Po Stanisławie Lemie, autorze słynnej powieści „Solaris”, Andrzej Sapkowski jest najczęściej tłumaczonym polskim autorem fantastyki. Urodził się w 1948 roku w Łodzi, gdzie mieszka do dziś. Z wykształcenia jest ekonomistą. Zanim zadebiutował w 1986 roku, pracował w handlu zagranicznym, był tłumaczem. Jego pierwsze opowiadanie, o wiedźminie, ukazało się w miesięczniku „Fantastyka” – Sapkowski napisał je na konkurs. Miłośnicy literatury fantastycznej przyjęli je z entuzjazmem. Sapkowski skupił się więc na pisaniu i cztery lata po debiucie zaprezentował zbiór opowiadań pod wspólnym tytułem „Wiedźmin”.
Czytelnicy je pokochali. „Lekka i przyjemna, odrywa od słodkiej rzeczywistości, w której smoka i trolla nie uraczysz, no chyba, że akurat przybrał postać nielubianego sąsiada z przeciwka…” – ocenia jeden z internautów w portalu lubimyczytać.pl. „Pierwsze spotkanie z wiedźminem i co tu mówić – miłość od pierwszego zdania. Przeczytane milion razy, a może milion jeden?” – dorzuca Agnieszka.
Kolejnymi zbiorami opowiadań „Miecz przeznaczenia” i „Ostatnie życzenie” Andrzej Sapkowski potwierdził swoją pozycję znakomitego autora książek z gatunku fantasy. W kolejnych latach ukazały się książki składające się na sagę o wiedźminie – „Krew elfów” (1994), „ Czas pogardy” (1995), „Chrzest ognia” (1996), „Wieża Jaskółki” (1997), „Pani Jeziora” (1999).
Ostatnia książka o Geralcie z Rivii, „Sezon burz”, ukazała się w 2013 roku. Podzieliła czytelników. Jedni nie szczędzili zachwytów. Michał w portalu lubimyczytać.pl recenzuje: „Sezon burz to ciekawie przeplatające się wydarzenia z życia Geralta, które są interesujące i dostarczają wiele przyjemności oraz emocji, wczytując się coraz bardziej w książkę. Po przeczytaniu książki dwa razy, a właściwie słuchając audiobooka, książka spodobała mi się jeszcze bardziej”. Wielu jednak nie podzieliło tego entuzjazmu. „Zdegustowanie. Zażenowanie. Trzecie Z pod tytułem zawiedzenie nie będzie tutaj pasowało, bo z miejsca czułem, że tak będzie”; „Nie wiem, kto to napisał, ale na pewno nie Sapkowski, a przynajmniej nie ten sam, co pisał opowiadania i pierwsze trzy tomy sagi o wiedźminie” – to niektóre z opinii.
Pisarz cienko przędzie…
Sapkowski jest lubiany za swoją prostolinijność, szczerość i poczucie humoru, zwłaszcza gdy dziennikarze pytają go o pracę pisarza albo stan czytelnictwa w Polsce. „Chce się być pisarzem, trzeba się godzić z tym, że cienko się przędzie, że za ciężką pracę dostaje się grosze i w dodatku dopiero po jakichś dwóch albo trzech latach od pracy rozpoczęcia. Jak się chce zarabiać, trzeba założyć wytwórnię. A jak się chce zarabiać, a nie bardzo chce się pracować, trzeba kandydować do Parlamentu Europejskiego. To był żart” – powiedział w wywiadzie dla portalu Legalna Kultura.
W 2008 roku Andrzej Sapkowski otrzymał tytuł honorowego obywatela Łodzi, natomiast w 2012 roku Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego odznaczył pisarza srebrnym medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”.
Ewa Podsiadły-Natorska
Wpływ na popkulturę
Andrzej Sapkowski niewątpliwie pozostaje jednym z najpopularniejszych polskich pisarzy. Stworzył trylogię husycką (to nieoficjalna nazwa serii trzech powieści fantastyczno-historycznych, które ukazały się w latach 2002-2006), liczne opowiadania, powieść „Żmija” (2009). Jest ponadto autorem eseju „Świat króla Artura. Maladie” (1995), gry fabularnej „Oko Yrrhedesa” (1995) dla osób rozpoczynających swoją przygodę z RPG, a także przewodnika po literaturze fantasy „Rękopis znaleziony w Smoczej Jaskini” (2001).
Twórca wiedźmina podbił serca czytelników kapitalną narracją, epickimi dialogami, poczuciem humoru i niepokornym stosunkiem do tradycji literatury fantastycznej. Na podstawie „Wiedźmina” powstał film, serial i gra. Film, w którym Geralta zagrał Michał Żebrowski, a muzykę skomponował Grzegorz Ciechowski z zespołu Republika, nie zachwycił miłośników twórczości Sapkowskiego (średnia w portalu filmweb.pl: 3,9/10). Główne zarzuty wobec obrazu dotyczyły niedostatków technicznych (film powstał w 2001 roku). W 2002 emitowany był natomiast 13-odcinkowy serial „Wiedźmin” (średnia 5,4). Fanom książek Sapkowskiego nie spodobały się zwłaszcza zmiany w scenariuszu.
Inaczej było natomiast z grą, która okazała się wielkim sukcesem i ściągnęła uwagę zagranicznych mediów. W 2011 roku Dariusz Wolak z „Rzeczpospolitej” określił „Wiedźmina” najpopularniejszą polską grą komputerową. Twórcy gry otrzymali wiele nagród w kraju i za granicą.
Warto także wspomnieć o komiksie „Wiedźmin” powstałym w latach 1993-1995.
Kolekcja nagród
Andrzej Sapkowski to pisarz uwielbiany przez miłośników literatury fantasy, ceniony również przez krytyków. Pięciokrotnie uhonorowano go prestiżową nagrodą im. Janusza A. Zajdla (jest drugim, po Jacku Dukaju, najczęściej nagradzanym autorem w historii tej nagrody). Otrzymał „Paszport Polityki” (1997) i inne nagrody, m.in. dla twórcy roku w 1989 i 1992, nagrodę SFINKS od czytelników (1994, 1997, 1998), a także wyróżnienia magazynu „Nowa Fantastyka”. Za powieść „Narrenturm”, pierwszą książkę zaliczaną do trylogii husyckiej, Sapkowski otrzymał nominację do Nagrody Literackiej Nike.
Książki Andrzeja Sapkowskiego tłumaczone są na języki obce, m.in. angielski, czeski, fiński, francuski, grecki, hiszpański, litewski, niemiecki, portugalski, rosyjski, rumuński, serbski, szwedzki, włoski, węgierski, estoński, ukraiński, holenderski. Są również nagradzane za granicą. W 2009 roku twórca wiedźmina został uhonorowany nagrodą David Gemmel Award for Fantasy za „Blood of Elves” – angielskie wydanie pierwszego tomu sagi o wiedźminie „Krew elfów”. Wcześniej, bo 1997 roku, Sapkowskiemu przyznano w Moskwie nagrodę im. Davida Ben Guriona za „fundamentalny wkład do fantastyki”.