroby, AIDS, choroby płuc czy nerek. Często występuje często w połączeniu z innymi symptomami, takimi jak np. zmiany nastroju (niepokój, depresja, zaburzenia snu), może być też objawem braku odporności albo kłopotów z oczami – zdarza się bowiem, że schorzenia wzroku mylimy ze zmęczeniem całego organizmu.
Około 50 proc. osób cierpiących z powodu zespołu przewlekłego zmęczenia leczyło się w przeszłości psychiatrycznie.
Zespół chronicznego zmęczenia
Jeśli zaczynasz mieć problemy z pamięcią i koncentracją, nękają cię częste bóle głowy oraz mięśni i czujesz się permanentnie wycieńczona, może to świadczyć o chorobie, jaką jest zespół chronicznego (przewlekłego) zmęczenia. Osoby cierpiące na tę dolegliwość odczuwają często zmęczenie czy wręcz wyczerpanie nawet w czasie wykonywania prostych codziennych czynności. Diagnozuje się ją, jeśli objawy utrzymują się przez ponad pół roku. Są to:
- Zmęczenie wymuszające obniżenie poziomu dotychczasowych aktywności;
- Złe samopoczucie;
Najlepszy sposób postępowania w przypadku zespołu przewlekłego zmęczenia polega na ułożeniu wspólnie z terapeutą programu odpowiednio ustalonych ćwiczeń, które pomogą stopniowo zwiększać aktywność. Ważne jest, by równocześnie z planem ćwiczeń wprowadzić zrównoważoną dietę. Pomóc mogą też: ziołolecznictwo (rudbekia, jeżówka, lukrecja, rozmaryn, dzika róża), homeopatia, tai chi.
Co jeszcze możesz zrobić?
- Unikaj długotrwałego stresu, który przyczynia się do rozwoju wielu groźnych chorób. Pomyśl o zmianie pracy, jeśli to ona pogarsza twój nastrój;
- Stosuj techniki relaksacyjne – może być to czytanie książek, słuchanie spokojnej muzyki, drzemka, joga, masaż. Rób to, co sprawia ci przyjemność;