Błędy językowe Polaków: Sprawdź, czy i Ty przypadkiem któregoś nie popełniasz!

`Wziąść` zamiast wziąć, `włanczać` zamiast włączać, twory językowe typu `tylko i wyłącznie`. Jakie błędy językowe zdarzają nam się najczęściej?
Błędy językowe Polaków: Sprawdź, czy i Ty przypadkiem któregoś nie popełniasz!
05.08.2012

`Chodzi mi o to, aby język giętki powiedział wszystko, co pomyśli głowa` – to znany cytat z `Beniowskiego` Juliusza Słowackiego. Dobrze byłoby również, gdyby te myśli udało nam się bezbłędnie spisać. Ale polski jest bardzo trudnym językiem. Dlatego wielu Polaków nigdy nie poznaje go na tyle dobrze, aby nie popełniać błędów. Inna sprawa, że wiele pomyłek utrwalanych jest w środkach masowego przekazu czy też w zwykłej, codziennej komunikacji. Oto, jak się mylimy.

Wziąść, włanczać

Obie formy w języku polskim nie istnieją! Jedynymi poprawnymi formami czasowników są bezokoliczniki: wziąć i włączać. Jeśli w tym pierwszym przypadku kiedyś się zawahasz, pomyśl, że rzeczownik od "wziąć" brzmi "wzięcie" a nie "wzięście". Z kolei mamy "włącznik" a nie "włancznik". O błędach typu: "poszłem" czy "wzięłem" lepiej w ogóle nie pisać, bo aż strach pomyśleć, że ktoś używa tych form

Tylko i wyłącznie

To typowy pleonazm, czyli wyrażenie, w którym obie części wypowiedzi znaczą to samo – podobnie jak `masło maślane`, `cofać się do tyłu` `akwen wodny`, `fakt autentyczny` czy `spadać w dół`. Oba wyrazy mają identycznie znaczenie, należy więc używać ich wymiennie (albo `tylko` albo `wyłącznie`). Jest to błąd tego samego typu co „okres czasu”.

Błędy językowe

Napotkać na trudności

Kolejna forma nieprawidłowa w języku polskim. Mówimy: `napotkać trudności`, a nie `na trudności`. Dlaczego? Bo napotykamy: kogo lub co? Forma `napotkać na` poprawna jest tylko w przypadku miejsca: np. `napotkałem na drodze`.

Zrobiłam tą rzecz

Częsty błąd językowy. Prawidłowa jest forma: `tę rzecz`, tak samo jak `widzę tę dziewczynę`, a nie `tą dziewczynę`. Warto wiedzieć, że zaimek wskazujący `ta` przyjmuje w bierniku postać `tę` (postać „tą” jest formą narzędnika).

Błędy językowe

W każdym bądź razie

Jedno z częstszych wyrażeń, stosowanych zwłaszcza w mowie potocznej. Niepoprawne. Jedyne prawidłowe formy to: `w każdym razie` lub `bądź co bądź`. Po połączeniu tych dwóch wyrażeń powstał jeden z popularniejszych polskich błędów językowych. Natomiast w sytuacjach oficjalnych lepszą formą jest `w każdym razie`.

Poszedł po najmniejszej linii oporu

To kolejny częsty błąd językowy w naszym języku. Takie stwierdzenie jest nieprawidłowe, sugeruje bowiem, że w tym zdaniu najmniejsza jest linia. Tymczasem sens takiego wyrażenia jest inny, a jedyna prawidłowa forma brzmi: `poszedł po linii najmniejszego oporu`. Chodzi tutaj o najmniejszy opór, a nie – jak zauważyliśmy – o wspomnianą najmniejszą linię.

Z dużej litery

Nie piszemy ani z dużej, ani z wielkiej litery. Piszemy zawsze `dużą literą` albo `wielką literą` i tylko te dwie formy są poprawne. Polski językoznawca Mirosław Bańko dla Poradni językowej PWN zauważa również, że wydawnictwa normatywne akceptują rzadko spotykany wariant `od dużej (wielkiej) litery`. Zazwyczaj wyrażenie to spotykamy jednak w innej funkcji.

Błędy językowe

Ilość domów

Liczba domów. Słowo `liczba` dotyczy każdego policzalnego rzeczownika – mówi zatem o liczbie miejsc, gatunków, osób, samochodów. Ale już rzeczowniki niepoliczalne łączą się ze słówkiem `ilość`, dlatego mamy ilość pieniędzy, mąki, wody. Nie należy ich traktować jako synonimy.

Dzień dzisiejszy

Stosujemy ten zwrot równie często, co `dzień wczorajszy` oraz `dzień jutrzejszy`. Niepotrzebnie. Poradnia językowa Uniwersytetu Gdańskiego tłumaczy, że połączenie `w dniu dzisiejszym` jest nacechowane oficjalnością i pojawić się może jedynie w tekstach oficjalnych, urzędowych, choć nie można zapomnieć, że słowniki poprawnej polszczyzny przestrzegają przed konstrukcją `dzień dzisiejszy`. Takich zwrotów wolno używać tylko w szczególnych przypadkach (w tekstach nacechowanych oficjalnością), a i tak lepiej zdecydować się na `dzisiaj`, `wczoraj` i `jutro`.

Pierwszy sierpień

Nieprawidłowa jest forma mianownikowa w nazwach miesięcy przy podawaniu dat. `Pierwszy sierpień` jest tak samo błędny, jak `drugi styczeń`, `piąty luty`, `dwudziesty maj`. Prawidłowa jest forma dopełniaczowa (kogo? Czego?) – stycznia, lutego, marca, kwietnia… Mamy zatem `pierwszy sierpnia`, nie `pierwszy sierpień`.

Błędy językowe

Inne częste błędy w mowie i piśmie:

- wogóle, wogle – prawidłowo: w ogóle

- na dworzu – prawidłowo: na dworze

- karnister – prawidłowo: kanister

- adres zamieszkania – prawidłowo: miejsce zamieszkania albo adres

- w cudzysłowiu – prawidłowo: w cudzysłowie

- polubieć – prawidłowo: polubić (nieprawidłową formą jest także `lubiał` zamiast `lubił`)

- łabądź – prawidłowo: łabędź

- orginalny, orginał – prawidłowo: oryginalny, oryginał

- klijent – prawidłowo: klient

- tylni – prawidłowo: tylny.

Ewa Podsiadły-Natorska

Zobacz także:

Jak skutecznie uczyć się języków obcych?

Złote zasady do zastosowania od zaraz.

„Misiaczki”, „kotki” i „pysie”. Czy faceci lubią czułe słówka?

Sprawdź, zanim nazwiesz tak swojego partnera.

Polecane wideo

Komentarze (179)
Ocena: 5 / 5
al (Ocena: 5) 26.08.2013 01:24
W ogóle jest poprawnie "wogóle" nie istnieje
odpowiedz
Anonim (Ocena: 5) 16.08.2012 23:03
Prócz "1 sierpień" do szału doprowadza mnie także "rok dwutysięczny pierwszy". Jest dwutysięczny, a dalej są dwa tysiące pierwszy itd. Przecież nie było roku tysięcznego dziewięćsetnego, tylko tysiąc dziewięćsetny. A... i jeszcze PRZYSZŁEM i POSZŁEM.
odpowiedz
Anonim (Ocena: 5) 13.08.2012 20:55
a o powszechnym mówieniu SE zamiast SOBIE ?!!?!?!?!?!?!?!?!?!!??!!?!?!? wypadałoby wspomnieć ;]
odpowiedz
Anonim (Ocena: 5) 09.08.2012 21:01
Najgorsze jest imo nieumieszczone w artykule 'bynajmniej' w kontekście 'przynajmniej'... Denerwuje mnie strasznie.
zobacz odpowiedzi (1)
Anonim (Ocena: 5) 08.08.2012 23:48
Bardzo dobry, konkretny, pouczający, mądry i trafny artykuł!!!!
odpowiedz

Polecane dla Ciebie