Można powiedzieć, że jeśli pracodawca na czas wypłaca ci pensję, jesteś szczęściarą – statystyki nie są bowiem optymistyczne. Okazuje się, że polscy pracodawcy są winni swoim pracownikom grube miliony złotych. Z danych Głównego Inspektoratu Pracy wynika, że właściciele firm nie płacą, bo nie mają pieniędzy – gdy firmie brakuje płynności finansowej, zaczynają pojawiać się zaległości. Ma to związek głównie z pogarszającą się sytuacją ekonomiczną.
Co robi pracownik, gdy szef mu nie płaci? Jeśli sytuacja ma miejsce po raz pierwszy, zwykle przyjmujemy to do wiadomości i cierpliwie czekamy. Taki niefortunny stan rzeczy może się jednak przedłużyć. Jeżeli szef nie spłaci zaległości, jego dług wobec pracowników może zacząć się zwiększać. Spłata zadłużenia staje się coraz trudniejsza, szczególnie jeśli firmie brakuje pieniędzy. W najtrudniejszym położeniu jest jednak pracownik, któremu zaczyna brakować środków do życia, szczególnie jeśli nie ma innych źródeł dochodu. Co wtedy?
Najbogatsi Polacy - kim są i na czym się dorobili?
Zanim sięgniesz po możliwości prawne, spróbuj dogadać się z pracodawcą. To bardzo ważne – szef musi wiedzieć, że obecna sytuacja jest dla ciebie nie do zaakceptowania i nie możesz być pozbawiona dochodu. Jeśli przełożony ci nie płaci, a ty nie interweniujesz, dajesz mu ciche przyzwolenie na niewypłacanie ci pensji w terminie. Spróbuj wyegzekwować od pracodawcy zobowiązanie dotyczące spłaty zadłużenia. Przykład: wypłacanie pensji w ratach jest niezgodne z prawem, jeżeli jednak firma jest w krytycznej sytuacji i chcesz iść szefowi na rękę, możesz zgodzić się na takie rozwiązanie – z zastrzeżeniem, że robisz to jednorazowo. Lepiej dostać pensję w kilku ratach niż bez końca czekać na zaległą pensję.
Pamiętaj: termin, miejsce i sposób wypłaty wynagrodzenia (gotówka, na konto) powinny być określone w regulaminie, umowie o pracę albo w innych przepisach. Wynagrodzenie musi być wypłacone nie później niż do dziesiątego dnia następnego miesiąca. Jeśli ustalony dzień wypłaty jest dniem wolnym, szef powinien wypłacić ci pensję w dniu poprzedzającym.
Państwowa Inspekcja Pracy zwraca uwagę, że cechą stosunku pracy jest otrzymywanie wynagrodzenia, czyli odpłatność. Pracodawca na żądanie pracownika jest zobowiązany udostępnić mu do wglądu dokumenty, na podstawie których zostało obliczone jego wynagrodzenie.
Fot. Thinkstock
Jeśli skarga złożona do PIP-u nie przyniesie spodziewanych efektów, złóż pozew do sądu pracy. W sprawach roszczeń postępowanie jest wolne od opłat sądowych do kwoty 50 tys. zł. Możesz żądać odsetek ustawowych, które nalicza się od pierwszego dnia zwłoki. Twoim prawem jest również zażądanie naprawienia szkody, do której doszło w wyniku niewypłacenia ci pensji na czas. Pozew możesz złożyć zarówno, jeśli jeszcze pracujesz, jak i w sytuacji, gdy umowę o pracę rozwiązano.
Gdy wartość przedmiotu sporu wynosi do 75 tys. zł, pozew składa się do sądu rejonowego (pracy).
Gdy wartość przedmiotu sporu przekracza 75 tys. zł, pozew składa się do sądu okręgowego (pracy).
Fot. Thinkstock
Specjaliści ds. rynku pracy radzą, aby w patowej sytuacji zwrócić się do pracodawcy na piśmie. Warto tak zrobić szczególnie wtedy, gdy szef nie chce z tobą rozmawiać. W takim piśmie powinnaś napisać, że obecna sytuacja jest dla ciebie nie do zaakceptowana oraz że żądasz wypłaty zaległego wynagrodzenia. Dokument przygotuj w dwóch jednobrzmiących egzemplarzach – jeden złóż w sekretariacie, drugi zostaw sobie (warto poprosić sekretarkę bądź osobę odbierającą pismo o potwierdzenie, że je przyjęła). W piśmie możesz poinformować pracodawcę, że w przypadku dalszej zwłoki z wypłatą wynagrodzenia skorzystasz z możliwości prawnych.
Jeżeli szef permanentnie uchyla się od płacenia, unika rozmów z podwładnymi, a jego zaległości narastają, złóż skargę do PIP-u. Inspektorzy informują, że jeśli pracodawca nie wypłaca w ustalonym terminie wynagrodzenia, wysokość pensji bezpodstawnie obniża albo dokonuje bezpodstawnych potrąceń, popełnia wykroczenie, za co może dostać grzywnę od 1 tys. nawet to 30 tys. zł. Uwaga! Inspektor pracy nie ujawni faktu złożenia skargi, chyba że zgłaszający skargę wyrazi na to pisemną zgodę. Jeżeli zwracałaś się do pracodawcy na piśmie, dołącz kserokopię do dokumentów.
Inspektor pracy może: nakazać twojemu przełożonemu wypłatę wynagrodzenia w drodze decyzji administracyjnej; skierować do pracodawcy wystąpienie pokontrolne o naliczenie i wypłacenie należnej pensji; wszcząć postępowanie egzekucyjne (w przypadku braku realizacji decyzji nakazującej wypłatę świadczenia na rzecz pracownika); powiadomić inne organy ścigania (np. ZUS albo urząd skarbowy) o nieprawidłowościach stwierdzonych podczas kontroli; skierować zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa do prokuratury.
15 seksownych zawodów: Ta praca gwarantuje powodzenie!
Ważne! Wszystkie powyższe działania inspektor pracy podejmuje bez udziału pracownika; wystarczy skierowanie podpisanej skargi do PIP-u. Więcej informacji oraz adresy oddziałów znajdziesz tutaj: www.pip.gov.pl. Poprzez stronę internetową możesz również złożyć e-skargę.
Fot. Thinkstock
Dotyczy sytuacji, gdy u pracodawcy stwierdza się niewypłacalność (szczegóły znajdziesz tutaj: www.fgsp.gov.pl). Niewypłacalność stwierdza się, gdy: firma ogłosi upadłość; organ ewidencyjny wykreśli pracodawcę będącego osobą fizyczną z Ewidencji Działalności Gospodarczej; firmie brakuje pieniędzy wskutek faktycznego zaprzestania działalności (trwającego dłużej niż dwa miesiące). Fundusz wypłaci ci m.in. wynagrodzenie za pracę czy wynagrodzenie za czas urlopu wypoczynkowego, ważne jest jednak, kiedy zaległości powstały, w jaki sposób oraz jak długiego okresu dotyczą.
Fot. Thinkstock
Bez zachowania okresu wypowiedzenia. Oświadczenie pracownika o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia powinno nastąpić na piśmie, z podaniem przyczyny jej rozwiązania. Jeśli rozwiążesz umowę w tym trybie, przysługuje ci odszkodowanie w wysokości wynagrodzenia za okres wypowiedzenia.
W ostateczności pracownik ma prawo powiadomić policję albo prokuraturę o podejrzeniu popełnienia przestępstwa. Decyzję o wszczęciu postępowania podejmuje prokurator po analizie materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie. Pracownik ma w tym przypadku status pokrzywdzonego i przysługuje mu zażalenie na każde postanowienie wydane przez prokuratora.
Uwaga! Umowa-zlecenie albo o dzieło podchodzą pod Kodeks cywilny. Wtedy sprawę kieruje się od razu do sądu.
7 rzeczy, których nauczy Cię pierwsza praca
RAF