Najpopularniejsi polscy pisarze: Katarzyna Bonda

Interesuje ją ludzki los

Najnowsza powieść pisarki „Okularnik” jest kolejną pozycją z cyklu „Cztery żywioły Saszy Załuskiej” (po „Pochłaniaczu”). Bonda nie kryje, że to jej najbardziej osobista książka – akcję umieściła w Hajnówce, swoim rodzinnym miasteczku położonym na skraju Puszczy Białowieskiej. Jeszcze przed premierą książki zwróciła się do czytelników słowami: „W Okularniku będą tematy niemodne. Boję się trochę, jak go przyjmiecie. Będzie wschód Polski i żadnych celebrytów. Będzie dosyć strasznie. Historycznie (trochę). I upalnie (…). Spróbuję też uchwycić klimat miejscowości, w której obok siebie żyją Polacy i Białorusini. Będą bardzo poważne sprawy. Oczywiście kilka ofiar, zagadka i sekrety (…)”.

W „Okularniku” Bonda porusza temat Żołnierzy Wyklętych. „Historycy mają swoją prawdę, ja mam swoją: ludzki los. Nie ulega wątpliwości, że do pogromu wsi prawosławnej doszło. Nie ulega też kwestii, że ówczesna władza rękami Burego i jego oddziału załatwiła własny interes” – powiedziała portalowi NaTemat.pl.

Jak czytelnicy zareagowali na tę powieść? „Jestem w trakcie czytania, ale nie mogłam wytrzymać, aby nie napisać: mistrzostwo i jak macie wolny weekend i gdzieś blisko księgarnię, to biegnijcie po Okularnika, a na pewno nie będzie to weekend zmarnowany” – to recenzja w portalu lubimyczytać.pl. Entuzjazm niektórych jest jednak umiarkowany. Są i tacy, którzy osiemsetstronicową powieść Katarzyny Bondy uważają za przegadaną. Nie ma jednak wątpliwości, że mamy do czynienia z jedną z najpopularniejszych polskich pisarek ostatnich lat.

Ewa Podsiadły-Natorska

Powrót do normalności był długi i trudny. „Jeszcze jakiś czas pracowałam w mediach, ale nie mogłam już w tę pracę włożyć serca” – przyznała w tej samej rozmowie. Wtedy przyszedł czas na pisanie powieści. Katarzyna Bonda zadebiutowała jako 30-latka w 2007 roku powieścią „Sprawa Niny Frank” (powieść ukazała się cztery lata później pod zmienionym tytułem jako „Dziewiąta runa”). Książka została dobrze przyjęta; otrzymała nominację do Nagrody Wielkiego Kalibru, a wydawnictwo Media Express uznało ją „Debiutem Roku”.

W 2008 roku Bonda wydała „Polskie morderczynie”, dokument-reportaż. Potem „Zbrodnię niedoskonałą”, napisaną wspólnie z Bogdanem Lachem pracę przekrojową poświęconą największym zagadkom kryminalnym ostatnich lat. To pozycja ważna, bo w „Zbrodni niedoskonałej” pojawia się postać profilera policyjnego zajmującego się tworzeniem portretów psychologicznych nieznanych sprawców.

Bonda profilera do polskich kryminałów wprowadziła jako pierwsza. Stworzyła postać Huberta Meyera, który pojawia się w powieściach „Sprawa Niny Frank”, „Tylko martwi nie kłamią” i „Florystka”. A jej kolejne książki zaczęły się coraz bardziej rozrastać. „Tylko martwi nie kłamią” i „Florystka” mają ok. 600 stron zadrukowanych drobną czcionką. A wydany w 2014 roku „Pochłaniacz” – blisko 700.

Gdzie położyć trupa

Bo Katarzyna Bonda znana jest ze swojego zamiłowania do szczegółu. Zanim zacznie pisać, przekopuje się przed stertę dokumentów, spotyka się z ludźmi, podpytuje o wszystko specjalistów. Nie uprawia pisarstwa zza biurka – wszystko musi zobaczyć na własne oczy, temat musi znać gruntownie, od podszewki.

„We Florystce ważne są (…) cmentarze. Rozkładałam mapę i sprawdzałam, ile jest w Białymstoku cmentarzy i ile zajmuje przemieszczanie się między nimi komunikacją miejską. Zawsze zaznaczam na mapie miejsca, które przydadzą mi się do książki. Gdzie mieszka bohater, gdzie położę trupa. Schodziłam cały Białystok w poszukiwaniu inspiracji. Policjanci pomogli mi znaleźć miejsce, gdzie tamtejsi mieszkańcy zabijają się przez powieszenie. Wytłumaczyli mi nawet, że da się stwierdzić na podstawie odległości wisielca od wejścia do parku, jak bardzo samobójca był zdesperowany. Wytłumaczyli, jak się odcina wisielca, ile jest do tego potrzebnych osób” – powiedziała Karolinie Sulej w rozmowie dla „Dużego Formatu”.

W jednym z wywiadów pisarka stwierdziła, że nienawidzi tych wszystkich przygotowań, ale nie wyobraża sobie, by mogła pracować inaczej. Uważa, że powinna oddać do rąk czytelnika produkt jak najlepszej jakości, który przyniesie mu godziwej rozrywki. Dlatego bardzo długo uczyła się pisania – nie tylko jako dziennikarka. Brała udział w kursach kreatywnego pisania, szkoliła się, ćwiczyła. „Pisania, jak każdego zawodu, można się nauczyć” – twierdzi. Dlatego niemal w każdym wywiadzie podkreśla, że pisarz to nie wieszcz, który powinien czekać na pocałunek muzy. Tylko rzemieślnik, który dopiero z czasem może stać się artystą.

„W Polsce nadal uważa się, że pisanie to wyłącznie dar od Boga, i niewiele jest miejsc, gdzie można uczyć się opowiadać (…). Pisanie książek to ciężka, także fizyczna, praca. By napisać kilkaset stron powieści, trzeba mieć naprawdę twardy koniec kręgosłupa, a przy tym pisanie nadal pozostaje działalnością artystyczną (…). Pisarz powinien wciąż się kształcić, rozwijać jako człowiek, zdobywać nowe doświadczenia. Dzięki temu jego książki będą coraz lepsze” – pisze Bonda w poradniku „Maszyna do pisania. Kurs kreatywnego pisania”, w którym daje początkującym pisarzom narzędzia, dzięki którym będą mogli pisać coraz lepiej.