W naszym kraju ponad 10 mln osób nosi okulary. Suche powietrze, dym z papierosów, spaliny, godziny spędzone przed komputerem i telewizorem bardzo szkodzą naszym oczom. A przecież wzrok to nasz najcenniejszy zmysł, dlatego powinniśmy o niego szczególnie dbać. Oczom można pomóc, odpowiednio modyfikując dietę. W naszym codziennym jadłospisie powinny znaleźć się składniki niezbędne do ich prawidłowego funkcjonowania.
Witamina A
Żeby długo cieszyć się dobrym wzrokiem, należy przede wszystkim zadbać o to, żeby organizmowi dostarczać witaminy A. Jej brak może doprowadzić m.in. do „kurzej ślepoty”, która objawia się zaburzeniami widzenia w warunkach słabego oświetlenia. Jeśli w menu znajdzie się witamina A, ryzyko zwyrodnienia plamki żółtej oka zmniejszy się aż o połowę! Poza tym regularne spożywanie tej witaminy pobudza produkcję specjalnego śluzu nawilżającego oko. Należy spożywać przede wszystkim warzywa oraz owoce bogate w beta-karoten, czyli prowitaminę A, która w organizmie przekształca się w witaminę A – ma ona zdolność zwalczania wolnych rodników, które szkodzą oczom. Które produkty mają jej najwięcej? Przede wszystkim marchew, pomidory, brokuły, morele, brzoskwinia, mango, szpinak, szczaw, botwina, czerwona papryka, dynia, cykoria i papaja. Niezbędny jest także tłuszcz, dlatego w naszej kuchni nie powinno zabraknąć oleju czy oliwy z oliwek. Witaminę A można również znaleźć w wątróbce, maśle, margarynie, rybach, pełnotłustym mleku czy żółtku jaja, gdzie występuje w postaci retinolu.
Witaminy C i E
Jednak dla prawidłowego funkcjonowania wzroku niezbędne są także inne witaminy, m.in. C i E. Ta pierwsza potrzebna jest do procesu fotosyntezy kolagenu, który zapewnia trwałość naczyń krwionośnych oka. W przypadku jej braku może dojść do krwotoków i wylewów przedspojówkowych. Witamina C występuje m.in. w cytrusach, porzeczkach, truskawkach, kiwi, winogronie i ziemniakach. Z kolei witamina E zwiększa wchłanianie beta-karotenu w jelicie cienkim, co ma wpływ na przyswajenie witaminy A. Można ją znaleźć – podobnie jak witaminę A – w produktach pochodzenia zwierzęcego, czyli mięsie, podrobach, nabiale i warzywach takich, jak orzechy, marchew, brokuły, szpinak i soja. Z osobnego tekstu dowiesz się, gdzie szukać witamin o tej porze roku. Pamiętaj jednak, że z dostarczaniem organizmowi witamin nie należy jednak przesadzać – jeśli chodzi o wzrok, hiperwitaminoza może być równie niebezpieczna jak awitaminoza. W przypadku uzupełniania niedoborów witamin A, C i E z suplementacji, należy najpierw skontaktować się z lekarzem.
Antocyjany
Żeby przez długie lata cieszyć się dobrym wzrokiem, same witaminy nie wystarczą. Niezbędne są również tzw. antocyjany, czyli naturalne, rozpuszczalne w wodzie barwniki występujące w owocach i warzywach. Dlatego śmiało sięgajmy po jagody, aronię, żurawinę, winogrona, borówkę, truskawkę, wiśnie i czerwoną kapustę. Te produkty poprawiają jakość widzenia u osób krótkowzrocznych. Antocyjany chronią także naczynia krwionośne, usprawniają przepływ krwi w nich i pobudzają wytwarzanie rodopsyny – dzięki niej widzimy po zmroku. Mają również działanie przeciwzapalne i przeciwbakteryjne. Innymi naturalnymi barwnikami, które mają bardzo duże znaczenie dla oczu, są karotenoidy. To przede wszystkim luteina i zeaksantyna. Zapobiegają one m.in. zaćmiu czy zwyrodnieniu plamki żółtej. Barwnik luteina występuje przede wszystkim w białku jaja kurzego i w komórkach tłuszczowych. Z kolei zeaksantyna znajduje się głównie w roślinach zbożowych (kukurydza), zielonym groszku oraz szpinaku.
Kwasy tłuszczowe
Oczom potrzebne są również kwasy tłuszczowe omega-3. Dlatego należy spożywać tłuste ryby, takie jak łosoś, makrela, tuńczyk, śledź, a także oleje roślinne – olej słonecznikowy, lniany i rzepakowy. Przyszłe mamy powinny pamiętać, że kwasy omega-3 biorą udział w rozwoju siatkówki oka u płodu. Co więcej, ich spożywanie pozwala złagodzić objawy zespołu suchego oka, a także chroni przed jaskrą, ponieważ obniża ciśnienie śródgałkowe. Wzrok będzie dobry przez długie lata, jeśli zaczniesz jeść pieczywo pełnoziarniste i będziesz unikać produktów light, ponieważ oczy potrzebują tłuszczu. Smaruj pieczywo masłem lub margaryną (uważaj jednak, bo niektórzy nie mogą spożywać margaryny!), a do warzyw dolewaj olejów roślinnych. Nabiał nie jest dobrym źródłem witaminy A.
Minerały
Dla oczu niezbędne są minerały – mangan, selen i cynk. Ten ostatni bierze udział w wytwarzaniu rodopsyny. Rodopsyna potęguje także działanie enzymów usuwających wolne rodniki oraz umożliwia wykorzystanie zapasów witaminy A, które zbierają się w wątrobie. Selen, miedź i mangan także wymiatają wolne rodniki. Ponadto, miedź utrzymuje wiązania kolagenowe, co zapewnia trwałość naczyń krwionośnych oka. Cynk można znaleźć przede wszystkim w nasionach strączkowych (grochu i fasoli), kaszy gryczanej, owocach morza, orzechach, produktach zbożowych, mięsie i rybach. Z kolei selen znajdziesz w kukurydzy, orzechach i rybach. Manganu szukaj przede wszystkim w czarnej herbacie, orzechach i syropie klonowym.
Prawidłowa dieta nie tylko chroni wzrok, ale także pomaga uporać się ze zmęczonymi oczami. Odpowiedni dobór składników odżywczych i witamin zapobiega m.in. zaczerwienieniu, łzawieniu, szybszemu męczeniu, puchnięciu oka czy uczuciu piasku pod powieką.
Julia Wysocka
Zobacz także:
Jeśli bolą cię oczy i masz słaby wzrok, zacznij uprawiać gimnastykę wzroku.
Jesteśmy o krok od okulistycznej rewolucji!
Naukowcy są na tropie opracowania metody sztucznego widzenia.