Fakt, że Polacy nie są w czołówce najbardziej wysportowanych krajów świata, dla nikogo nie powinien być zaskoczeniem. Siedzący tryb życia i zwolnienia z lekcji wychowania fizycznego to powszechne problemy, którymi robimy sobie dużą krzywdę. Prawda jest również taka, że popularność Ewy Chodakowskiej czy Anny Lewandowskiej, które za punkt honoru postawiły sobie poderwanie Polaków z kanapy, to tendencja, która cieszy. Jak to zatem z nami jest? Ćwiczymy, bo lubimy czy raczej z musu? Jak często? W jaki sposób? Sprawdziło to Centrum Badania Opinii Społecznej.
Młodzi robią to częściej
Zaczniemy od dobrej wiadomości: z aktywnością fizyczną Polaków nie jest tak źle. Z deklaracji respondentów wynika, że 66 proc. z nich uprawiało sport albo ćwiczenia w ciągu ostatniego roku, w tym 40 proc. ruszało się regularnie. Co czwarty przebadany robił to sporadycznie.
Jedna tendencja jest wyraźna i dość oczywista – aktywność fizyczna Polaków zależy głównie od wieku, a także od poziomu wykształcenia i sytuacji materialnej. „Im młodszy wiek, wyższy poziom wykształcenia, lepsza ocena sytuacji materialnej, tym wyższy odsetek badanych uprawiających sport” – wyjaśnia Małgorzata Omyła-Rudzka, autorka opracowania dla CBOS.
Najbardziej aktywni są młodzi Polacy w wieku 18-24 lata. Najrzadziej ćwiczą ci po 65. roku życia. Wśród osób z wyższym wykształceniem na aktywność fizyczną stawia 88 proc. respondentów, a z wykształceniem podstawowym – niewiele ponad 40 proc. Ci, którzy ruszają się najwięcej, oceniają swoje warunki materialne jako dobre. Częściej trenują także mieszkańcy miast niż wsi i trochę częściej mężczyźni niż kobiety (69 proc. wobec 63 proc.).
Rower, basen, bieg
Jaką formę aktywności preferujemy? Z badań CBOS wynika, że najchętniej jeździmy na rowerze – w ciągu ostatniego roku robił to co drugi badany. Kolejne miejsce zajęło pływanie (tę formę aktywności zdecydowanie wolą mężczyźni). Blisko co piąty Polak uprawiał bieganie. Około 16 proc. respondentów w ciągu ostatniego roku chodziło po górach albo wędrowało szlakami turystycznymi.
„Analizując motywacje związane z uprawianiem różnych sportów warto zaznaczyć, iż aktywnością najczęściej (16 proc.) podejmowaną z konieczności jest jazda na rowerze. Można przypuszczać, że dla tej grupy rower służy jako środek komunikacji. Z kolei bieganie, częściej niż inne aktywności fizyczne, uprawiane jest dla zdrowia (69 proc.) oraz lepszego samopoczucia, odreagowania stresu (43 proc.)” – podkreśla Małgorzata Omyła-Rudzka z CBOS.
Kto umie grać w brydża?
A jak wypadają nasze sportowe umiejętności? Wśród badanych Polaków na rowerze umie jeździć 97 proc. Pływać potrafi 64 proc. respondentów, a mniej więcej co drugi jeździć na łyżwach. Rzadsza jest natomiast umiejętność jazdy na nartach (30 proc.). Ponad dwie piąte badanych umie grać w szachy, ale w brydża już tylko co siódmy respondent.
Małgorzata Omyła-Rudzka tłumaczy, że posiadanie umiejętności sportowych jest zróżnicowane społecznie. Pływać, jeździć na nartach oraz na łyżwach częściej potrafią osoby młode, lepiej wykształcone i co z tym związane bardziej zadowolone ze swojej sytuacji materialnej, ponadto częściej mieszkańcy największych miast, rzadziej mieszkańcy wsi. Kolejnym istotnym czynnikiem jest płeć – mężczyźni zdecydowanie częściej niż kobiety deklarują posiadanie tych umiejętności.
Podsumowując, Polacy ruszają się coraz częściej i chętniej. Robią to dla zdrowia, przyjemności, lepszego samopoczucia i urody. Przybywa Polaków, dla których sport nie jest tylko obowiązkiem i koniecznością, ale również pasją, sposobem na życie i po prostu miłym doznaniem.
Ewa Podsiadły-Natorska
Wśród najczęstszych form aktywności fizycznej znalazły się też: piłka nożna i siatkówka (po 14 proc.), gimnastyka, fitness i aerobik (13 proc.), sporty zimowe (11 proc.), ćwiczenia na siłowni i taniec (po 10 proc.), a także tenis, squash, badminton, sporty wodne, koszykówka, nordic walking, boks, jazda konna, joga itp.
Niektórzy wykonują także ćwiczenia rehabilitacyjne zalecone przez lekarza.
„Zapytaliśmy również ankietowanych o regularność, częstotliwość uprawiania poszczególnych sportów. W grupie najbardziej popularnych form rekreacji z największą regularnością ankietowani uprawiają gimnastykę, fitness, aerobik oraz jazdę na rowerze – te sporty uprawiane są nieco częściej regularnie niż sporadycznie” – zwraca uwagę Małgorzata Omyła-Rudzka. Znaczna grupa osób biegających, ćwiczących na siłowni czy grających w piłkę nożną także robi to regularnie.
Dla zdrowia i przyjemności
Specjaliści z CBOS zapytali Polaków, dlaczego uprawiają sport. Wnioski? Aż 70 proc. Polaków rusza się dla zdrowia, a trochę rzadziej (61 proc.) dla przyjemności. Prawie co drugi badany stawia na aktywność fizyczną dla poprawy samopoczucia, odreagowania stresu i aby być w dobrej formie. Dla ok. 34 proc. respondentów sport to przede wszystkim sposób na wspólne spędzenie czasu ze znajomymi, przyjaciółmi czy rodziną. Co czwarty Polak podejmujący aktywność fizyczną przyznaje, że robi to głównie po to, by dobrze wyglądać i mieć ładną sylwetkę.
Oczywiście motywy zależą od płci – kobiety częściej ćwiczą dla urody, a mężczyźni przede wszystkim dla przyjemności. Badania CBOS dowiodły ponadto, że sport częściej jest sposobem na poprawę samopoczucia i odreagowanie stresu dla kadry kierowniczej i specjalistów z wyższym wykształceniem niż dla przedstawicieli pozostałych grup społeczno-demograficznych.