To przełomowy sposób podejścia do odchudzania, który opiera się o informacje zapisane w DNA. Genodieta, jak wskazuje jej nazwa, bazuje na indywidualnym profilu genetycznym człowieka. W DNA umieszczone są bowiem takie informacje jak, między innymi, czynniki ryzyka chorób cywilizacyjnych, nietolerancje niektórych składników pokarmowych czy zdolność do metabolizowania substancji odżywczych. A, jak odkryli naukowcy, ustalenie indywidualnego profilu genetycznego pozwala skomponować dietę, która minimalizuje prawdopodobieństwo rozwoju wielu zaburzeń, umożliwia zachowanie pożądanej masy ciała oraz poprawia jakość i długość życia.
– Obecnie możemy powiedzieć, że dany gen, jeśli jest w takim albo w takim wariancie w organizmie, zwiększa bądź zmniejsza ryzyko występowania nadwagi, otyłości, chorób układu krążenia czy procesów zapalnych w naszym organizmie – mówi dr Katarzyna Okręglicka agencji informacyjnej Newseria Lifestyle.
Testy genetyczne
Test służący ustaleniu genodiety jest prosty, nieinwazyjny i bezbolesny. Jedną z firm, która zajmuje się opracowywaniem testów genetycznych, jest DF Medica Polska. To dystrybutor uznanej włoskiej firmy DF MEDICA s. r. l., która specjalizuje się w badaniach i działalności w sektorze zdrowia oraz wellness. W bogatym portfolio firmy można znaleźć produkty oraz usługi bazujące na analizie DNA, których celem jest zapobieganie chorobom – ich wczesne diagnozowanie i leczenie.
Testy genetyczne pozwalają również stwierdzić wrodzone nietolerancje i nadwrażliwości na pewne składniki pokarmowe, np. gluten, laktozę, sól czy kofeinę. To ważne, ponieważ wymienione substancje mogą wywoływać niepożądane objawy, a w dłuższej perspektywie przyczynić się nawet do rozwoju poważnych zaburzeń metabolicznych. Eliminacja zawierających je pokarmów poprawia samopoczucie i jakość życia dbających o zdrowie i linię osób.
Badanie próbek
Próbki DNA bada się ponadto pod kątem metabolizmu węglowodanów, tłuszczów oraz innych substancji odżywczych, co jest szczególnie pomocne osobom, którym zależy na utracie masy ciała albo przeciwnie – na przybraniu na wadze.
– Ocena profilu genetycznego pozwala na to, żeby pokazać w najbardziej zbliżony sposób, ile indywidualnie potrzebujemy danego składnika, czy to białek, tłuszczów, węglowodanów, witamin, szczególnie tych o charakterze przeciwutleniającym. Do tego zestawu genów dostosowujemy odpowiednią ilość i jakość poszczególnych składników odżywczych, którą dostarczamy z pożywieniem czy też z napojami – wyjaśnia dr Katarzyna Okręglicka.
Podczas wykonywania testu z jamy ustnej pobiera się wymaz zawierający komórki nabłonkowe, których DNA służy do ustalenia profilu genetycznego danego pacjenta. Badania te polecane są zarówno dorosłym, jak i dzieciom.
U podstaw nutrigenomiki
Choć genodieta karierę robi teraz, to nutrigenomika nie jest niczym nowym. Chodzi o dział nauki zajmujący się badaniem wpływu składników żywności na regulację ekspresji genów, które mogą warunkować m.in. występowanie stanu zdrowia lub konkretnej choroby. Jednym z celów nutrigenomiki jest opracowanie indywidualnej diety zmniejszającej ryzyko wystąpienia danej choroby, zbicia nadwagi (albo zwiększenia masy ciała) i poprawiającej ogólny stan zdrowia.
Nutrigenomika jest nauką interdyscyplinarną obejmującą genetykę, żywienie molekularne, biologię molekularną, farmakogenomikę, medycynę molekularną i bioinformatykę. A wiedza o czynnikach ryzyka rozwoju konkretnych chorób dietozależnych umożliwia zmianę nawyków żywieniowych ograniczającą prawdopodobieństwo zachorowania na te dolegliwości.
– Jeżeli już doszło u nas do powstania danej choroby, bo jednak nasz sposób żywienia nie był najzdrowszy, zmiana stylu życia i żywienia na ten prawidłowy skutkuje tym, że minimalizujemy szkody i wydłużamy czas życia – tłumaczy dr Okręglicka.
Ludzie są różni
Niewątpliwą zaletą genodiety jest fakt, że nie ignoruje ona założenia – jak większość jadłospisów – że każdy człowiek jest inny. To bardzo ważne, ponieważ badania dowodzą, że istnieje silny związek pomiędzy DNA a sposobem reagowania naszego organizmu na odżywianie i ćwiczenia. Analiza predyspozycji genetycznych pozwala więc ustalić, co dla konkretnej osoby jest najlepsze i będzie najefektywniejsze w walce o szczupłą sylwetkę i zdrowie.
Próbka DNA wystarczy, by dietetyk odkrył, w jaki sposób organizm radzi sobie ze spalaniem tłuszczów i węglowodanów, a także, jakie aktywności fizyczne są w danym przypadku najodpowiedniejsze. U niektórych osób organizm lepiej wykorzystuje energię pochodzącą z węglowodanów, a u niektórych – z tłuszczów. Dzięki tej wiedzy można ustalić, czy dla danej osoby korzystniejsza będzie dieta bogata w warzywa i owoce, w ryby i oleje czy może w produkty pełnoziarniste i nabiał.
O tym, że genodieta jest skuteczna, świadczą badania przeprowadzone w Stanach Zjednoczonych. Od 100 ochotniczek pobrano wymaz z wewnętrznej strony policzka, który następnie został przetestowany pod kątem interesujących naukowców genów. Co się okazało? Otóż kobiety stosujące dopasowaną do siebie dietę straciły średnio 5,3 proc. masy ciała, podczas gdy te, które odchudzały się niezgodnie ze swoim genotypem, dwa razy mniej (2,3 proc.).
Genetyczny program utraty wagi oferowany jest w Polsce w niektórych poradniach odchudzania.
Ewa Podsiadły-Natorska