Jestem uzależniona od zakupów

Terapeutka zaznacza, że uzależnienia to choroba emocji. „Zakupy dają pozytywne wzmocnienie. To znaczy, że w sklepie, w trakcie ich dokonywania, samopoczucie się poprawia, ale tylko na krótko. W miejsce euforii szybko pojawia się poczucie winy i wstydu. Tak działa każde uzależnienie” – wyjaśnia. I dodaje, że wbrew pozorom nie jest to nieszkodliwe uzależnienie, ma ono bowiem konsekwencje nie tylko finansowe, lecz także społeczne i zdrowotne.

Jak leczy się zakupoholizm?

Sylwia Dereń tłumaczy, że w terapii zakupoholizmu nie chodzi o to, by osoba uzależniona całkowicie zrezygnowała z chodzenia do sklepu. Pierwszym krokiem jest natomiast uświadomienie sobie, że mamy problem i wyrażenie chęci skorzystania z fachowej pomocy. „W przypadku każdego uzależnienia terapia zaczyna się od zdiagnozowania obszaru wypełnionego przez kompulsywne zachowania. Następnie odkrywamy wspólnie nowe, konstruktywne emocje” – mówi terapeutka.

„Działanie tego typu staje się rytuałem mającym zapewnić polepszenie nastroju. Zaburzenie to łączy się z obsesyjnymi myślami i fiksacjami lękającymi osobę uzależnioną wymykającymi się racjonalizacji. Obsesjom towarzyszy magiczna podświadoma udręka. Dokonanie zakupów powoduje u osób uzależnionych poczucie wypełnienia. Jest ono jednak częściowe i pozorne, gdyż po zakończeniu czynności pustka powraca” – czytam w pracy „Płeć a zakupoholizm”, z której wynika, że zgodnie z badaniami problem uzależnienia od zakupów w większym stopniu dotyka kobiety niż mężczyzn.

Zakupoholizmowi sprzyja ponadto fakt, że posiadanie niektórych przedmiotów – markowych ubrań czy modnych gadżetów – staje się wyznacznikiem pozycji społecznej oraz przynależności do określonej grupy. „W umyśle osoby uzależnionej pojawia się często przekonanie, że zakupy to zachowanie prestiżowe. W ten sposób podnosi sobie samoocenę” – mówi Sylwia Dereń z Kliniki Terapii Uzależnień Nadzieja.

W zakupoholizmie niezwykle ważna jest silna wolna. Zacząć można od spłacenia długów, zrezygnowania z kart kredytowych i wyznaczenia bliskiej osoby, która będzie kontrolowała nasze finanse. Dobrym pomysłem jest płacenie za zakupy wyłącznie gotówką oraz unikanie wyprzedaży. Ponadto bardzo ważna jest pomoc rodziny i przyjaciół znających problem. „W programie terapii dajemy jeszcze dodatkowe wsparcie, które ułatwia życie po wyjściu z kliniki. To na przykład nauka organizowania sobie wolnego czasu tak, by tych pokus unikać. Jeśli widzę, że komuś brakuje asertywności, to przeprowadzam odpowiednie warsztaty” – zaznacza Sylwia Dereń.

Oto wpis jednej z internautek: „Z szału kupowania wyleczyło mnie przestawienie z ilości na jakość. Nadszedł taki czas, że zaczęłam bezwzględnie przyglądać się wykończeniu, tkaninie, szyciu, a co za tym idzie – doskonałemu leżeniu na ciele. Trudno znaleźć rzeczy spełniające te wymogi, a jeśli już, to swoje kosztują i z powodu ceny nie stać mnie na kupowanie takich rzeczy codziennie. Kupuję mniej, ale za to te zakupy są dla mnie bardziej satysfakcjonujące i zbawienne dla przestrzeni mieszkania”.

Ewa Podsiadły-Natorska

Korzystałam z:

„Płeć a zakupoholizm”, Magdalena Makarewicz, Marta Piechota, Wioleta Story, Weronika Wadowska, Wyższa Szkoła Ekonomii i Innowacji w Lublinie, „Innowacje psychologiczne” 2012, tom 1, numer 1

Ciekawostką jest fakt, że osoby uzależnione, niezależnie od nałogu, w który wpadły, potrafią znakomicie racjonalizować swoje zachowanie. Jak to działa w przypadku zakupoholików? „Doskonale widać to na przykładzie kupowania sprzętu elektronicznego. Pojawiają się coraz nowocześniejsze urządzenia, więc przekonujemy siebie i innych, że nie chcemy zostać w tyle. Z kolei w przypadku zabawek dla dzieci można też tłumaczyć, że przecież nie kupujemy niczego dla siebie” – tłumaczy Sylwia Dereń z Kliniki Terapii Uzależnień Nadzieja w Siedlcu pod Wrocławiem.

Podświadoma udręka

W 2001 roku Amerykańskie Towarzystwo Psychologiczne (APA) zaliczyło natręctwo kupowania do zaburzeń osobowości obsesyjno-kompulsywnej, ponieważ jego cechą charakterystyczną jest kompulsywność, czyli pociąg do określonych zachowań, które służą raczej zlikwidowaniu złego samopoczucia niż osiągnięciu przyjemności i satysfakcji.